Prijeđi na sadržaj

Vitica

Izvor: Wikipedija

Vitica (ili Vitiza, Vitiz, Vitiča, Vitiges; 687—710) je bio vizigotski kralj u Hispaniji od 694. do svoje smrti. Vladao je zajedno sa svojim ocem Egikom do 702. godine.

Zajednička vladavina

[uredi | uredi kod]

Još u prvim godinama svoje vladavine, Egika je jasno stavio do znanja da namerava da obezbedi poziciju na vlasti svojoj porodici sa koje ne bi mogli biti uklonjeni. Izvori pominju Viticu kao suvladara oko 693. ili 694. godine, tako da je vrlo verovatno da je Vitica postao suvladar 694. iako Hronika iz 754. smešta ovaj događaj u 698. godinu[1]. Numizmatička analiza kovanog novca takođe govori u prilog tezi da je Vitica započeo svoju vladavinu 694. godine[1][2]. Uzdizanje Vitice se podudarilo sa Sunifredovim ustankom, tako da može biti kako njegov uzrok, tako i njegova posledica.

Dana 15.[3] ili 24.[4] novembra 700. godine, Vitica je bio miropomazan za kralja. Njegovim proglašenjem se završava Hronika o vizigotskim kraljevima (lat. Chronica Regum Visigothorum). Razlika između njegovog proglašenja ko-kraljem i miropomazanja se verovatno duguje njegovim godinama — 700. godine je napunio 14 godina, to jest, postao je punoletan prema tadašnjim običajima[4]. Vitica je bio Egikin sin kojeg je imao sa ćerkom prethodnog kralja, Erviga, a koju je on otpustio 687. godine nakon kratkog braka što smešta Viticino rođenje pre te godine[4].

Neko vreme u toku zajedničke vladavine Egike i Vitice, vizantijska flota je pljačkala južne obale Iberijskog poluostrva međutim, vizigotski grof Teudimer ih je odbio. Tačan datum ovog događaja je nepoznat: može biti da se desio kao deo Leontijevih pohoda u pomoć Kartagini 697. godine[4], a možda i kasnije, o ko 702[3], ili pak tokom Viticine vladavine[5]. Kuga koja je izbila u Konstantinopolju 698. godine raširila se ka zapadu, prešla Mediteran i stigla na Iberijsko poluostrvo 701[6]. U to doba dva kralja su bila prisiljena da napuste Toledo zbog epidemije, te je možda baš taj period bio kada je Egika poslao Viticu u Tuj u Galeciji da vlada Svevima, događaj koji je Alfonso III zabeležio u svojim hronikama, a koji su kasnije naučnici često odbacivali kao lažni podatak[6].

Samostalna vladavina

[uredi | uredi kod]

Nakon Egikine smrti 702. godine (prema tradicionalnom shvatanju) ili 703. (zasnovano na činjenici da je Egika objavio zakon u 16. godini svoje vladavine, koja je počela 24. novembra 702[7], održan je XVII Sabor u Toledu kojim je predsedavao Vitica i nadbiskup Toleda, Gunderih ili Sindred.

Akta sa ovog sabora nisu sačuvana, ali je vrlo verovatno da su bila uništena zbog veoma kontroverznog i osetljivog sadržaja[7]. Vitica je verovatno prisilio katolički kler da pristane na sveštenički brak[7][8]. Hronika iz 754. takođe pominje Viticinu naredbu Sindredu da izvrši pritisak na kler, ali šta je to tačno značilo, nije poznato[7][8]. Može biti da je Vitica izvršio pritisak na XVIII saboru da potvrdi odluku donetu na Trulskom saboru da se sveštenicima dozvoli da se žene. Prema Hronici Alfonsa III, Fruela I od Asturije (757—768) je ukinuo tu odluku[7][9]. Vlada opšte mišljenje da je time Vitica pokušao da reformira korumpiranu vizigotsku crkvu[10].

Jedna od prvih odluka koje je Vitica doneo nakon očeve smrti bila je pomilovanje i povratak nekoliko proteranih plemića. Vratio im je svu konfiskovanu imovinu i robove, kao i položaje na dvoru[10][11]. Takođe je naredio da se svi spisi protiv njih javno spale[11]. Ti spisi su sadržali žalbe, ukaze i priznanja koje su izgnanici bili prisiljeni da potpišu[11], ili dužnička priznanja[3]. Vitica je takođe, držaći se zakona, vratio državi zemlju koju je njegova porodica držala. Sve odluke koje je Vitica doneo verovatno su bile rezultat žalbi na vladavinu njegovog oca i koje je on smatrao ispravnim[11]. Hronika iz 754. godine naziva Viticu "milosrdnim" i jedino što kritikuje je način na koji je došao na presto, verovatno u vezi sa događajima i omrznutim Egikom[3].

Zakonodavstvo

[uredi | uredi kod]

Tokom samostalne vladavine, Vitica je objavio nove zakone i uradio reviziju Gotskog zakonika (lat. Liber Iudiciorum)[12]. Ova revizija Zakonika je verovatno imala veze sa političkom situacijom nakon Egikine smrti i Viticinom potrebom da konsoliduje svoj autoritet i obezbedi podršku plemstva i klera[11].

Iako on sam nije izdavao nikakve diskriminacione zakone u vezi sa Jevrejima, Vitica nije ni poništio mnoge od surovih zakona koje je doneo njegov otac[3]. Hronika iz 13. veka koju je napisao Lukas Tujski optužuje Viticu da je bio popustljiv s Jevrejima i da ih je podržavao[5]. Tačnost Lukasove tvrdnje je poduprta činjenicom da je Lukas bio iz Tuja[13], galicijskog grada u kom je Vitica verovatno vladao kao potkralj pod svojim ocem[13]. Možda su ljudi iz Tuja sačuvali usmenu tradiciju ili su Lukasu bili dostupni kanoni sa XVIII sabora u Toledu[13].

Smrt, kriza oko nasleđa, zaostavština

[uredi | uredi kod]

Datum Viticine smrti i kraj njegove vladavine su nepoznati. Nekoliko spiskova kraljeva implicira njegovu smrt 710. godine, ponekad dodajući i mesec februar[14], dok Hronika iz 754. godine smešta Viticinu smrt u 711. godinu. Kako god bilo, Hronika pruža neoborive dokaze da je Vitica bio ubijen u državnom prevratu koji je predvodio Roderih, potpomognut određenim brojem plemića[15]. Drugi veruju da je umro prirodnom smrću[16]. U to doba, Vitica je bio u svojim ranim dvadesetim godinama.

Nakon Viticine smrti ili svrgavanja, Hispanija je bila podeljena između dvojice pretendenata na presto: Roderiha na jugu i Agile II na severu[17]. Agila je možda bio Viticin sin i suvladar, počev od otprilike 708. godine[13], ali onda bi Agila morao biti dete-kralj ili Vitica ne bi mogao biti sin Egikine kćerke, Siksile. Drugi, opet, tvrde da je Vitica za sobom ostavio dva maloletna sina[14].

Kakva god da je bila Viticina vladavina, vek i po kasnije sećanja na njega nisu bila pozitivna. U Mojsakovoj hronici iz oko 818. godine govori se o tome kako je razvratni Viticin život izazvao božji bes[18]. Hronika Alfonsa III govori da je imao mnogo žena i ljubavnica i kako je „Hispaniju doveo do propasti“[19], dok Hronika iz 754, koja je napisana jedva 50 godina nakon njegove smrti, tvrdi da je Vitica „ doneo radost i prosperitet kraljevstvu“[3].

Viticini sinovi, koji su inače, nepoznati, pominju se u Hronici Alfonsa III kao izdajnici koji su potpomogli mavarskom osvajanju Hispanije. Za Opu, koji je istorijski vrlo opskurna ličnost, tvrdi se da je bio ili Viticin brat ili sin, mada je ovo drugo nemoguće, s obzirom na Viticinu mladost.

Prethodnik:
Egika 		Vizigotski kralj
(694—702)
Sa Egikom
(702—710)
samostalna vladavina 		Nasljednik:
Roderih
Agila II

Reference

[uredi | uredi kod]
  1. ↑ 1,0 1,1 Collins, Visigothic, 108.
  2. ↑ Thompson, 64
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Thompson, 249.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Collins, Visigothic, 109.
  5. ↑ 5,0 5,1 Bachrach, 31.
  6. ↑ 6,0 6,1 Collins, Visigothic, 110.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Collins, Visigothic, 111.
  8. ↑ 8,0 8,1 Collins, Arab, 15-19.
  9. ↑ Collins, Arab, 19.
  10. ↑ 10,0 10,1 Bradley. The Goths, 356.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 Collins, Visigothic, 112.
  12. ↑ King, 131.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 Bachrach, 31. i 32.
  14. ↑ 14,0 14,1 Bradley, The Goths, 357.
  15. ↑ Collins, Visigothic, 113.
  16. ↑ Hodgkin, 234.
  17. ↑ Collins, Visigothic, 132.
  18. ↑ Hodgkin, 233
  19. ↑ Collins, Visigothic, 136.

Literatura

[uredi | uredi kod]
  • Bachrach, Bernard S. "A Reassessment of Visigothic Jewish Policy, 589-711." The American Historical Review, Vol. 78, No. 1. (Feb., 1973), pp 11–34.
  • Bradley, Henry. The Goths: from the Earliest Times to the End of the Gothic Dominion in Spain, chapter 34. Second edition, New York: G.P. Putnam's Sons, 1883. pp 355–357. ISBN 1-4179-7084-7 (Kessinger Publishing reprint).
  • Collins, Roger. "'Sicut lex Gothorum continet': Law and Charters in Ninth- and Tenth-Century León and Catalonia." The English Historical Review, Vol. 100, No. 396. (Jul., 1985), pp 489–512.
  • Collins, Roger. The Arab Conquest of Spain, 710–97. Oxford: Blackwell Publishing, 1989. ISBN 0-631-15923-1.
  • Collins, Roger. Visigothic Spain, 409–711. Blackwell Publishing, 2004.
  • Hodgkin, Thomas. "Visigothic Spain." The English Historical Review, Vol. 2, No. 6. (Apr., 1887), pp 209–234.
  • King, P. D. "King Chindasvind and the First Territorial Law-code of the Visiogothic Kingdom." Visigothic Spain: New Approaches. ed. Edward James. Oxford: Clarendon Press, 1980. pp 131–157.
  • Thompson, E. A. The Goths in Spain. Oxford: Clarendon Press, 1969.

Spoljašnje veze

[uredi | uredi kod]
  • Irving, Washington. Legends of the Conquest of Spain, originally from The Crayon Miscellany, Volume 3 (1835); in Irving, Pierre M. Spanish Papers. Philadelphia: J.B. Lippincott and Company, 1871.
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Vitica&oldid=41373471