Rustika (arhitektura)
| Rustika | |
|---|---|
 | |
Rustika ili rustikacija (od latinskog: rusticus = seoski[1]) je izraz u arhitekturi za način dekoriranja fasade, grubo isklesanim kamenim blokovima na vanjskom frontalnom (vidljivom) dijelu.[2]
Rustikom je obrađena platforma grobnice perzijskog vladara Kira Velikog iz sredine 6. vijeka pne.[2] Za starogrčkih i helenističkih vremena, rustika se najčešće koristila kod podizanja potpornih zidova i terasa. Slično su je koristili i Rimljani, koji su je primjenjivali kod građevina utilitarne namjene kao što su bili akvadukti. Ali su oni shvatili i dekorativnu vrijednost rustike, pa su na taj način u 1. vijeku podigli rimsku Porta Maggiore, koja ima grubo obrađenu rustiku, ali je kamen na Augustovom hramu u francuskom Vienneu, puno pažljivije obrađen.[2]
Talijanski ranorenesansni arhitekti nastavili su razvijati tradiciju rustike, koristeći je efikasno za dekoriranje palača koje su podizali u 15. vijeku po Firenci. Tako su ukrašene Palazzo Pitti (1458.), Palazzo Medici Riccardi (1444. - 1459.) i Palazzo Strozzi (oko 1489.), kod kojih je rustika bila glavni dekorativni element.[2] U to vrijeme palače su još uvijek imale i ulogu fortifikacije pa su grubi kameni blokovi u prizemlju služili i u obrambene svrhe.
Za manirizma i baroka, rustika je imala veliku važnost kod oblikovanja parkova i vila. Tad je počela moda dekoriranja kamenih blokova maštovitim zmijolikim linijama, i oblikovanja frontalnog dijela u obliku dijamanata ili u nekom drugom fantastičnom obliku. Korištenje rustike u Englesku uveo je arhitekt Inigo Jones pa je ona postala dominantni oblikovni element mnogih engleskih građevina tokom 17. i 18. vijeka.[2]
Rustika se nastavila koristiti i kod brojnih reprezentativnih neoklasicističkih građevina podizanih širom Evrope i svijeta tokom 19. i početkom 20. vijeka, ali pretežno samo u prizemlju, kao reminescencija na nekadašnju obrambenu funkciju koje su palače imale u svojoj ne tako davnoj prošlosti. Istina to više nisu bili kameni blokovi, već njihov imitat od cigle i žbuke.
-
Dvije različite rustikacije na fasadi palače Medici Riccardi (Firenca) -
Rustika na Palači Univerziteta u Cataniji -
-
Rustika na moskovskoj palači u ulici Nikitskaja
.jpg)
