Jump to content

Enoza

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Një demonstrim qipriot në vitet 1930 në favor të enozës.

Enoza ("bashkim" në greqisht) është lëvizja e komuniteteve të ndryshme greke që jetojnë jashtë Greqisë për përfshirjen e rajoneve ku ata banojnë në shtetin grek. Ideja lidhet me Megali Idea (Ideja e Madhe), një koncept irredentist i një shteti grek që sundoi politikën greke pas krijimit të Greqisë moderne në 1830. ideja e Madhe bëri thirrje për pushtimin e të gjitha tokave etnike greke, pjesë të të cilave kishin marrë pjesë në Luftën Greke për Pavarësisë në vitet 1820, por ishin të pasuksesshme dhe kështu mbetën nën sundimin e huaj.

Një shembull i njohur gjerësisht i enozës është lëvizja brenda grekëve qipriotë për një bashkim të Qipros me Greqinë. Ideja e enozës në Qipron e sunduar nga Britania u lidh me fushatën për vetëvendosjen qipriote, veçanërisht në mesin e shumicës greke qipriote të ishullit. Megjithatë, shumë turq qipriotë kundërshtuan enozën pa taksim ("ndarje" në turqisht), ndarjen e ishullit midis grekëve qipriotë dhe turqve qipriotë. Në vitin 1960 lindi Republika e Qipros, e cila nuk rezultoi as në enozë dhe as në taksim.

Rreth asaj kohe, dhuna ndërkomunale qipriote ndodhi në përgjigje të objektivave të ndryshëm dhe dëshira e vazhdueshme për enozë rezultoi në grushtin qipriot të shtetit të vitit 1974 në një përpjekje për ta arritur atë. Megjithatë, ajo e shtyu Turqinë të nisë pushtimin turk të Qipros, që çoi në ndarje dhe në mosmarrëveshjen e tanishme të Qipros.