Spor oko imena Makedonije
Spor oko imena Makedonije je sukob između dve države, Grčke i Republike Makedonije oko korišćenja imena Makedonija. Počeo je sa proglašenjem nezavisnosti Socijalističke Republike Makedonije 1991. godine od Jugoslavije pod imenom Republika Makedonija. Spor je rešen Prespanskim sporazumom tako što je Republika Makedonija promenila ime u Republika Severna Makedonija.
Zbog spora oko imena sa Grčkom, Ujedinjene nacije, neke zemlje Evropske unije uključujući Nemačku i Francusku, i druge međunarodne organizacije zvanično koriste privremenu referencu Bivša Jugoslovenska Republika Makedonija (BJRM).[1]
Suština spora je pitanje da li jedna država može uzeti ime šire geografske oblasti (u ovom slučaju oblast Makedonija), ako njena teritorija obuhvata jedan njen manji deo (Vardarska Makedonija) i da li u tom slučaju ona iskazuje teritorijalne pretenzije ka susednim državama u kojima se nalaze preostali delovi ove oblasti (Periferije zapadna, središnja i istočna Makedonija u Grčkoj koje čine Egejsku Makedoniju i Blagoevgradska oblast u Bugarskoj koja čini Pirinsku Makedoniju). Narod koji danas naseljava prostor Republike Makedonije je slovenskog porekla, ali je njegova etnička pripadnost i dan danas predmet sporenja. Danas sami stanovnici se većinom nazivaju i smatraju Makedoncima, a svoj jezik makedonskim jezikom. Narodi koji danas naseljavaju prostore Pirinske i Egejske Makedonije ne smatraju sebe Makedoncima u etničkom smislu.
Grci negiraju stanovništvo Republike Makedonije i njoj samoj upotrebu termina Makedonija, Makedonac i makedonski jezik jer je po njihovom gledištu Makedonija naziv njihove istorijske države (Aleksandar Makedonski) i nema nikakve veze sa Slovenima koji su se tu naselili nekoliko vekova kasnije. Ovaj sukob i dalje traje zbog čega je zvanični naziv Republike Makedonije BJRM (Bivša jugoslovenska republika Makedonija), ali se sve češće provlače ideje koje bi mogle okončati sukob oko naziva koji bi zadovoljio obe strane (Severna Makedonija, Slovenska Makedonija, Vardarska Makedonija).
Kada se govori o nazivima Severna Makedonija i Slovenska Makedonija, kao kompromisnim rešenjima, treba ukazati na činjenicu da se ovi predlozi provlače još od kraja prošlog veka. Oblasti severno od Ohrida, Bitolja, Prilepa, Đevđelije i Strumice, pripadaju južnom delu Stare Srbije, kao i da pod severnom Makedonijom treba smatrati Blagoevgradski okrug u Bugarskoj. Drugi predlog (Slovenska Makedonija) ide za izazivanjem srpsko-bugarskog animoziteta, koji danas postoji samo na intelektualnoj ravni, ali da teritorijalni spor ne postoji. Ovaj predlog bi takođe verovatno bio neprihvatljiv za mnogobrojnu albansku manjinu u zemlji.
Postoje pretpostavke da ako bi Vlada Republike Makedonije prihvatila gorepomenute nazive kao kompromisne, Carigradska patrijaršija bi priznala autokefalnost MPC, kao u slučaju Estonske pravoslavne apostolske crkve i Ukrajinske autokefalne pravoslavne crkve, međutim to bi moglo da dovede do spora srpske i carigradske patrijaršije, kao što se to desilo u slučaju pomenutih priznanja sa moskovskom patrijaršijom.
Republika Makedonija je izabrala simbol Sunce iz Vergine ili Zvezda iz Kutleša sa crvenom pozadinom za svoju zastavu. Grčka je odgovorila tako što je simbol Sunca iz Vergine ubacila u gotovo sve svoje institucije. Spor je delimično rešen oktobra 1995. godine u kompromisu koji je predložen od strane Ujedinjenih nacija. Simbol je uklonjen sa zastave Republike Makedonije u sklopu sporazuma kojim su uspostavljeni diplomatski i ekonomski odnosi između Republike Makedonije i Grčke. Nakon toga Republika Makedonija je promenila izgled zastave, a Grčka je ukinula trgovinski embargo.[2] Zbog spora oko imena Grčka od 2008. godine drži veto na ambicije Republike Makedonije da se pridruži EU i NATO.
-
-
Zastava Republike Makedonije 1992—1995
.svg)
- Makedonija
- Makedonsko pitanje
- Borba za Makedoniju
- Republika Makedonija
- Grčka
- Sunce iz Vergine ili Sunce iz Kutleša
- ↑ „Odluka Generalne skupštine Ujedinjenih nacija o prijemu u Ujedinjene nacije”.
- ↑ Wood, Michael C., Participation of Former Yugoslav States in the United Nations and Multilateral Treaties, "Max Planck Yearbook of United Nations Law" Arhivirano 2014-11-29 na Wayback Machine-u, Vol. 1, (1997). str. 240.
