Kobalt
Kobalt | |||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Izgovarjava | IPA: [ˈkoːbalt] | ||||||||||||||||||||||||||||||
Videz | trda sijajna kovina modrikasto sive barve | ||||||||||||||||||||||||||||||
Standardna atomska teža Ar, std(Co) | 58,933194(3)[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||
Kobalt v periodnem sistemu | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Vrstno število (Z) | 27 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Skupina | skupina 9 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Perioda | perioda 4 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Blok | blok d | ||||||||||||||||||||||||||||||
Razporeditev elektronov | [Ar] 3d7 4s2 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Razporeditev elektronov po lupini | 2, 8, 15, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Fizikalne lastnosti | |||||||||||||||||||||||||||||||
Faza snovi pri STP | trdnina | ||||||||||||||||||||||||||||||
Tališče | 1495 °C | ||||||||||||||||||||||||||||||
Vrelišče | 2927 °C | ||||||||||||||||||||||||||||||
Gostota (blizu s.t.) | 8,90 g/cm3 | ||||||||||||||||||||||||||||||
v tekočem stanju (pri TT) | 8,86 g/cm3 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Talilna toplota | 16,06 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
Izparilna toplota | 377 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
Toplotna kapaciteta | 24,81 J/(mol·K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Parni tlak
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Lastnosti atoma | |||||||||||||||||||||||||||||||
Oksidacijska stanja | −3, −1, 0, 1, 2, 3, 4, 5[2] (amfoterni oksid) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Elektronegativnost | Paulingova lestvica: 1,88 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Ionizacijske energije |
| ||||||||||||||||||||||||||||||
Atomski polmer | empirično: 125 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
Kovalentni polmer | Nizki spin: 126±3 pm Visoki spin: 150±7 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
Spektralne črte kobalta | |||||||||||||||||||||||||||||||
Druge lastnosti | |||||||||||||||||||||||||||||||
Pojavljanje v naravi | prvobitno | ||||||||||||||||||||||||||||||
Kristalna struktura | heksagonalna gosto zložena (hgz) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Hitrost zvoka tanka palica | 4720 m/s (pri 20 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Temperaturni raztezek | 13,0 µm/(m⋅K) (pri 25 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Toplotna prevodnost | 100 W/(m⋅K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Električna upornost | 62,4 nΩ⋅m (pri 20 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Magnetna ureditev | feromagnetik | ||||||||||||||||||||||||||||||
Youngov modul | 209 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
Strižni modul | 75 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
Stisljivostni modul | 180 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
Poissonovo razmerje | 0,31 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Mohsova trdota | 5,0 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Trdota po Vickersu | 1043 MPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
Trdota po Brinellu | 470–3000 MPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
Številka CAS | 7440-48-4 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Zgodovina | |||||||||||||||||||||||||||||||
Odkritje in prva izolacija | Georg Brandt (1735) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Najpomembnejši izotopi kobalta | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Kóbalt (latinsko cobaltum) je kemični element, ki ima v periodnem sistemu simbol Co in atomsko število 27.
Kobalt je trden feromagneten srebrnkasto-bel element. Njegova Curiejeva temperatura je 1388 K z 1,6~1,7 Bohrovih magnetonov na atom. Pogosto ga povezujejo z nikljem, oba sta tudi značilni sestavini meteorskega železa. Sesalci potrebujejo manjše količine kobaltovih soli. Kobalt-60, umetno pridobljen radioaktivni izotop kobalta, je pomemben radioaktivni slednik in agent za zdravljenje raka. Kobalt ima relativno permeabilnost enako dvem tretjinam železove. Kovinski kobalt je običajno zmes dveh kristalnih struktur - heksagonalnega gostega sklada in ploskovno centrirane kocke. Prehod iz prve kristalne strukture v drugo poteče pri temperaturi 722 K.
Običajni oksidacijski stanji kobalta sta 2 in 3, čeprav najdemo tudi 1.
Sklici
[uredi | uredi kodo]- ↑ Meija, Juris; in sod. (2016). »Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)«. Pure and Applied Chemistry. 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305.
- ↑ Greenwood, Norman N.; Earnshaw, Alan (1997). Chemistry of the Elements (2. izd.). Butterworth-Heinemann. str. 1117–1119. ISBN 978-0-08-037941-8.