Zgrada Penzionog fonda
Zgrada Penzionog fonda nalazi se na uglu ulica Maršala Tita i Hamze Hume u općini Centar, u Sarajevu, Bosna i Hercegovina. Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika, na sjednici održanoj od 27. maja do 02. juna 2008. godine, donijela je odluku da se zgrada proglasi za nacionalni spomenik BiH.[1] Ovu odluku Komisija je donijela u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Amra Hadžimuhamedović (predsjedavajuća), Dubravko Lovrenović, Ljiljana Ševo i Tina Wik.
Zgrada je izgrađena kao stambeno-poslovni objekat u vlasništvu Penzionog fonda. Projekat je uradio jedan od pionira moderne u Sarajevu, arhitekta Muhamed Kadić i predstavlja njegovo najizražajnije projektantsko ostvarenje.
Godine 1940. bio je raspisan arhitektonski konkurs za ovaj objekat, a Muhamed Kadić je osvojio prvu nagradu i dobio pravo na realizaciju projekta. Upravo te godine braća Reuf i Muhamed Kadić osnivaju svoj samostalni projektantski studio u Sarajevu, pa zajedno učestvuju u razradi projekta. Rezultat je jedan od najznačajnijih objekata moderne koji je rađen neposredno pred II svjetski rat i tokom samog rata u Sarajevu. Ovaj studio je ostao aktivan do 1942. godine. Iste godine atelje braće Kadić je raspušten i oni su odselili u Dubrovnik. Tada privremeno obustavljaju svoju profesionalnu projektantsku karijeru do kraja rata.
Izgradnja je započela 10. juna 1941. godine, a završena je tokom 1943. godine. Ovaj projekat je rezultat opšte kulturne klime koja je vladala u tadašnjim arhitektonskim krugovima u Sarajevu, kao i prethodnih arhitektonskih i životnih iskustava ovog projektanta. Do danas objekat nije mijenjao svoju stambeno-poslovnu funkciju.
Objekat predstavlja stambeno-poslovnu uglovnicu spratnosti P 5 Atika. Oblikovno, stambene jedinice predstavljaju najzanimljivije prostorno rješenje u objektu, gdje je izuzetno dobro usklađena nekonvencionalna arhitektonska forma i funkcija. U sklopu građevine se nalazi prostran podrumski prostor. Tokom II svjetskog rata bila je predviđena montaža liftova, ali su ratne okolnosti spriječile dolazak neophodne tehničke opreme u Sarajevo.
Dužina istočnog pročelja (usmjereno ka ulici Hamze Hume) iznosi 34,00m, dok je dužina sjeverne fasade (usmjerene prema ulici Maršala Tita ) 18,00m
Kod ovog objekta, pored razigranosti različitih ravni fasadnih ploha, treba posebno istaći veoma kvalitetno oblikovanje ugla. Fenomen ugla kao vječitog arhitektonskog motiva na kome se sustižu dva pravca, dvije ulice, dvije fasade, a koji je često zanemaren, kod ovog objekta je uspješno reafirmisan.
Objekat je u vrlo dobrom konstruktivnom stanju.
- Živorad Janković - Muhamed Kadić – život i djelo, Akademija nauka i umjetnosti BiH, Bošnjački institut Fondacija Adila Zulfikarpašića, Sarajevo.
- Alija Bejtić -Ulice i trgovi Sarajeva. Sarajevo: Muzej grada Sarajeva 1973. godine
- Nedžad Kurto - Sarajevo 1492-1992, Oko, Sarajevo.
- *Milošević, Predrag (1997). Arhitektura u kraljevini Jugoslaviji (Sarajevo 1918 -1941).. Srpsko kulturno i prosvjetno društvo "Prosvjeta".
- Emir Kadić - Arhitekt Reuf Kadić i počeci moderne arhitekture u Bosni i Hercegovini. Sarajevo, 2010.
- Štraus, Ivan (1977). Nova bosanskohercegovačka arhitektura. Sarajevo : Svjetlost.
- ↑ „Zgrad Penzionog fonda u Sarajevu”. Komisija za nacionalne spomenike. Pristupljeno 13. 9. 2016.[mrtav link]
