Roland
Ovo je članak o legendarnboj ličnosti. Za ostala značenja, vidi Roland (razvrstavanje).
Roland (franački: Hruodland; ? - 15. august 778) bio je franački vojskovođa u službi kralja Karla Velikog koji je poslije postao poznat kao junak srednjovjekovnog književnog ciklusa poznatog kao Materija Francuske. Roland je kao historijska ličnost bio vojni guverner Bretonske marke, odnosno bio zadužen braniti franačke granice od napada Bretonaca sa zapada. Jedini njegov spomen je u Einhardovom djelu Vita Karoli Magni, gdje se opisuje kao Hruodlandus Brittannici limitis praefectus ("Roland, prefekt granice Bretanije") te navodi njegova smrt u bitci kod Roncesvallesa, kada je zaštitnica Karlove vojske pod njegovom komadnom, zajedno s prtljagom, napadnuta od pobunjenih Baska.[1]
Rolandova smrt tokom povlačenja u bitci kod Roncesvallesa je romantizirana u kasnijoj srednjovjekovnoj i renesansnoj književnosti. U njoj je postao glavni paladin cara Karla Velikog i junak ciklusa pjesama poznatih kao Materija Francuske. Prvo i najvažnije takvo djelo je bio starofrancuski ep Chanson de Roland iz 11. vijeka. Dva remek-djela italijanske renesansne poezije Orlando innamorato i Orlando furioso, su još dalje odmakla od historije nego ranije pjesme. Roland se u poeziji povezuje s mačem Durendalom, konjem Veillantifom i rogom Oliphauntom.
- ↑ Hruodlandus je najraniji latinizirani oblik njegovog franačkog imena Hruodland. Kasnije je latinizirano u Rolandus i na druge jezike prevedeno kao: italijanski Orlando ili Rolando, nizozemski Roeland, španski Roldán ili Rolando, baskijski Errolan, portugalski Roldão ili Rolando, okcitanski Rotland, katalonski Rotllant ili Rotllà.
- Adriana Kremenjas-Danicic (Ed.): Roland's European Paths. Europski dom Dubrovnik, Dubrovnik 2006 (ISBN 953-95338-0-5).
