Ruski Krstur

Ruski Krstur
Ruski Krstur;
	; Grkokatolička katedrala u Ruskom Krsturu
Osnovni podaci
Država	Srbija
Pokrajina	Vojvodina
Upravni okrug	Zapadnobački
Opština	Kula
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	4585
Gustina stanovništva	78 st./km²
Geografija
Koordinate	45°33′28″N 19°24′34″E / 45.557666°N 19.4095°E
Nadmorska visina	84 m
Površina	58,6 km²
	Ruski Krstur Ruski Krstur (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod	25233
Pozivni broj	025
Registarska oznaka	SO

Koordinate: 45° 33′ 28" SGŠ, 19° 24′ 34" IGD

Ruski Krstur (rusinski: Ruski Kerestur) je selo u opštini Kula u Zapadnobačkom okrugu u Vojvodini u Srbiji. Po popisu iz 2011. godine ima 4585 stanovnika, pretežno pripadnika rusinske nacionalnosti. Ruski Krstur je i kulturni centar ove nacionalne manjine u Vojvodini. Prema popisu iz 2002. godine, selo je imalo 5213 stanovnika.

Geografski položaj

Selo se nalazi na 45°33'45" geografske dužine i 19°25'16" geografske širine. To je prostor srednje Bačke koji se odlikuje povišenim lesnim zaravnima. Selo je se jugozapadnim delom naslonjeno na kanal Kosančić - Mali Stapar koji prpada sistemu kanala DTD. Kroz selo prolazi magistralni put M-3 (Bogojevo - Karavukovo - Odžaci - Kula - Vrbas), koji ga dobro povezuje sa svim delovima Vojvodine.

Istorija

Ruski Krstur je najstarije rusinsko mesto. Ranije se zvao Bač Kerestur. Mesto je, 1751. godine zvanično priznato kada je u Krsturu živelo oko 80 rusinskih porodica koje su se tu doselile još 1745/46. godine sa Hornjice (Zakarpatje) na Kosceljisko (to je pustara između Krstura i Kule). Velika većina ih je došla iz okoline Košica, Užgoroda, Miškolca. U prvom navratu se doselilo 11 osoba ili porodica kako je zapisano u Austrougarskim arhivima. Oni su napustili svoju postojbinu u potrazi za boljim životom. Kulske vlasti su Rusinske doseljenike primili i poslali da obrađuju pustu i močvarnu zemlju blizu Kule, gde su oni osnovali svoje naselje, današnji Ruski Krstur.

Demografija

U naselju Ruski Krstur živi 4154 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 41,2 godina (39,6 kod muškaraca i 42,6 kod žena). U naselju ima 2036 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,54.

Ovo naselje je uglavnom naseljeno Rusinima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija

Godina	Stanovnika




1948.	5874	^[1]
1953.	6115
1961.	5873
1971.	5960
1981.	5826
1991.	5636	5536
2002.	5490	5213

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Rusini	4483	85.99%
Srbi	263	5.04%
Romi	76	1.45%
Mađari	73	1.40%
Ukrajinci	61	1.17%
Hrvati	38	0.72%
Crnogorci	37	0.70%
Jugosloveni	31	0.59%
Slovaci	30	0.57%
Muslimani	9	0.17%
Slovenci	3	0.05%
Makedonci	3	0.05%
nepoznato	26	0.49%

Stanovništvo prema polu i starosti ^[2]


	m	ž
?	0	3
80	52	98
75-79	80	137
70-74	121	197
65-69	135	165
60-64	155	183
55-59	145	133
50-54	172	140
45-49	185	207
40-44	208	182
35-39	204	180
30-34	172	168
25-29	155	150
20-24	147	139
15-19	177	162
10-14	142	174
5-9	154	138
0-4	127	126
prosek	39.6	42.6

Domaćinstva

**Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	1724	1921	1994	2112	2177	2167	2036

**Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosečan broj članova
Broj domaćinstava	512	608	383	409	100	19	2	2	1	-	2.54

Domaćinstva

**Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	2108	599	1325	111	72	1	2244

**Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosečan broj članova
Broj domaćinstava	368	1336	438	101	1

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	1088	479	6	-	314	9	54	70	16	22
Ženski	639	265	1	-	118	2	1	63	16	4
Oba	1727	744	7	-	432	11	55	133	32	26
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	3	7	25	36	13	21	-	-	13
Ženski	3	6	12	68	74	3	-	-	3
Oba	6	13	37	104	87	24	-	-	16

U poslednjih 50-ak godina, broj stanovništva Ruskog Krstura opada. Za to ima više razloga. Prvi razlog je nagativan prirodni priraštaj, što je karakteristika cele regije. Drugi razlog je migriranje stanovštva. Do '90-ih godina mladi su odlazili na školovanje u veće centre (Kula, Novi Sad, Subotica...) i tamo su ostajali. Tokom krize i ratova u devedesitama Rusini su počeli emigrirati u zapadne zemlje, najviše u Kanadu. Danas u Kanadi živi veliki broj bivših stanovnika Ruskog Krstura, a i ostalih mesta gde žive Rusini.

Religija

Rusini su grkokatoličke veroispovesti. Ubrzo po svom doseljavanju na ove prostore osnovali su parohiju i izgradili malu crkvu. Današnja crkva u selu je izgrađena 1784. godine i posvećena je Prenosu Moštiju sv. Nikole. Danas je Ruski Krstur centar egzarhata za Grkokatolike u Srbiji i u Crnoj Gori, a time je crkva postala katedrala (saborna crkva). Pored sela je izgrađena 1859. crkvica, „Vodica“, na mestu gde su se godinama pre njene izgradnje događala ozdravljenja i prikazanja Bogorodice. U Ruskom Krsturu žive monahinje „Sestre službenice Presvete Bogorodice“ i „Male sestre“.

Obrazovanje i kultura

Ruski Krstur je kulturni i prosvetni centar Rusina Srbije. Prva škola je počela sa radom 1753. kao tzv. Trivijalna škola, gde se učilo čitanje, pisanje, računanje i osnove crkvenog pevanja sa veronaukom. Škola je na kraju 19. veka postala državna. Danas u Ruskom Krsturu deluje zabavište, osnovna škola na srpskom i rusinskom jeziku. Gimnazija u selu je jedina srednja škola sa rusinskim kao nastavnim jezikom u Evropi. Od 2009. godine, osim gimnazije, otvoren je i smer turistički tehničar u istoj školi.

Postoji nekoliko kulturnih manifestacija u selu. Najznačajniji je festival kulture Rusina i Ukrajinaca „Crvena ruža“. Zatim „Dramski memorijal Petra Rizniča-Đađe“, kao i kulturna manifestacija „Kostelnikova jesen“.

U Ruskom Krsturu se nalazi i izdavačka kuća „Ruske slovo“ (rusinska reč) sa štamparijom; kao i muzej, galerija i arhiva rusinske istorije.

Privreda

Zbog izuzetno plodne zemlje o Krsturskom ataru, stanovštvo se od doseljenja, bavi poljoprivredom. Ona je i okosnica privrede sela. Brojna su poljoprivredna gazdinstva. U selu postoji pogon za preradu i smrzavanje hrane. Ruski Krstur je vrlo poznat po proizvodnji paprike. Određeni broj stanovštva je zaposlen u kućnim radionicama za proizvodnju nameštaja, koje je vrlo razvijeno.

Sport

Sport ima dugu tradiciju. 1923. je osnovan fudbalski klub „Rusin“, iz kojeg je kasnije izraslo istoimeno sportsko društvo. Ovo sportsko društvo neguje brojne sportove, a bavi se i organizacijom sportskih igara „Jaša Bakov“, na kojima učestvuju u turnirima svi rusinski klubovi.

Reference

↑ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
↑ Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7

Vanjske veze

Portal Srbija

Zvanična prezentacija Arhivirano 2007-01-17 na Wayback Machine-u
Prva prezentacija Arhivirano 2006-12-30 na Wayback Machine-u
Zavod za urbanizam Kula-Odžaci^{[mrtav link]}
Vodica Ruski Krstur
Zamak, Ruski Krstur

Mape

[1] Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9

[2] Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7

[1]

[2]