မွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ

မွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ
မွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ
	ၶႅပ်းႁၢင်ႈမွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ ၸၼ်ဝႆႉမိူဝ်ႈပီ 1728. တီႈ ႁွင်ႈၼေပိုၼ်းဝိူဝ်ႊသၢႆး.
ၵိူတ်ႇ	18 January 1689; Château de la Brède, La Brède, Aquitaine, France
သဵင်ႈၵၢမ်ႇ	10 ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ၊ 1755 (ဢႃႇယု 66); Paris, France
ၵၢပ်ႈပၢၼ်	18th-century philosophy
ထုင်ႉ	Western philosophy
ၵိူင်း/ႁူင်းႁဵၼ်း ၽီႇလူဝ်ႇသူဝ်ႇၾီႇ(school)	Enlightenment; Classical liberalism
ဢၼ်ၶဝ်ႈၸႂ် ပိူင်လူင်	Political philosophy
တၢင်းဝူၼ်ႉ ဢၼ်ၵိုင်ႇမၢႆတွင်း	Separation of state powers: executive, legislative, judicial; classification of systems of government based on their principles
	လွင်ႈဢေႃးၸႃႇႁူမ်ႇငမ်းၼိူဝ်မၼ်း Aristotle; Bernier; Bodin; Cicero; Descartes; Hobbes; Polybius; Malebranche; Locke; 18th-century English constitution; ;
	ၸိူဝ်းထုၵ်ႇမၼ်းႁူမ်ႇငမ်း Hume; Paine; Rousseau; Burke; United States Constitution and political system; Hegel; Tocqueville; Durkheim; Arendt; Ferguson; Sismondi; Barante; Koneczny; ;
လၢႆးမိုဝ်း

မွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ (ၸိုဝ်ႈၾရႅၼ်ႉၶျ်: Charles-Louis de Secondat, baron de La Brède et de Montesquieu) ပဵၼ်ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၾရႅၼ်ႉၶျ် မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်ၸဝ်ႈပၢႆးဝူၼ်ႉ လွင်ႈတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း လႄႈလွင်ႈၵၢၼ်မိူင်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၾရႅၼ်ႉၶျ်ယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈပၢၼ်လွင်ႈႁိူဝ်းလႅင်းလွင်ႈပၺ်ႇၺႃႇ (Age Of Enlightenment) မၼ်းၸဝ်ႈမီးၸိုဝ်ႈသဵင် ၸွမ်းဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ လွင်ႈပၢႆးဝူၼ်ႉလွင်ႈ ၸႅၵ်ႇယႅၵ်ႈဢႃႈၼႃႇ (Separation of Powers) ပၢႆးဝူၼ်ႉမၼ်းၸဝ်ႈ ဢမ်ႇဝႃႈၵူၼ်းၼႂ်း ပၢၼ်ၼၼ်ႉ ၵေႃႈလႆႈဢဝ်မႃးၸႂ်ႉ ၼႂ်းမၢႆမီႈမိူင်းပိူင်လွင်ႈဢုပ်ႇပိူင်ႇၶုၼ်ၶေႃၶမ်းပၢၼ်ၼၼ်ႉ ၼႂ်းပၢၼ်မႂ်ႇမိူဝ်ႈလဵဝ်ၵေႃႈ ယင်းလႆႈဢဝ်ပၢႆးဝူၼ်ႉလွင်ႈဢၼ် မွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ လႆႈတႅမ်ႈဝႆႉမႃးၸႂ်ႉတိုဝ်းယူႇယဝ်ႉ။

ပိုၼ်းသုၼ်ႇတူဝ်

သျၢဝ်ႊ လုၺ်ႊ တိူဝ်ႊ သိူဝ်ႊၵူင်တႃႊ (Charles-Louis de Secondat) ၸိုဝ်ႈဢၼ်ႁူႉၸၵ်းၵၼ်မိူဝ်ႈမိူဝ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ မွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ မၼ်းၸဝ်ႈၵိူတ်ႇၼႂ်း ႁိူၼ်းလူင်ဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ လႃႊပႄႊလူတ်း ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်း မိူင်းၾရႅၼ်ႉၶျ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ ပေႃးမၼ်းၸဝ်ႈမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ သျၵ်းတိူဝ်ႊ သိူဝ်ႊၵူင်တႃႊ ပေႃးမၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်းသိုၵ်း ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၶဝ်ပဵၼ်ၵူၼ်းမၢၵ်ႈမီးလႄႈမီးဢမ်းၼၢတ်ႈ ၵွပ်ႈလႆႈႁပ်ႉၶူဝ်းမူၺ်ႇမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢၼ်ပေႃႈ တေႃႇမႃးထိုင်ပၢၼ် မွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ ယဝ်ႉ၊ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၼႂ်းႁိူၼ်းၶဝ်ၵေႃႈလႆႈမီးလွင်ႈတိတ်းတေႃႇ ၸွႆႈထႅမ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ၸွမ်း ၵူၼ်းၶိူဝ်းၶုၼ်ၼႂ်းပၢၼ်ၼၼ်ႉ၊ ၶိူဝ်းႁိူၼ်းၶဝ်လႆႈႁပ်ႉ ၸုမ်ႈလႆႈပဵၼ်ၶုၼ် ဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ပႃႊရွၼ်ႊ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉ မွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ ၵေႃႈလႆႈၶဝ်ႈႁဵၼ်းတီႈ ၸၼ်ႉၸွမ်ၶႃႊထူဝ်ႊလိၵ်ႇ သျုၺ်ႊယီႊသျၢၼ်ႊ ဝၢႆးၼၼ်ႉလႆႈၵူပ်ႉၵူႈၵၼ်တၢင်း သၢဝ်ပူဝ်ႊတႅတ်းတႅၼ်း ဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ သျၢၼ်ႊ တိူဝ်ႊ လႃႊရ်တိၵ်ႇ ယူႇယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈပီ 1688-1689 ၼၼ်ႉဢင်းၵိတ်ႉလႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ မိူင်းဢင်းၵိတ်ႉလႆႈလႅၵ်ႈလၢႆႈမၢႆမီႈ လႄႈလွင်ႈဢုပ်ႇပိူင်ႇ ပဵၼ်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ လႆႈႁူမ်ႈဢဝ်ၵုၼ်သၵွတ်းလႅၼ်ႊ ႁူမ်ႈပဵၼ်မိူင်းႁုပ်ႈတုမ်ဢင်းၵိတ်ႉ၊ ပၢၼ်ၼၼ်ႉ ၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းၾရႅၼ်ႉၶျ် ၵေႃႈမီးလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ ၶုၼ်းႁေႃၶမ်းလုၺ်ႊပႃးၵေႃႉမၢႆ 14 ဢၼ်လႆႈဢုပ်ႉဝၢၼ်ႈၵိၼ်မိူင်းမႃးတၢင်းႁိုင်လႆႈလုသဵင်ႈၵႂႃႇသေ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းလုၺ်ႊ ပႃးမၢႆ 15 လႆႈၶိုၼ်ႈမႃးတႅၼ်း မၼ်းပဵၼ်လွင်ႈပိၼ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇတႄႉတႄႉ ၼႂ်းပၢၼ်ၼၼ်ႉ၊ ဝၢႆးလင်ၼႂ်းလွင်ႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ မွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ လႆႈတႅမ်ႈထိုင်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းသွင်ၸဝ်ႈၼႆႉၼမ်ႉတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။

ဝၢႆးၼၼ်ႉဢမ်ႇပေႃးႁိုင် မိူဝ်ႈပီ 1721 မွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ လႆႈမီးလွင်ႈဢွင်ႇမၢၼ်ၼႂ်းလွင်ႈတႅမ်ႈပပ်ႉဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၽိုၼ်လိၵ်ႈပိူဝ်ႊသျေႊ (Persian Letters) ပဵၼ်ပပ်ႉလိၵ်ႈဢၼ်လႆႈလၢတ်ႈၶိတ်ႈလၢတ်ႈပၢႆႇ လွင်ႈဢုပ်ႇပိူင်ႇ လႄႈၵၢၼ်မိူင်း ၼႂ်း ၾရႅၼ်ႉၶျ် ပၢၼ်ၼၼ်ႉ၊ ၼႂ်းပပ်ႉလႆႈဢဝ်တူဝ်ၸိူင်းဢၼ်ပဵၼ်ၵူၼ်း ပိူဝ်ႊသျေႊ ဢၼ်လႆႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းမႃးလေႇ တီႈမိူင်းပႃႊရိတ်ႉ သေလႆႈတႅမ်ႈၽိုၼ်လိၵ်ႈတွပ်ႇၵႂႃႇမႃးမိူဝ်ႈတိုၵ်ႉဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း၊ ပပ်ႉၼႆႉပဵၼ်ပပ်ႉဢၼ်ၶႅမ်ႉလႄႈမီးၸိုဝ်ႈသဵင် ပပ်ႉၼိုင်ႈၶွင်မွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉဢမ်ႇႁိုင်မိူဝ်ႈပီ 1734 မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈဢွၵ်ႇပပ်ႉလိၵ်ႈထႅင်ႈပပ်ႉၼိုင်ႈ ပိၼ်ႇပဵၼ်ၽႃႇသႃႇဢင်းၵိတ်ႉဝႃႈ Considerations on the Causes of the Greatness of the Romans and Their Decline ပဵၼ်ပပ်ႉဢၼ်မီးၼိူဝ်ႉလိၵ်ႈၵိဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈဢၼ်လီဝူၼ်ႉထတ်ႉသၢင်ဢၼ်ဢႃႈၼႃႇၸၢၵ်း ရူဝ်ႇမၼ်ႇ လႆႈယိုင်ႈယႂ်ႇသေလႆႈ လုလႅဝ်ၵႂႃႇ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉမိူဝ်ႈပီ 1748 မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈထုၵ်ႈဢွၵ်ႇထႅင်ႈပပ်ႉၼိုင်ႈဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ မၢႆမီႈ မီးၸိုဝ်ႈပပ်ႉဝႃႈ The Spirit of Law ပပ်ႉၼႆႉလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ပပ်ႉဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈပပ်ႉၼိုင်ႈၼႂ်းၵႃႈပပ်ႉဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅမ်ႈဝႆႉယူႇယဝ်ႉ၊ ပပ်ႉပပ်ႉၼႆႉလႆႈမီးလွင်ႈတုပ်ႉယွၼ်ႈၼိူဝ်ၽူႈလူလိၵ်ႈ ႁူမ်ႈလူၺ်ႈတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းၼႂ်းပၢၼ်ၼၼ်ႉ ဝႆႉတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ ယူႇယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈပီ 1751 ၼၼ်ႉၵျွင်းၶႃႊထေႃႊလိၵ်ႇၼႂ်းမိူင်းၾရႅၼ်ႉၶျ်တင်းသဵင်ႈလႆႈပိုၼ်ႇၽၢဝ်ႇႁၢမ်ႈပိုၼ်ၽေပပ်ႉ မွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ တင်းသဵင်ႈ ပပ်ႉမၼ်းၸဝ်ႈလႆႈၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းပပ်ႉဢၼ်ႁၢမ်ႈၵူၼ်းမိူင်းလူ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းၵုၼ်ယူးရူပ်ႉ ပိူင်လူင်မၼ်း ၼႂ်းမိူင်းႁုပ်ႈတုမ် ယူႇၶေႇပၢၼ်ၼၼ်ႉ ပပ်ႉမွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ ပဵၼ်ပပ်ႉဢၼ် ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ်သူင်ၵျိူၵ်ႈလူဢၢၼ်ႇတႄႉတႄႉယူႇယဝ်ႉ။

မွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ လႆႈႁပ်ႉလွင်ႈယုၵ်ႉယွင်ႈၼမ်တႄႉတႄႉတီႈၼိူဝ်ဢႃႈၼႃႇၸၢၵ်ႈၽႅၼ်လိၼ် ဢၼ်ဢင်းၵိတ်ႉလႆႈ ဢုပ်ႇပိူင်ႇဝႆႉပၢၼ်ၼၼ်ႉ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇဢမေႇရိၵႃး ပွတ်းၼိူဝ်၊ ၽွင်းၼၼ်ႉပဵၼ်ၽွင်းဢၼ် မီးလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆးၵၢၼ်မိူင်း ၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်းဢမေႇရိၵႃး ပွတ်းၼိူဝ်လႆႈပၼ်ႁႅင်း လႄႈလၢတ်ႈထိုင် လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းၵၼ်တင်းၼမ်၊ ၸဝ်ႈပၢႆးမိူင်း တူဝ်ႊၼၼ်ႊ လုတ်းသ် လႆႈပၼ်လၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ မွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ ပဵၼ်ႁူဝ်ထႅၼ်ႈၸဝ်ႈပၢႆးမိူင်းတင်းသဵင်ႈၼႂ်းပၢၼ်ၼၼ်ႉ ဢၼ်ပိူၼ်လႆႈဢုပ်ႇၵၼ်လွင်ႈမၼ်းၸဝ်ႈလႄႈပၢႆးဝူၼ်ႉ လွင်ႈၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်ဢုပ်ႇပိူင်ႇမၼ်းၸဝ်ႈ တီႈၼႂ်းဢမေႇရိၵပွတ်းၼိူဝ် ဢွၼ်တၢင်းဢမေႇရိၵႃး ပႆႇတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉၼၼ်ႉ၊ မီးလွင်ႈလိုဝ်ႈလင်ၵၼ်ဝႃႈ ပပ်ႉလႄႈပၢႆးဝူၼ်ႉ မွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၼႂ်းပၢၼ်ၼၼ်ႉဢၢင်ႈဢဝ်မႃးလၢတ်ႈ ဢဝ်မႃးဢုပ်ႇၵၼ် ဢဝ်မႃးတႅမ်ႈ ပဵၼ်လွင်းမၢႆသွင် ၽိုၼ်ထမ်းပၢႆႊပိူဝ်ႉ ၵူၺ်းၼႆယူႇယဝ်ႉ၊ ထိုင်မႃးပၢၼ်ဢမေႇရိၵႃး လႆႈတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း တီႈဢင်းၵိတ်ႉ ယဝ်ႉ ပၢႆးဝူၼ်ႉ မွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ ဢၼ်လႆႈတႅမ်ႈဝႆႉ လႆႈမီးဢႃႈၼႃႇၼိူဝ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၵေႃႇတင်ႈ မိူင်းဢမေႇရိၵႃး ပၢၼ်ၼၼ်ႉတႄႉတႄႉ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ပၢၼ်ၼၼ်ႉ၊ ၼင်ႇႁိုဝ်ၸိုင်ႈမိူင်းဢၼ်ၼိုင်ႈတေ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင် ၵူၼ်းမိူင်းတေမီးလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်ၼၼ်ႉ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၸဵမ်းသ် မေႊတီသၼ်ႊ ဢၼ်ပဵၼ်ၽူႈၵေႃႇတင်ႈ မၢႆမီႈၸိုင်ႈမိူင်းဢမေႇရိၵႃး လႆႈဝၢင်းထၢၼ်မၢႆမီႈ ႁႂ်ႈမီးလွင်ႈၸႅၵ်ႇယႅၵ်ႈဢႃႈၼႃႇ မိူၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ မွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ ယူႇယဝ်ႉ။

လိူဝ်သေလွင်ႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ဢၼ်ၵဵဝ်လူၺ်ႈၵၢၼ်မိူင်း လႄႈတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းယဝ်ႉ မွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ ယင်းလႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်း လၢႆပီဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းလဵပ်ႈႁဵၼ်း ၼႂ်းယူးရူပ်ႉ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇမိူင်း ဢွတ်းသတေး လႄႈႁင်ႇၵႃႈရိ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းယူႇမိူင်းဢိတ်ႉတႃႇလီႇၼိုင်ႈပီ လႄႈယူႇမိူင်းဢင်းၵိတ်ႉ 18 လိူၼ် ဢွၼ်မၼ်းၸဝ်ႈတေပွၵ်ႈမႃးၶိုၼ်းမိူင်းၾရႅၼ်ႉၶျ် ၶိုၼ်း၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉ မွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ လႆႈတုၵ်ႉၶၸွမ်းတၢင်းပဵၼ် လွင်ႈသၢႆတႃဢမ်ႇလီ တၢင်းပဵၼ်ၼၼ်ႉလႆႈႁၢႆႉႁႅင်းတေႃႇတႃမၼ်းပေႃးမွတ်ႇလိပ်းၵႂႃႇ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉမၼ်းလႆႈမီးလူမ်းၼၢဝ်သုင်သေ လႆႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇၵႂႃႇမိူဝ်ႈပီ 1755 ၶၢပ်ႈတူဝ် မွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ လႆႈၽင်ဝႆႉတီႈ ၵျွင်းသႅင်ႊ သျူၼ်ႊပိတ်ႊ ၼႂ်းဝဵင်းပႃႊရိတ်ႉ ၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

ပၢႆးဝူၼ်ႉၶပ်ႉလွင်ႈပိုၼ်း

*ပပ်ႉလွင်ႈဝူၼ်ႉထတ်းလွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ လႄႈလုပင်းဢႃႇၼႃႇၸၢၵ်ႇလူဝ်ႇမၼ်ႇ*

မွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ ၶဝ်ႈၸႂ်လွင်ႈပိုၼ်းတႄႉတႄႉ ထိုင်ပေႃးလႆႈတႅမ်ႈပပ်ႉပပ်ႉၼိုင်ႈ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ လႆႈမီးဢႃႈၼႃႇၼိူဝ်ပၢႆးဝူၼ်ႉတေႃႇၵူၼ်းၼႂ်းပၢၼ်ၼၼ်ႉထိုင်ပၢၼ်ယၢမ်းလဵဝ်၊ ပပ်ႉၼၼ်ႉမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ Considerations on the Causes of the Greatness of the Romans and Their Decline ပပ်ႉၼႆႉပဵၼ်ပပ်ႉဢၼ်ဝူၼ်ႉထတ်းလွင်ႈဢုပ်ႇပိူင်ႇ၊ လွင်ႈၵၢၼ်မိူင်း၊ လွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင် လႄႈ လွင်ႈလုပင်းဢႃႈၼႃႇၸၢၵ်းလူဝ်ႇမၼ်း (Roman Empire) ၼႂ်းၼၼ်ႉ မွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ လႆႈလၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ-

လွင်ႈဢၼ်ပဵၼ်ယူႇၵူႈလွင်ႈၼႂ်းမိူင်းၵူၼ်းမၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈၵၢမ်ႇၸႃႇတႃႇ ဢၼ်မီးၼိူဝ်တေႃႇၵမ်ႇၽႃႇ ထၢမ်တူၺ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလူဝ်ႇမၼ်ႇၶဝ် တူၺ်းလူးၶဝ်ဢွင်ႇမၢၼ်လွင်ႈဢုပ်ႇပိူင်ႇ လွင်ႈၵေႃႇသၢင်ႈဢႃႈၼႃႇၸၢၵ်ႈ လွင်ႈသၢင်ႈဝၢၼ်ႈသၢင်ႈမိူင်းမႃး လၢႆပွၵ်ႈလၢႆၵမ်းၶၢဝ်းယၢမ်းတင်းႁိုင် မိူဝ်ႈၶဝ်ၸွမ်းၽႅၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ၊ ထႅင်ႈၽၢႆႇၼိုင်ႈ မိူဝ်ႈၶဝ်ႈလႆႈၸွမ်းၽႅၼ်ၵၢၼ်ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ ၶဝ်လႆႈထူပ်းၺႃးလွင်ႈတူၵ်းတႅမ်ႇႁူၼ်လင် တေႃႇထိုင်ဢႃႈၼႃႇၸၢၵ်ႈၶဝ်ႈလႆႈလုပင်း၊ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉသေ မၼ်းလၢတ်ႈၼေလႆႈဝႃႈ လွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇလႄႈလွင်ႈလုပင်း ဢႃႈၼႃႇၸၢၵ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း မၼ်းမီးငဝ်ႈႁၢၵ်ႈလွင်ႈတၢင်းမၼ်း ဢမ်ႇဝႃႈတေပဵၼ်လွင်ႈၵျၢင်ႉၵမ်လီၵူၼ်း လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈ လွင်ႈၼမ်ႉၸႂ် မၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႈၼိူဝ်ႈၶုၼ်ႁေႃၶမ်း လူဝ်ႇမၼ်ႇၵူႈၸဝ်ႈၸဝ်ႈ ၸဵမ်လွင်ႈယုၵ်ႉဢႃႈၼႃႇ ပႃႇရမီႇ ၼင်ႇႁိုဝ်တေလႆႈယူႇၼႂ်းဢႃႈၼႃႇ တေႃႇၵႂႃႇထႅင်ႈၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ၊ ဢမ်ႇဝႃႈၸဵမ်ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈပႃႇရမီႇၶုၼ်ႁေႃၶမ်းလူဝ်ႇမၼ်ႇ ထိုင်ၸၼ်ႉပေႃးလႆႈထိုင်ၸၼ်ႉဢၼ်တူၵ်းတႅမ်ႇ တေႃႇပေႃးထိုင်လိၼ် ၸဵမ်လွင်ႈၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉဢိတ်းဢွတ်းဢွၼ်ႇၵူၺ်းၵေႃႈ လႆႈပဵၼ်မႃးလႆႈမီးလွင်ႈၵွင်ႉၵၢႆႇၵၼ် ၸွမ်းလွင်ႈတၢင်းဢၼ်လႆႈလၢတ်ႈၼေမႃးတၢင်းၼိူဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ၊ လႄႈ လွင်ႈတေႃႇသူႈပဵၼ်သိုၵ်းပွၵ်ႈလဵဝ် မၼ်းပဵၼ်လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ၸၢင်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈဢႃႈၼႃႇၸၢၵ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း လူဝ်ႇမၼ်ႇလႆႈလုပင်းၵႂႃႇလႆႈယူႇယဝ်ႉ၊ ၵွပ်ႈၼၼ်ၸင်ႇသပ်းလႅင်းၼေလႆႈဝႃႈ လွင်ႈတၢင်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ဢၼ်လၢတ်ႈၼေမႃးႁူမ်ႈၵၼ်သေ ပဵၼ်လွင်ႈတၢင်းဢၼ် ႁႂ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉလုပင်းၵႂႃႇ ပိုၼ်းၵမ်ႇၽႃႇၵေႃႈလႆႈမီးၸိူင်ႉၼႆႉ ပေႃႇၶိုၼ်ႈမႃးသမ်ႉယဝ်ႉသမ်ႉထႅင်ႈ သိုပ်ႇၵၼ်မႃးယူႇယဝ်ႉ။

တၢင်းႁၼ်ထိုင်လွင်ႈၵၢၼ်မိူင်း

မွင်ႊတဵတ်းၵီႊယိူဝ်ႊ လႄႈလွင်ႈၸႅၵ်ႇယႅၵ်ႈဢႃႈၼႃႇ

ဢၢင်ႈဢိင်

↑ Radhey Shyam Chaurasia, History of Western Political Thought, p. 338.
↑ Anderson, Perry. (1974). Passages From Antiquity to Feudalism. London: New Left Books. pp. 477-487.
↑ ibidem.
↑ "French Political Thought from Montesquieu to Tocqueville: Liberty in a Levelled Society? (review)" (2009). French Studies: A Quarterly Review 63 (2). doi:10.1093/fs/knn212.

[1] Radhey Shyam Chaurasia, History of Western Political Thought, p. 338.

[2] Anderson, Perry. (1974). Passages From Antiquity to Feudalism. London: New Left Books. pp. 477-487.

[3] .

[4] "French Political Thought from Montesquieu to Tocqueville: Liberty in a Levelled Society? (review)" (2009). French Studies: A Quarterly Review 63 (2). doi:10.1093/fs/knn212.

[1]

[2]

[3]

[4]