Atinski sporazum
Atinski sporazum između Otomanskog carstva i Kraljevine Grčke, potpisan 14. novembra 1913. godine, formalno je okončao sukob između dve strane, nakon dva balkanska rata i ostavio Makedoniju - uključujući glavni grad Solun, većinu Epira i mnoge egejska ostrva Grčkoj.
Pozadina
[uredi | uredi izvor]U Prvom balkanskom ratu koalicija Bugarske, Srbije, Grčke i Crne Gore pobedila je Osmansko carstvo. Osmanlije su izgubile skoro sve svoje evropske posede, koje su Londonskim ugovorom svedene na malu teritoriju oko Mramornog mora. Osmanlije su uspele da povrate Istočnu Trakiju tokom Drugog balkanskog rata, kada je Bugarska napala svoje bivše saveznike nakon čega je bila poražena od kombinovanih snaga svih suseda koje je napala, ali i Rumunije.
Tokom Prvog balkanskog rata, boreći se protiv Osmanlija, Grčka je okupirala veći deo Epira, južnu Makedoniju sa velikim lučkim gradom Solunom i većinu ostrva u Egejskom moru, osim Dodekaneza koji su okupirali Italijani. U drugom ratu dodatno je proširila svoju teritoriju u Makedoniji na račun Bugarske. S obzirom da je Zapadna Trakija ostala pod bugarskom kontrolom, Grčka nije delila kopnenu granicu sa Otomanskim carstvom. Grčko-turske tenzije su, međutim, ostale visoke, pošto je otomanska vlada odbila da prihvati grčku kontrolu nad ostrvima u severoistočnom Egeju.
Uslovi sporazuma
[uredi | uredi izvor]Otomansko carstvo je priznalo grčkoj Solun, Janjine i njihove okolne teritorije, takođe je priznalo grčki suverenitet na ostrvu Krit, koje je nakon 1897. godine bilo autonomna država pod otomanskom vlašću. Manjinska prava data su Turcima koji su živeli na novoosvojenoj grčkoj teritoriji. Najvažnije pitanje koje je ostalo nerešeno bila je sudbina nekih severnoegejskih ostrva koja su bila prepuštena arbitraži velikim silama, čije kasnije odluke Otomansko carstvo nije priznalo i tenzije oko tih teritorija se nisu smirile sve do izbijanja Prvog svetskog rata.