Maedët
Maedët (gjithashtu Maidans, Maedans, ose Medi) ishte një fis iliro - trak [1] dhe që konsiderohen pasardhës të Maedit i cili në pikëpamje gjenealogjike ishte i biri i Ilirit. Në kohët historike, maedët banuan zonën midis Paionisë dhe Thrakisë, në skajet jugperëndimore të Thrakisë, përgjatë rrjedhës së mesme të Strymonit, midis Grykës së Kresnës dhe Qafës së Rupelit (Bullgaria e sotme jugperëndimore). [2] Straboni thotë se Maedët kufizoheshin në lindje me Thunatët e Dardanisë dhe se Vardari (Axius) rridhte nëpër territorin e tyre.
Historia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Kryeqyteti i tyre ishte Iamphorynna, [3] e cila shtrihej diku në cepin jugperëndimor të asaj që sot është Bullgaria. Disa arkeologë e parashtrojnë atë në zonën midis qyteteve Petrich dhe Sandanski, por vendndodhja e tij e saktë mbetet e panjohur. [4]
Ata ishin një fis i pavarur gjatë pjesës më të madhe të historisë së tyre, dhe mbreti thrakas Sitalkes njohu pavarësinë e tyre, së bashku me disa fise të tjera luftarake "kufitare" si Dardanët, Agrianët dhe Paionët, tokat e të cilëve formonin një zonë tampon midis fuqive të Odrisëve në lindje dhe fiseve ilire në perëndim, ndërsa Maqedonia ndodhej në jug të Paionisë.
Sipas Plutarkut, [5] Maedët u rebeluan kundër sundimtarëve të tyre maqedonas kur mbreti Filipi II i Maqedonisë po rrethonte Bizantin në vitin 340 para Krishtit. Si 16-vjeçar Aleksandri i Madh, i cili ishte lënë si regjent nga babai i tij, udhëhoqi një ushtri kundër Maedëve ku edhe themeloi qytetin e tij të parë Aleksandroplis. [6]
Historiani dhe biografi i lashtë Plutarku e përshkruan Spartakun si "një trak me origjinë nomade", në një referencë të mundshme për Maedët. [7] Plutarku thotë gjithashtu se gruaja e Spartakut, një profeteshë e të njëjtit fis, ishte skllavëruar së bashku me të.
Në vitet 89–84 para Krishtit (gjatë Luftës së Parë Mitridatike), Maedët pushtuan Maqedoninë, plaçkitën Dodonën, dhe shkarkoi Delphin si aleatë i Mithridates. Thuhet se ata e bënë zakon të bastisnin Maqedoninë kur një mbret i Maqedonisë ishte larguar në një fushatë. [8] Sulla pas kësaj shkatërroi [9] tokën e Maedëve. Aristoteli regjistroi se bolinthos ishte fjala Maedane për një specie aurochses ose bizoni evropian i egër që jetonin në rajon e populluar nga maedët.
Një numër pjestarëve të fisit të Maedëve emigruan në Azinë e Vogël dhe u quajtën MaedoBythini .
Shih edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ The Cambridge Ancient History, Volume 3, Part 2 by Iorwerth Eiddon Stephen Edwards, 1982. p. 278, with n. 33.
- ^ The Cambridge Ancient History: pt. 1. The prehistory of the Balkans; and the Middle East and the Aegean world, tenth to eighth centuries B.C., Cambridge University Press, 1982, p. 601.
- ^ Livy: History of Rome, VII, Books 26-27 (Loeb Classical Library No. 367) by Livy and Frank Gardner Moore, 1943, page 96: "...waste the country and to besiege the city of Iamphorynna, the capital and citadel of Maedica..."
- ^ М. Манов. Ямфорина или Форуна? Опит за проблематизация и локализация. – Археология, 2004, кн.1-2, 107-112.
- ^ "Plutarch • Life of Alexander (Part 1 of 7)".
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Alexandrupolis - Livius".
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Nic Fields (2009). Spartacus and the Slave War 73-71 BC: A Gladiator Rebels Against Rome. Osprey Publishing. fq. 28. ISBN 978-1-84603-353-7.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Titus Livius, "...into Macedonia and thence into Thrace and against the Maedi [...] that tribe had been in the habit of making raids into Macedonia, whenever it knew that the king was engaged in a foreign war and the kingdom unprotected."
- ^ Plutarch, Sulla, "Upon these assurances Sulla sent him away, and then himself invaded the country of the Maedi and after ravaging the most of it..."