Velika Hoča
| Velika Hoča | |
|---|---|
|
| |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Srbija
|
| Pokrajina | Kosovo i Metohija |
| Upravni okrug | Prizrenski |
| Opština | Orahovac |
| UNMIK | Orahovac |
| Stanovništvo | |
| Geografija | |
| Koordinate | 42°23′03″N 20°40′36″E / 42.384167°N 20.676667°E |
| Nadmorska visina | 462 m |
  Velika Hoča Velika Hoča (Srbije) | |
Koordinate: 42° 23′ 03" SGŠ, 20° 40′ 36" IGD
Velika Hoča, arhaično i Golema 'Oča (alb. Hoçë e Madhe), je naselje u opštini Orahovac na Kosovu i Metohiji. Atar naselja se nalazi na teritoriji katastarske opštine Velika Hoča površine 1352 ha. Od Prizrena i Đakovice je udaljena oko 25 km, a od samog opštinskog središta 4 km.
Kraj je tradicionalno bogat vinogorjem, zahvaljujući velikom brojy sunčanih dana i nadmorskoj visini od 400 metara, kao i blagoj klimi, zaštićen sa istočne i severne strane planinama, time i od hladnih vetrova. Zbog toga je Hočansko vinogorje jedno od najblagorodnijih u Srbiji, a i čuveno na daleko.
U istorijskim izvorima Velika Hoča poznata je od 12. veka kada je Stefan Nemanja ovo mesto priložio manastiru Hilandar, pa je to jedno od najstarijih srpskih naselja u Metohiji. Nemanjini potomci su potvrđivali dar Hilandaru(1198/1199. godine) i uvećali hočanski metoh, tako da je u srednjem veku Velika Hoča bila jak privredni i duhovni centar sa 24 crkve i dva, tri manastira i imala je i svoj trg. Iz tog vremena sačuvano je osam aktivnih manastira i pet crkvišta. Jedna od najstarijih je crkva Sv. Nikole, sagrađena u 13. veku, a obnovljena u 16. veku. Crkva Sv. Jovana i crkva Sv. Stefana potiču iz 14. veka i obe su obnovljene u 16. veku. U selu se nalaze i tri crkve iz novijeg vremena, a očuvani su ostaci još pet crkava.
Dečanska vinica manastira Dečani svoje vinogorje u Velikoj Hoči ima još iz vremena cara Dušana i u njoj se danas proizvodi dečansko vino. Velika Hoča je bila, današnjim rečnikom rečeno, regionalni kulturni, vinogradarski, a uz to trgovački i zanatski centar. U hočanske znamenitosti spadaju i kula Lazara Kujundžića i Spasića kuća(1830.), redak primerak očuvane gradske arhitekture iz 19. veka.
Naselje ima srpsku etničku većinu.
Broj stanovnika na popisima:
- popis stanovništva 1948. godine: 1049
- popis stanovništva 1953. godine: 1124
- popis stanovništva 1961. godine: 1184
- popis stanovništva 1971. godine: 1245
- popis stanovništva 1981. godine: 1295
- popis stanovništva 1991. godine: 1288
Hočansko vinogorje, zbog blage klime, kao i zbog južne ekspozicije terena oko Velike Hoče i povoljnog zemljišta, je Bogom dan krajolik, za uzgajanje vinove loze i pravljenje odličnog vina, zbog čega su i vinogradi na velikim površinama. Prihodi od vinogradarstva i trgovine vinom bili su prilično veliki, pa je car Dušan uveo i plaćanje carine (XIV vek). Gotovo svi vlasnici u selu imali su svoje podrume (vinice) za preradu grožđa, a dolazak velikog broja onih koji su obrađivali vinograde i proizvodili vino, uslovio je podizanje brojnih konaka, rezidencija, letnjikovaca i drugih objekata (monasi drugih manastira, Dečani, Devič, bogatiji pojedinci i dr).
Danas je aktivna Dečanska vinica, gde monasi manastira Dečani prave odlično metohijsko vino, a ima i privatnih vinogorja.
Velika Hoča i okolina imaju uslove da postanu kulturno-istorijska celina od izuzetnog značaja za srpsku i svetsku kulturnu baštinu. Veliki broj crkava iz srednjeg veka, kao na primer: Crkva Sv. Jovana, Crkva Sv. Nikole, Crkva Sv. Luke, Crkva Sv. Stefana, Sv. Nedelje, Sv. Ane, Sv. Petke, Sv. Ilije, Sv. Prečiste kao i Metoh manastira Dečani, Vinica crkve Sv. Stefana, Kula Lazara Kujundžića, kuća porodice Hadžispasić, Kuća sa vinicom porodice Patrnogić, Konak manastira Marka Koriškog, Saraj, kuće Stolića, Simića, Micića, Stašića,...
Velika Hoča i okolina, su poslednjih godina bili u svojevrsnom getu. Inače mesto Velika Hoča i Orahovac su takođe, nažalost poznati i po tome što su otmice i ubistva Srba počele još pre NATO - agresije.
11. septembra 2009. godine u Velikoj Hoči je otkriven i osvećen, spomenik ubijenim i kidnapovanim Srbima na Kosmetu u periodu od 1998-2000. godine. Čest gost Velike Hoče i Kosova i Metohije, je i istaknuti austrijski književnik, Peter Handke (objavio je i knjigu o Srbima iz Velike Hoče „Ptice kukavice iz Velike Hoče"), veliki prijatelj Srba i svedok istine o stradanju Srba, i ujedno veliki humanitarni darodavac (poklonio 50000 evra), i podrška Srbima u Velikoj Hoči i Kosovu i Metohiji.
- Zbirke fotografija srpskih srednjovekovnih crkava u Velikoj Hoči- Blago Fond
- Centar za očuvanje nasleđa Kosova i Metohije [1][mrtav link]
- Spomenici kulture [2]
- Panakomp [3]
- Politika i Ilustrovana Politika [4][mrtav link]