Musa Ramadani

Musa Ramadani
U lind në	Gjilan, Mbretëria Shqiptare (1943–44)
Vdiq	Prishtina, Republika e Kosovës
Shtetësia	kosovar - shqiptar

Musa Ramadani (Gjilan, 21 maj 1944 - Prishtinë, 10 mars 2020) ka qenë shkrimtar poet, prozator dhe publicist shqiptar.

Biografia

U lind më 1941 në Gjilan nga një familje zejtarësh të cilët kishin një furrë dhe dyqan tekstili në çarshinë e qytetit. Në 22 dhjetor 1944, Shtabi i Forcave Shqiptare Vullnetare vendosi të sulmojë për marrjen nën kontrollë të Gjilanit nga Administrata e re e Komunistëve Jugosllavë. Në mëngjesin e 23 dhjetorit 1944, forcat e vullnetarëve shqiptarë sulmuan dhe gati arritën ta kthenin kontrollën e gjithë qytetit, përveç ndërtesës së OZNA-s dhe të Këshillit Popullor të Rrethit. Forcat serbo-maqedonase në shenjë hakmarrjeje për sulmin e forcave vullnetare shqiptare mbi Gjilanin, filluan vrasjet masive. Fillimisht rrëmbyen me përdorimin e forcës pa dallim qytetarë të Gjilanit, i nxorrën nga shtëpitë, dyqanet, rrugët, i morën dhe i mbyllën në ndërtesën e vjetër të burgut të qytetit.

Familja Ramadani braktisi shtëpinë me një autobus me 16 të plagosur drejt Prizrenit, në të cilin qytet e kaloi fëmijërinë e hershme dhe e kreu klasën e dytë fillore.

Me t’i vdekur babai, familja u kthye përsëri në vendlindje. Aty mbaroi shkollimin e mesëm. Shkollën e Lartë Pedagogjike (Dega: Gjuhë dhe letërsi Shqipe) e mbaroi në Prizren.

Në fund të vitit 1965 filloi veprimtarinë e tij si gazetar. Ishte korrespodent i rregullt i gazetës “Rilindja” dhe pastaj redaktor i përgjithshëm i kulturës në gazetën Rilindja.

Krijimtaria letrare-skenike dhe publicistike

Musa Ramadani është prezantuar në disa nga vëllimet, panoramat letrare e antologjitë, të përkthyera edhe në gjuhë tjera. Është laureat i një sërë çmimesh. Talentin e tij e ka sprovuar edhe në krijimtarinë e fushave të tjera artistike. Është autor i një sërë tekstesh për këngë të lehta e të muzikës së tendencave moderne. Eshtë autor edhe i disa këngëve në frymën e zhanrit të muzikës së lehtë. Ndonëse pa ndonjë përgatitje paraprake muzikore, ka kompozuar këngë, të cilat, madje në manifestimin më të madh muzikor të kohës, “Akodret e Kosovës”, janë vlerësuar edhe me Çmimin e Parë të Jurisë. Herë pas herë, është marrë e merret edhe me pikture. Madje një “kaptinë” e tërë e romanit të tij të fundit “Inamor:55”, është e “ilustruar” nga vetë punimet e autorit. Ramadani ka shkruar edhe humoreska, skeçe humoristike e shkrime satirike, me pseudonimin “Babloku”. Merret edhe me shkrime eseistike e kritikë teatrore, sikundër edhe me Udhëshkrime (nga Vjena e Parisi).

Drama “Moisiu në unazën e Inflandit”, në sezonin 2003, u inskenua nga Teatri Kombëtar i Prishtinës, ndërkaq, drama “Ligatina” e Nebi Islamit, shkruar sipas motiveve të romanit homonim të Musa Ramadanit, në sezonin 2006, u inskenua në Teatrin Kombëtar të Gjilanit. Ramadani punon me një përkushtim të madh, gjithnjë duke i qëndruar besnik frazës e vargut të latuar deri në përpikmëri, të një sintakse të kulluar shqipe, të një leksiku të begatshëm shprehjesh është cilësuar nga kritika letrare, siç është vepra “Ligatina”, sikundër edhe “Zezona”, e një sërë përmbledhje tregimesh prej tij.

Çmime

• Çmimi letrar “Beqir Musliu”,2006, iu nda Musa Ramadanit,poetit, prozatorit, publicistit, teatrologut të njohur të letrave shqipe, shpërblimi për vitin 2006.
• Çmimi Kadare, 2017, për romanin e tij Profeti nga Praga.

Vepra letrare

• | “Mëkatet e Adamit” (poezi), “Rilindja, 1969;
• |“Thirravaje” (poezi), “Rilindja”, 1971;
• |“Neurosis” (poezi), botim autorial, 1973;
• | Romani pa kornizë”, “Bota e Re”, 1975;
• |“Muzat nuk flejnë” (poezi), “Rilindja, 1976;
• |“Fluroma” (tregime), “Rilindja”, 1978;
• |“Zezona” (roman), “Rilindja”, 1978, “Faik Konica”(ribotim), 2003;
• |“Fjala në skenë” (recensione për shfaqje teatrore), “Rilindja”,1080;
• |“Alfabeti i neurozave” (poezi), “Flaka e Vëllaznimit”, 1983;
• |“Ligatina” (roman), “Rilindja”, 1983;
• |“Moisiu në unazën e Inflandit” (dramë), “Rilindja”, 1984;
• |“Eugjenika e tri deteve” (poezi), “Rilindja”, 1986;
• |“Satana ma vodhi gurin e urtisë” (tregime), “Rilindja”, 1987;
• |“Nostalgji antike” (përzgjedhje e poezive) , “Rilindja, 1995;
• |“Vrapuesja e Prizrenit” (roman), “Dukagjini”, 1997;
• |“Antiprocesioni” (roman), “Buzuku”, 1997;
• |“Inamor: 55” (roman), “Buzuku”, 2000.
• |“ Mëkatet e Ha(E)vës, poezi, Pen/club, 2007, Prishtinë
• |“Premiera shqiptare” (Recensione për dramën, shfaqjet), “Spektri”, Shkup 1996;
• |“Profeti nga Praga” (roman), Tiranë, 2017.

Përkthimet

• |“Mariamna” – PärLagerkvist
• |“Fillokteti” – Heiner Müler
• |“Askushi” – Jezi Andzejevski
• |“Shkretëtira e tatarëve” – Dino Buzzati
• |“Legjenda per Araratin” – Yasar Kemal
• |“Bufi i verbër” – Sadec Hedayat
• |“Dhe nuk gjej vëlla më të mirë” – Maksud Ibrahimbekov
• |“Humbella” – Mirko Kovac
• |“Ditë pranvere” – Ciril Kosmac
• |“Aromat, ari e temjani” – Slobodan Novak
• |“Piramida e Emës” – Dubravka Ugrešić
• |“Ogursëzi” – Nedzad Ibrisimovic

Lidhje të jashtme

• https://web.archive.org/web/20080715082415/http://myweb.tiscali.co.uk/albania/musa_ramadani_kosova_pen_centre.html