Viminacijum
Viminacijum je naziv grada iz rimskog perioda i arheološko nalazište. Smješten je 12 km. od opštinskog središta Kostolca, istočna Srbija. Bio je glavni grad i vojni logor u provinciji Meziji i Gornjoj Meziji. Osnovan je u 1. vijeku, a na vrhuncu razvoja imao je preko 40.000 stanovnika.
Za vrijeme Hadrijanove vladavine, u 2. vijeku, Viminacijum je dobio status municipija, grada sa visokim stepenom autonomije. U 3. vijeku za vladavine Gordijana III dobio je status kolonije, najviši položaj u cijelom carstvu, koji mu je omogućavao pravo kovanja vlastitih kovanica. Kao kolonija, stekla je pravo kovanja vlastitih kovanica, otuda i bezbroj kovanica otkrivenih na licu mjesta. U okviru rimske uprave, to je bio najveći status koji je jedan grad mogao postići.[1]
U gradu su, u vojnom logoru dimenzija 442 m × 385 m, bile smještene rimska VII legija Klaudija (Legio VII Claudia pia Fidelis) i IV legija u periodu od I do IV vijeka.[2]
Grad su 441. god. razrušili i opljačkali Huni predvođeni Atilom. Obnovio ga je Justinijan I u 6. vijeku kao odbranu od prodora Avara i Slavena, koji ga početkom 7. vijeka u potpunosti razvaljuju.[3]
Viminacijum je poznat kao mjesto na kojem su obavljena prva arheološka iskopavanja u Srbiji, koje je 1882. godine započeo Mihailo Valtrović, osnivač arheologije u Srbiji i prvi profesor arheologije na fakultetu u Beogradu, iako je po zanimanju bio arhitekta. Dobio je pomoć od dvanaest zatvorenika za fizički rad, jer država nije imala dovoljno sredstava da mu obezbijedi bolju radnu snagu.
Njegova istraživanja, početkom 20.-og vijeka, nastavio je Miloje Vasić, prvi školovani arheolog u Srbiji. Srpska kraljica Draga Obrenović posjetila je lokalitet i poklonila 100 zlatnih dukata za dalja iskopavanja, što se smatra prvom donacijom u Srbiji za istraživanja ove vrste.
U blizini Viminacijuma, početkom juna 2009. godine, pronađen je skelet najstarijeg mamuta u Evropi, na dubini od 27 m. Po toj dubini, paleontolozi su procijenili da je životinja živijela u periodu prije 400.000 i 1.000.000 godina. Pripadao je vrsti Mammuthus meridionalis
Arheološko nalazište, iz rimskog vremena sadrži: fortifikacije, hipodrom, forum, palače, hramove, amfiteatar, akvadukt, kupatila, dijelove kanalizacijskog sistema i radionice, što daje sliku grada i govori o načinu života.[4]
Mnogi precizno izrađeni predmeti od stakla su takođe pronađeni u Viminacijumu: šolje, čaše, boce i vrčevi nastajali su lijevanjem stakla ili duvanjem. Keramičko posuđe, predmeti od terakote i gline, kao i sanitarije i podne pločice, svjedoče o visokoj upotrebljivosti ovog materijala. Nakit pronađen na licu mjesta korišten je i kao ukras i u magijske svrhe, jer se vjerovalo da pruža zaštitu od zlih duhova. Posuđe, nakit i drugi artefakti iz Viminacijuma nalaze se u Narodnom muzeju u Požarevcu.[2]
Terme su izdvajaju po svojoj raskoši i arhitektonskim rješenjima. Registrovano je ukupno 5 konhi, od kojih su 4 bile u funkciji tepidarijuma (bazeni sa toplom vodom), dok je peta konha predstavljala frigidarijum (bazen sa hladnom vodom)
Amfiteatar je otkriven u junu 2012. god, jedan od najvećih na Balkanu. Iskopavanje je također otkrilo gladijatorsku arenu koja je sadržavala ostatke divljih životinja.[4]
Do sada je na nalazištu otkriveno 14.500 grobova. Nadgrobni spomenici i sarkofazi ukrašeni su reljefnim prikazima mitoloških scena. Freske u grobnicama uglavnom pripadaju kasno-antičkom vremenu. Najistaknutija slika je “Divina”, freska lijepe, mlade žene koja pomalo podsjeća na “Mona Lizu”. To je središnji dio jedne grobnice i vjerovatno predstavlja ženu koja je sahranjena unutra. Obučena je u zlatnu haljinu, što ukazuje na visok društveni status.
Istraženo je 11 mauzoleja, raznih oblika: kvadrata, pravougaonika, krsta i trikonhalnih osnova. Dana 19. aprila 2018. godine otkriven je mauzolej iz 3. vijeka, počivalište nekog veoma važnog. Nalazi se na sjevernoj nekropoli. Kamene skulpture i ornamenti otkriveni u njemu opisani su kao "izvanredne". Uključuju glavu rimskog cara, mladića koji drži mač i dijelove drugog mača, kao fragmente orlovih krila. Mauzolej se prostire na površini od 15 m × 15 m, dok je središnja prostorija dimenzija 6 m × 8 m. Vjerovatno je imala ritualnu upotrebu i sa 3 strane je opasana sa 11 grobova. Jedan grob je kremiranih pokojnika u grobnoj jami, dva su grobna drvena svoda, jedan je od opeke sa lukom, a ostali su od obične opeke. Većina grobova je opljačkana.
- ↑ „Viminacium, rimski vojni logor”. ancientpages.com. Pristupljeno 19. 11. 2022.
- ↑ 2,0 2,1 „Arheološko nalazište Viminacijum”. Pristupljeno 19. 11. 2022.
- ↑ „Svetozar Ćorović: Istorija Srba”. BIGZ, 1989. Pristupljeno 19. 11. 2022.[mrtav link]
- ↑ 4,0 4,1 „Viminacijum, Kostolac, Srbija”. Pristupljeno 19. 11. 2022.
