Veriu i Kosovës

Veriu i Kosovës ose Kosova Veriore (serbisht: Север Косова / Sever Kosova) i njohur gjithashtu edhe si Kolashini i Ibrit ^[1] ndërsa në të kaluarën edhe Kolashini i Vjetër është një rajon në pjesën veriore të Kosovës, që përgjithësisht kuptohet si një grup prej katër komunave me shumicë etnike serbe të Kosovës : Mitrovica e Veriut, Albaniku (Leposaviqi), Zveçani dhe Zubin Potoku. ^[2]

Hyrje

Para Marrëveshjes së Brukselit të vitit 2013, rajoni funksiononte në mënyrë të pavarur nga institucionet në Kosovë, pasi ato refuzuan të njohin pavarësinë e Kosovës, të shpallur në vitin 2008. ^[3] ^[4] Qeveria e Kosovës kundërshtoi çdo lloj qeverisjeje paralele për serbët në këtë rajon.^[5] Megjithatë, strukturat paralele u shfuqizuan të gjitha me Marrëveshjen e Brukselit, të nënshkruar ndërmjet qeverive të Kosovës dhe Serbisë. Të dyja qeveritë ranë dakord për krijimin e një Bashkësie të Komunave Serbe. Shoqata e Komunave Serbe pritej të formohej zyrtarisht në vitin 2016. Sipas marrëveshjes, kuvendi i tij nuk do të ketë autoritet legjislativ dhe autoritetet gjyqësore do të integrohen dhe do të funksionojnë brenda kornizës ligjore të Kosovës. Mosmarrveshjet politike për statusin e Kosovës ndërmjet qeverisë së saj dhe Serbisë ka rezultuar në moslejimin e autoriteteve kosovare për formimin e shoqatës në fjalë. Megjithatë dallimet mbeten dhe Veriu i Kosovës ende mbetet nën sundimin de facto serb.

Në vitin 2011, ish-presidenti i Kosovës Behgjet Pacolli kaloi në pjesën veriore të Mitrovicës. Ishte hera e parë që një zyrtar i lartë i Republikës së Kosovës vizitoi veriun e Kosovës. Një gjest i tillë simbolik u shoqërua me një prani të madhe sigurie.^[6]

Me afrimin e fazës finale të dialogut ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, zyrtarë të ndryshëm nga Serbia kanë deklaruar se ndarja e Kosovës me Serbinë duke marrë veriun e Kosovës, është zgjidhja më e mirë. Presidenti i Serbisë Aleksandar Vuçiq tha më 9 gusht se është për ndarjen e Kosovës. ^[8] E njëjta gjë mund të dëgjohej nga Ministri i Punëve të Jashtme Ivica Daçiq ^[9] dhe ministri i Mbrojtjes Aleksandar Vulin . ^[10] Disa politikanë shqiptarë deklaruan se shkëmbimi i territoreve mund të jetë zgjidhja e mosmarrëveshjes Kosovë-Serbi (me Serbinë që anekson veriun e Kosovës dhe Republikën e Kosovës duke aneksuar Luginën e Preshevës), megjithëse shumë të tjerë e refuzuan këtë propozim.

Demografia

Veriu i Kosovës përbëhet nga katër komuna, Leposaviqi, Zveçani, Zubin Potoku dhe Mitrovica e Veriut . Ai mbulon 1007 km² (389 mij katrorë), ose 9.97% e sipërfaqes së tokës së Kosovës. ^[11] Për shkak të kufirit të saj me Serbinë, Veriu i Kosovës, në mënyrë rigoroze, nuk është një "enklave serbe" apo "eksklavë serbe".

Në vitin 2018, Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë vlerësoi se popullsia e Leposaviqit, Zveçanit, Zubin Potokut dhe Mitrovicës së Veriut është 48,500 banorë. Prej tyre, rreth 42.500 (87%) janë serbë, 5.000 (10%) shqiptarë, 1.000 (3%) boshnjakë dhe të tjerë.

Harta etnike e Veriut të Kosovës (serbë me shumicë blu, shqiptarë me shumicë të kuqe)^[12] ^{[ verifikimi i dështuar ]}

Komuna

Komuna	Rajoni	Sipërfaqja në km²	Popullsia
Mitrovica Veriore	Mitrovicë	11	21,000
Albaniku		539	13,000
Zveçani		122	7500
Zubin Potoku		335	7000
Total		1007	48500

Sundimi i ligjit

Zbatimi i ligjit dhe pikat kufitare kryhen nga Policia e Kosovës, KFOR- i dhe EULEX- i. Sipas një raporti të Grupit Ndërkombëtar të Krizave, agjentë të fshehtë të policisë serbe gjithashtu veprojnë në zonë.^[13] Mitrovica e Veriut në veçanti mbetet një pikë e nxehtë për krimin e organizuar. ^[14]

Sporti

Për shkak të refuzimit serb të institucioneve të Kosovës, serbët në këtë pjesë të Kosovës veprojnë të pavarur në sport. Për shembull, Liga e Parë e Futbollit të Kosovës Veriore është formuar kryesisht nga klube serbe nga katër komunat e veriut të Kosovës.

Personalitete të shquara

Isa Boletini - figurë nacionaliste dhe luftëtar i shqiptarëve të Kosovës
Rexhep Mitrovica - politikan shqiptar, kryeministri i 20-të i Shqipërisë
Milan Biševac - futbollist
Miloš Krasić - futbollist
Nikolla Lazetiq - futbollist
Stevan Stojanoviq - ish-futbollist; fitoi Kupën Evropiane në 1991 me Yllin e Kuq të Beogradit .
Nevena Bozovic - këngëtare serbe, pjesëmarrëse në Eurovizion
Anđelka Tomašević - Miss Universe Serbia 2014

Shih edhe

Referime

^ Cvetković, Marina. "The exchange of gifts at traditional weddings in the Ibarski Kolašin" (në anglisht) – nëpërmjet Google Books.
^ Živković, Miloš; Slobodan, Kremenjak; Stojković, Miloš (2020). Media Law in Serbia (në anglisht). Kluwer Law International. fq. 20–21. ISBN 9789403523033. Marrë më 11 tetor 2022.
^ BBC, Could Balkan break-up continue?, 22.02.08
^ ""Koha ditore": Kosovska vlada bez ingerencija na severu Kosova - Vesti dana - Vesti Krstarice" (në serbo-kroatisht). 13 korrik 2011. Arkivuar nga origjinali më 13 korrik 2011.
^ Kosovo PM: End to Parallel Structures, BalkanInsight.com, March 7, 2008
^ President Pacolli visits the northern part of Mitrovica, President of the Republic of Kosovo, February 26, 2011
^ "DODIK: Serbia should seek North Kosovo". www.novosti.rs (në Serbian (Latin script)). Marrë më 2018-08-14.
^ "Vučić: Zalažem se za razgraničenje sa Albancima". N1 Srbija (në Serbian (Latin script)). Arkivuar nga origjinali më 20 nëntor 2018. Marrë më 2018-08-12.
^ "Dačić: There is no better solution than partition of Kosovo". N1 Srbija (në Serbian (Latin script)). Arkivuar nga origjinali më 15 nëntor 2018. Marrë më 2018-08-12.
^ "Vulin: I am for partition of Kosovo and Metohija". Politika Online (në serbisht). Marrë më 2018-08-12.
^ OSCE profiles of Leposavić 18,600 including 18,000 Serbs and 200 Albanians, Zubin Potok 14,900 "with a vast Kosovo Serb majority" with 800 Kosovo Albanians, and Zvečan "The estimated total population is 17,000 with a large Kosovo Serbian majority (approximately 16,000). Some 350 Kosovo Albanians (...)", 1 May 2006
^ "Šta zapravo znači ideja o razgraničenju na Kosovu?". N1 Srbija (në Serbian (Latin script)). Marrë më 2018-08-12.
^ Mark Lowen (2011-07-27). "Kosovo tense after deadly clash on Serbian border" (në anglisht). Bbc.co.uk. Marrë më 2012-09-11.
^ North Kosovo: Dual Sovereignty in Practice Arkivuar 2011-03-20 tek Wayback Machine, International Crisis Group, 14 March 2011

[1] Cvetković, Marina. "The exchange of gifts at traditional weddings in the Ibarski Kolašin" (në anglisht) – nëpërmjet Google Books.

[2] Živković, Miloš; Slobodan, Kremenjak; Stojković, Miloš (2020). Media Law in Serbia (në anglisht). Kluwer Law International. fq. 20–21. ISBN 9789403523033. Marrë më 11 tetor 2022.

[3] BBC, Could Balkan break-up continue?, 22.02.08

[4] ""Koha ditore": Kosovska vlada bez ingerencija na severu Kosova - Vesti dana - Vesti Krstarice" (në serbo-kroatisht). 13 korrik 2011. Arkivuar nga origjinali më 13 korrik 2011.

[5] Kosovo PM: End to Parallel Structures, BalkanInsight.com, March 7, 2008

[6] President Pacolli visits the northern part of Mitrovica, President of the Republic of Kosovo, February 26, 2011

[7] "DODIK: Serbia should seek North Kosovo". www.novosti.rs (në Serbian (Latin script)). Marrë më 2018-08-14.

[8] "Vučić: Zalažem se za razgraničenje sa Albancima". N1 Srbija (në Serbian (Latin script)). Arkivuar nga origjinali më 20 nëntor 2018. Marrë më 2018-08-12.

[9] "Dačić: There is no better solution than partition of Kosovo". N1 Srbija (në Serbian (Latin script)). Arkivuar nga origjinali më 15 nëntor 2018. Marrë më 2018-08-12.

[10] "Vulin: I am for partition of Kosovo and Metohija". Politika Online (në serbisht). Marrë më 2018-08-12.

[profiles-11] OSCE profiles of Leposavić 18,600 including 18,000 Serbs and 200 Albanians, Zubin Potok 14,900 "with a vast Kosovo Serb majority" with 800 Kosovo Albanians, and Zvečan "The estimated total population is 17,000 with a large Kosovo Serbian majority (approximately 16,000). Some 350 Kosovo Albanians (...)", 1 May 2006

[12] "Šta zapravo znači ideja o razgraničenju na Kosovu?". N1 Srbija (në Serbian (Latin script)). Marrë më 2018-08-12.

[13] Mark Lowen (2011-07-27). "Kosovo tense after deadly clash on Serbian border" (në anglisht). Bbc.co.uk. Marrë më 2012-09-11.

[icg-14] North Kosovo: Dual Sovereignty in Practice Arkivuar 2011-03-20 tek Wayback Machine, International Crisis Group, 14 March 2011

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]