Jump to content

Arsimi i të rriturve

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Arsimi i të rriturve, për dallim nga arsimi i fëmijëve, është një praktikë në të cilën të rriturit përfshihen në veprimtari sistematike dhe të qëndrueshme të vetëarsimimit, në mënyrë që të përfitojnë forma të reja të njohurive, aftësive, qëndrimeve ose vlerave. Arsimi i të rriturve mund të nënkuptojë çdo formë të të mësuarit të të rriturve përtej shkollimit tradicional, që përfshin njohuri themelore për përmbushjen personale të të nxënit gjatë gjithë jetës. [1]

Në veçanti, arsimi i të rriturve pasqyron një filozofi specifike rreth mësimit dhe mësimdhënies bazuar në supozimin se të rriturit mund dhe duan të mësojnë, se ata janë të aftë dhe të gatshëm të marrin përgjegjësinë për mësim, dhe se vetë mësimi duhet t'i përgjigjet nevojave të tyre. [2]

Sot, mësimi i të rriturve ndikohet nga demografia, globalizimi dhe teknologjia. [3] Mësimi i tyre ndodh në shumë mënyra dhe kontekste ashtu si ndryshonë jeta të gjithë të rriturve. [4]

Arsimi dhe mësimi i të rriturve mund të jetë në secilën prej këtyre tri konteksteve, d.m.th.

  • Mësimi formal - Të mësuarit e strukturuar që zakonisht zhvillohet në një institucion arsimor ose trajnimi, zakonisht me një kurrikul të caktuar dhe mbart letrat kredenciale;
  • Mësimi joformal - Të mësuarit që organizohet nga institucionet arsimore, por jo kredenciale. Mundësitë e mësimit joformal mund të ofrohen në vendin e punës dhe përmes veprimtarive të organizatave dhe grupeve të shoqërisë civile;
  • Arsimi joformal - Mësimi që vazhdon gjatë gjithë kohës, që vjen nga aktivitetet e jetës së përditshme që lidhen me punën, familjen, komunitetin ose kohën e lirë. [5] [6]

Andragogjia

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Edukimi dhe arsimimi i të rriturve ndryshon nga edukimi dhe arsimimi i fëmijëve në disa mënyra duke pasur parasysh që të rriturit kanë akumuluar njohuri dhe përvojë pune gjë që mund të ndikoj në përvojën e të mësuarit.[7] Pjesa më e madhe e arsimit për të rritur bëhet në mënyrë vullnetarë, prandaj, pjesëmarrësit janë përgjithësisht të vetëmotivuar, përveç nëse kërkohet të marrin pjesë, nga një punëdhënës. Shkenca dhe arti që merret me studimin e teorisë dhe praktikës së të mësuarit dhe arsimit të të rriturve, [8] [9] quhet andragogji, për ta dalluar atë nga edukimi dhe arsimimi tradicional i bazuar në shkollë ose pedagogjinë e fëmijëve. Për dallim nga fëmijët, të rriturit shihen si më të vetëdrejtuar, sesa të mbështeten te të tjerët për ndihmë.

Parimet e Andragogjisë rrjedhin drejtpërdrejt nga të kuptuarit e karakteristikave të të rriturve si nxënës dhe mund të njihen kur kuptojmë karakteristikat e të rriturve dhe shohim mënyrën se si këto karakteristika ndikojnë në mënyrën se si të rriturit mësojnë më mirë. [10] Mësimdhënësit që ndjekin parimet e andragogjisë kur zgjedhin materiale për trajnim dhe kur hartojnë shpërndarjen e programit, zbulojnë se nxënësit e tyre përparojnë më shpejt, dhe janë më të suksesshëm në arritjen e qëllimeve të tyre.

Malcolm Knowles e paraqet andragogjinë si teorinë qendrore të mësimit të të rriturve madje që në vitet 1970, duke e përkufizuar andragogjinë si "arti dhe shkenca për të ndihmuar të rriturit të mësojnë. [11] Teoria e andragogisë së Knowles ndihmon të rriturit të përdorin përvojat e tyre për të krijuar mësime të reja nga kuptimet e mëparshme. Knowles beson se përgatitja për të mësuar ka të bëjë me rëndësinë e të mësuarit në jetën e të rriturve dhe se ato sjellin një përvojë gjithnjë e në zgjerim që mund të shërbejë si një burim mësimi. [12]

Sipas vlerësimeve më të fundit, shkalla botërore e arsimimit elementar të të rinjve është 91%, që do të thotë se 102 milion të rinj kanë mungesë të aftësive themelore të shkrim-leximit. Në vendet me të ardhura të ulëta, një në tre të rinj ende nuk mund të lexojë. [13]

Shkalla e arsimimit të të rriturve është 86%, që do të thotë se 750 milion të rritur kanë mungesë të aftësive themelore të shkrim-leximit. Vlerësohet se janë 92 gra të shkolluara për çdo 100 burra të arsimuar globalisht, dhe në vendet me të ardhura të ulëta, është më pak sa 77 gra të shkolluara për çdo 100 burra të shkolluar. Shkalla e shkrim-leximit pritet të vazhdojë të rritet në mënyrë të qëndrueshme në vendet në të gjitha grupet. [13]

Në nivelin global, shkalla e arsimimit të të rinjve pritet të arrijë në 94% deri në vitin 2030 dhe shkalla e shkrim-leximit të të rriturve në 90%. Në vendet me të ardhura të ulëta, më pak se 70% e të rriturve dhe pak më shumë se 80% e të rinjve nga 15 deri në 24 vjet parashikohet të kenë aftësi themelore të shkrim-leximit deri në vitin 2030. [13]

Shih edhe

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ "What is adult education" (në anglisht). About.com. Arkivuar nga origjinali më 13 janar 2017. Marrë më 10 shkurt 2020.
  2. ^ "Adult Education" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 23 shkurt 2014. Marrë më 19 tetor 2014.
  3. ^ Baumgartner, Sharan B. Merriam, Rosemary S. Cafarella, Lisa M.; Caffarella, Rosemary S.; Baumgartner, Lisa M. (2007). Learning in adulthood : a comprehensive guide (bot. 3rd). San Francisco: Jossey-Bass. fq. 7. ISBN 978-0-7879-7588-3. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja)
  4. ^ Fenwick, Tara J.; Nesbit, Tom; Spencer, Bruce (2006). Contexts of adult education : Canadian perspectives. Toronto: Thompson Educational Publ. fq. 17. ISBN 9781550771602. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ Spencer, Bruce (2006). The purposes of adult education : a short introduction (bot. 2nd). Toronto: Thompson Educational Pub. fq. 9–10. ISBN 9781550771619. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ "Adult learning in Canada: Characteristics of learners" (në anglisht). Statistics Canada. Marrë më 19 tetor 2014.
  7. ^ Bohonos, Jeremy Appreciating the Experiences and Expertise of Adult Students, Journal of College Orientation and Transition 20:2
  8. ^ Spencer, Bruce (2006). The purposes of adult education : a short introduction (bot. 2nd). Toronto: Thompson Educational Pub. fq. 4. ISBN 9781550771619. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ Knowles, Malcolm (1984). The adult learner : a neglected species (në anglisht) (bot. 3rd). Houston: Gulf Pub. Co., Book Division. ISBN 978-0-87201-005-5.
  10. ^ LBS Practitioner Training: Professional development support for Literacy and Basic Skills educators in Ontario. "Principles of Adult Learning". Arkivuar nga origjinali më 2014-11-12. Marrë më 19 tetor 2014. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ Margolis, Jan (1970). "THE MODERN PRACTICE OF ADULT EDUCATION (Book)". Training & Development Journal. 24 (11): 47. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  12. ^ Cox, Elaine (2015). "Coaching and Adult Learning: Theory and Practice". New Directions for Adult and Continuing Education. 2015 (148): 27–38. doi:10.1002/ace.20149. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  13. ^ a b c #CommitToEducation. UNESCO. 2019. ISBN 978-92-3-100336-3. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Arsimi_i_të_rriturve&oldid=2557554"