Pređi na sadržaj

Velika Sejanica

Koordinate: 42° 54′ 17″ S; 22° 06′ 16″ I / 42.904833° S; 22.104333° I / 42.904833; 22.104333
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Velika Sejanica
Panorama.
Administrativni podaci
DržavaSrbija
Upravni okrugJablanički
GradLeskovac
Stanovništvo
 — 2022.Pad 552
Geografske karakteristike
Koordinate42° 54′ 17″ S; 22° 06′ 16″ I / 42.904833° S; 22.104333° I / 42.904833; 22.104333
Vremenska zonaUTC 1 (CET), leti UTC 2 (CEST)
Aps. visina626 m
Velika Sejanica na karti Srbije
Velika Sejanica
Velika Sejanica
Velika Sejanica na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj16220
Pozivni broj016
Registarska oznakaLE

Velika Sejanica je naseljeno mesto grada Leskovca u Jablaničkom okrugu. Prema popisu iz 2022. bilo je 552 stanovnika. Selo se nalazi u severoistočnom delu Grdeličke klisure. Prostire se između 350 i 600 metara nadmorske visine.

U blizini sela postoji dosta zemunica koje potiču iz 1841. godine. Naime, za vreme Bojadžijske bune u Vlasotincu i neuspelog ustanka protiv Turaka spaljene su mnoge kuće od strane Turaka u Velikoj Sejanici a tadašnji meštani sela sklonili su se u obližnju dolinu i tamo napravili zemunice, u kojima su se krili.

Seoska slava (litije) je Beli petak dok je prvobitno to bio Spasovdan. Nakon velikih vremenskih nepogoda na dan praznika koji je u narodu poznat kao Beli petak u jednom danu stradalo je više meštana Velike Sejanice te su nakon tog događaja meštani krenuli da praznuju i za seosku slavu su izabrali Beli petak. Danas meštani obeležavaju oba praznika simboličnim paljenjem sveća kod seskog krsta .

Položaj i tip

[uredi | uredi izvor]

Ovo je veće selo u severoistočnom delu Grdeličke Klisure. Leži na zemljištu visokom oko 600 m. Okolna naselja su: Kozare, Kovačeva Bara, Dedina Bara i dr. Dobrom pijaćom vodom stanovnici se snabdevaju iz bunara, sa jedne česme (Golemo Korito), postoje i dva poznata izvora (Bela Voda i Mrtvica). Pojedini krajevi atara nose ove nazive: Belutak, Živkova Čuka, Lazove, Starčevica, Cerova Glava, Svinjarica, Orniče, Dulan, Bačevište, Jezero, Selište, Deja, Mužan, Rid (na karti: Sejanički Rid), Čukar. U V. Sejanici su mahale: Donja, Srednja, Gornja i Jermiska. Mahale među sobom su oštro izdvojene. Kuće pojedinih rodova su na okupu. U svemu naselje ima 123 doma (1958. g.).

Starine i prošlost

[uredi | uredi izvor]

Na mestu Orniče, koje leži niže V. Sejanice, nekada je postojala „latinska" crkva, a oko nje je bilo „latinsko rroblje". Sada su tamo najbolje njive. Od pomenute crkve prilikom oranja stanovnici nalaze „cigle i kamen na koji su se lepile upaljene sveće". Ovaj kamen sada se nalazi kod seoskog krsta. Po narodnoj tradiciji, na potezu Čuke bilo je naselje onih stanovnika koji su živeli kada je postojala pomenuta crkva. Tu se jedno mesto zove Selište sa izvorom zvanim Svinjarnik. Sadašnji seljaci tamo su nalazili ostatke od nekadašnje kovačnice, zatim su u vinogradima iskopavali „vrčvi, kotlovi i široke cigle“. Po sadašnjem stanovništvu V. Sejanica je stara oko 150 do 160 godina. Ime je dobila po prvim doseljenicima, koji su bili poreklom iz Sjenice u Novopazarskom Sandžaku. Kasnije se ona nazvala Velika Sejanica za razliku od susedne Male Sejanice. Ona leži u dolini Kozarske Reke. Prilikom oslbođenja od Turaka 1878. g. Srbi Velike Sejanice privremeno su se sklonili na potesu Vojdana Rid. Tamo u jednoj dolini oni su imali oko 100 zemunica. Heke se poznaju i sada. Ima i parčad od crepulja u kojima su seljaci tada pekli hleb. Seoska slava je Spasovdan. Tada se održava sabor kod krsta sa gostima iz oko 10 okolnih sela. V. Sejanica ima groblje na tri mesta. Ta mesta su: Baskovac, Čuka i Krst (u credini sela). Groblje na Baskovcu je najveće. Na rpobljy kod mesta Čuka sahranjuju se umrli stanovnici Jeremiske Mahale. U V. Sejanici nema crkve. O većim praznicima seljaci posećuju crkve u Kozaru i Grdelici.[1]

Mesnoj osnovnoj školi dali su 1931. godine naziv: "Car Lazar".[2]

Naziv

[uredi | uredi izvor]

Ime nosi po Sjenici, mestu iz koga je stanovništvo koje je naselilo ovo naselje poreklom. Kasnije je imenu dodat pridev velika da bi se razlikovalo od Male Sejanice, susednog sela.[3]

Demografija

[uredi | uredi izvor]

U naselju Velika Sejanica živi 640 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,6 godina (39,0 kod muškaraca i 42,2 kod žena). U naselju ima 251 domaćinstvo, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,15.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.

Demografija[4]
Godina Stanovnika
1948. 680
1953. 699
1961. 758
1971. 750
1981. 722
1991. 760 744
2002. 791 831
2011. 696
2022. 552
Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍[5]
Srbi
  
 789 99,74%
Makedonci
  
 1 0,12%
nepoznato
  
 0 0,0%


Stanovništvo prema polu i starosti[6]
m
ž
? 9
  
  
 6
80 1
  
  
 9
75—79 7
  
  
 17
70—74 20
  
  
 29
65—69 27
  
  
 27
60—64 24
  
  
 33
55—59 24
  
  
 23
50—54 20
  
  
 20
45—49 34
  
  
 27
40—44 35
  
  
 23
35—39 27
  
  
 25
30—34 32
  
  
 20
25—29 28
  
  
 22
20—24 27
  
  
 27
15—19 22
  
  
 27
10—14 22
  
  
 16
5—9 17
  
  
 27
0—4 21
  
  
 16
Prosek : 39,0 42,2
Domaćinstva
Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.
Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002.
Broj domaćinstava 133 130 167 175 181 209 251
Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.
Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek
Broj domaćinstava 44 64 37 62 17 17 8 1 1 0 3,15
Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu
Pol Ukupno Neoženjen/Neudata Oženjen/Udata Udovac/Udovica Razveden/Razvedena Nepoznato
Muški 337 95 219 16 7 0
Ženski 335 54 225 53 3 0
UKUPNO 672 149 444 69 10 0
Stanovništvo po delatnostima koje obavlja
Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija
Muški 152 27 0 0 25
Ženski 80 29 0 0 33
UKUPNO 232 56 0 0 58
Pol Proizvodnja i snabdevanje Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški 1 68 9 1 2
Ženski 0 3 5 0 0
UKUPNO 1 71 14 1 2
Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad
Muški 0 2 1 6 3
Ženski 0 1 0 3 3
UKUPNO 0 3 1 9 6
Pol Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato
Muški 0 0 0 7
Ženski 0 0 0 3
UKUPNO 0 0 0 10

Galerija

[uredi | uredi izvor]
  • Stara kuća u Sejanici.
    Stara kuća u Sejanici.
  • Spomenik prirode - Stablo oskoruše, jul 2020.
    Spomenik prirode - Stablo oskoruše, jul 2020.
  • Spomenik prirode - Stablo oskoruše, decembar 2021.
    Spomenik prirode - Stablo oskoruše, decembar 2021.
  • Napuštena mahala Pešinci.
    Napuštena mahala Pešinci.
  • Napuštena mahala Pešinci.
    Napuštena mahala Pešinci.
  • Napuštena mahala Pešinci.
    Napuštena mahala Pešinci.
  • Napuštena mahala Pešinci.
    Napuštena mahala Pešinci.
  • Pešin kamen.
    Pešin kamen.
  • Dolina Viljekolske reke, pogled sa Pešinog kamena.
    Dolina Viljekolske reke, pogled sa Pešinog kamena.
  • Panorama Sejanice sa puta koji vodi ka napuštenoj mahali Pešinci.
    Panorama Sejanice sa puta koji vodi ka napuštenoj mahali Pešinci.
  • Panorama Sejanice sa puta koji vodi ka napuštenoj mahali Pešinci.
    Panorama Sejanice sa puta koji vodi ka napuštenoj mahali Pešinci.
  • Panorama Sejanice sa puta koji vodi ka napuštenoj mahali Pešinci.
    Panorama Sejanice sa puta koji vodi ka napuštenoj mahali Pešinci.
  • Panorama Sejanice sa puta koji vodi ka napuštenoj mahali Pešinci.
    Panorama Sejanice sa puta koji vodi ka napuštenoj mahali Pešinci.
  • Panorama Sejanice sa puta koji vodi ka napuštenoj mahali Pešinci.
    Panorama Sejanice sa puta koji vodi ka napuštenoj mahali Pešinci.

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Dr. J. F. Trifunovski, Grdelička Klisura, Leskovac, 1964, 149-151 strana
  2. ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1931. godine
  3. ^ Greška kod citiranja: Nevažeća oznaka <ref>; nema teksta za reference pod imenom Велика Сејаница.
  4. ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9. 
  5. ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9. 
  6. ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7. 

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Велика_Сејаница&oldid=27924463”