Ramiz Sadiku

Ramiz Sadiku (1915-1943), student drejtësie, një prej organizatorëve të Luftës Nacionalçlirimtare të Kosovës, Hero Kombëtar i Shqipërisë dhe Hero Kombëtar i Jugosllavisë.

Biografia

Lindur në vitin 1915, në Pejë. Shkollën fillore dhe të mesmen i kreu në vendlindje, pastaj u regjistrua në Fakultetin juridik në Beograd. Qysh nga rinia, si nxënës i shkollës së mesme të Pejës, ai u bashkua me lëvizjen revolucionare të rinisë. Në vitin 1931 ishte një nga themeluesit e klubit sportiv "Ardhmëria" („Budućnost“), në të cilën mblidheshin të rinjtë revolucionarë. Pasi që puna e klubit shumë shpejt u ndalua, Ramizi u arrestua dhe kaloi kohë në burg. U bë anëtar i Bashkimit të Rinisë Komuniste të Jugosllavisë (Rinia Komuniste) në vitin 1933, ndërsa anëtar i Partisë Komuniste të Jugosllavisë (PKJ-ja) në vitin 1936. Menjëherë pas kësaj, ai u bashkua me Zyrën e Komisionit të Qarkut të Partisë Komuniste të Kosovës.

Në vitin 1938 studentët kosovarë, komunistët dhe Partia Komuniste e Qarkut - Komiteti për Kosovë, kishin urdhëruar shtypjen e Proklamatës - Kërkesës Kombëtare për Barazi Kombëtare për shqiptarët. Në shpalljen e Mbretërisë së Jugosllavisë, autoriteteve të atëhershme iu dërgua një kërkesë e ashpër për të ndaluar valën e spastrimit të shqiptarëve dhe shpronësimin e konfiskimin e tokave të tyre. Kjo proklamatë, në përgatitjen e së cilës Ramizi mori pjesë aktive dhe ishte nënshkrues i saj me 68 shokë të tjerë, u ndesh me reagime të shumta midis masave. Kërkesa i është dërguar edhe Lidhjes së Kombeve në Gjenevë.

Pushtimin italian të Shqipërisë me 1939 e kundërshtuan ashpër shqiptarët. Komiteti i Qarkut të Partisë Komuniste të Kosovës organizoi mitingje në Kosovë dhe politikisht hodhi dritë mbi pushtimin fashist të Shqipërisë. Ata gjithashtu shpërndanë fletushka të shtypura në gjuhën shqipe. Policia në Pejë, e cila kishte futur në dorë një duzinë të këtyre fletëpalosjeve, organizoi arrestimin, dhe në mesin e të burgosurve ishte Ramiz Sadiku. Brenda dy muajsh ai u burgos në kullën famëkeqe të Sheremetit në Pejë, ndërsa më pas u transferua në një burg në "Ada Ciganlija" në Beograd. Më vonë, u kthye përsëri në Pejë, ku u organizua gjykimi i tij. Prokurori kërkoi dënimin me vdekje, por për shkak se faji nuk mund të vërtetohej, u shpall i pafajshëm. Menjëherë pas kësaj, ai duhej të ndërpriste studimet (ai ishte në vitin e tretë) dhe shkoi për të shërbyer në ushtri.

Në luftën e prillit të vitit 1941, ai u gjet në shërbimin ushtarak në Regjimentin 42 të Këmbësorisë në Bjelovar. Pas luftimeve të ashpra, ku udhëhoqi batalionin e tij në betejën në Daruvar me gjermanët, ai u kap dhe u dërgua në një kamp përqendrimi në qytet. Me ndihmën e organizatave partiake të Bjelovarit, arriti të shpëtojë nga robëria dhe u kthye në Pejë. Pas mbërritjes në qytetin e tij të lindjes, ai u detyrua të jetojë ilegalisht, për shkak të frikës së arrestimit nga policia italiane si komunist i njohur. Edhe pse paligjshëm, punoi aktivisht në Byronë e Komitetit të Qarkut të Partisë Komuniste të Kosovës. Në fillim të pushtimit, ai pothuajse i vetëm kishte drejtuar tërë komisionin e qarkut, pasi shumë udhëheqës kishin kaluar në Mal të Zi.

Në korrik 1942 ai u arrestua në detyrë të partisë në Pejë dhe u burgos përsëri në kullën famëkeqe të Sheremetit. Përkundër torturave të vazhdueshme, nuk u arrit të nxjerret asnjë informatë dhe kjo ishte arsyeja pse në shtator të të njëjtit vit, ai u transferua në një burg në Tiranë. Duke iu falënderuar një grupi të komunistëve shqiptarë të udhëhequr nga Koçi Xoxe, ai u arratis nga burgu në mënyrë të paligjshme dhe u kthye në Kosovë.

Në prill 1943, së bashku me Boris Vukmiroviçin, ishte në Gjakovë. Pasiqë në atë kohë, Svetozar Vukmanović Tempo, një anëtar i KPJ dhe Shtabit Suprem të LNÇ-së për Jugosllavi, arriti në Prizren, Ramizi dhe Boro ishin duke shkuar për ta takuar atë. Në rrugën për në Prizren, me 7 prill 1943, në afërsi të fshatit Landovicë, i dolën në pritë fashistët italianë dhe në betejë u plagosën dhe u kapën. Duke ditur faktin se ata ishin krerë të lartë të Lëvizjes Nacionalçlirimtare, fashistët u përpjekën që përmes torturës të nxjerrnin informata nga ata në lidhje me anëtarët e tjerë të lëvizjes. Për shkak se ata nuk nxorën as edhe një fjalë, u vendos që të pushkatohen. U ekzekutuan me 10 prill 1943, ndërsa në urdhërin për tu ndarë nga njëri-tjetri, ata u përqafuan edhe më fortë dhe me thirrje për Luftën Nacionalçlirimtare, vdiqën.

Me 9 shtator 1945 Dekreti i i Kryesisë së Këshillit Antifashist Nacionalçlirimtar të Shqipërisë, në sugjerimin e Komandantit Suprem të Ushtrisë Nacionalçlirimtare të Shqipërisë, Enver Hoxha, shpalli Ramiz Sadikun hero, duke iu dhënë Titulli "Hero i Popullit" në Shqipëri. Gjithashtu, Dekreti i Këshillit Antifashist Nacionalçlirimtar të Kryesisë së Jugosllavisë (AVNOJ), me 6 Mars 1945, së bashku me Boro Vukmiroviç, një nga luftëtarët e parë të Ushtrisë Nacionalçlirimtare, shpalli Ramizin dhe Boron heronj të popullit në Jugosllavi.

Në vitet e pas Luftës së Dytë Botërore, Boro dhe Ramizi u shndërruan në simbol të vëllazërisë dhe unitetit të popullit shqiptar dhe serb dhe simbol i luftës antifashiste në Kosovë. Shumë rrugë dhe shkolla mbanin emrat e tyre, duke përfshirë qendrën sportive në qendër të Prishtinës. Në vendin e vdekjes së tyre, në fshatin Landovicë, në vitin 1963 monumenti u ngrit në formën e një obelisku përkujtimor dhe një kroi (Autorë: arkitekt: M. Pecic, skulptor: S. Arsiq dhe piktor: H. Qatoviq). Poeti Adem Gajtani iu dedikoi atyre poezinë e quajtur "Boro dhe Ramizi".

Referimet

Portali i Luftës së Dytë Botërore - Pjesë dedikuar ekskluzivisht Luftës Nacionalçlirimtare.
Enciklopedia ushtarake (Libri i tetë). Beograd 1974.
Hero kombëtar i Jugosllavisë. "Rinia", Beograd 1975.
Aleksandar Tadiç "Tregojnë Nënat e heronjve." "Iskra", Vinkovci 1985