Pasta za zube
Pasta za zube je pomoćno sredstvo za održavanje oralne higijene. Njena osnovna namena je mehaničko uklanjanje naslaga sa zuba (u kombinaciji sa četkicom). Međutim, pasta za zube ima i kozmetsko-higijenski efekat (otklanja zadah iz usta) i pomaže u prevenciji karijesa (prvenstveno zahvaljujući prisustvu fluorida).
Glavni sastojci pasti su:
- abrazivna sredstva (25-60%),
- konstituensi (20-40%),
- voda (15-50%),
- boja (do 3%),
- deterdžentne materije (do 2%),
- vezivna sredstva (do 2%),
- aromatične materije (do 1,5%),
- konzervansi,
- korigensi,
- stabilizatori,
- slatke materije,
- profilaktička sredstva (poput fluora),
- lekovite supstance itd.
Abrazivne materije služe za čišćenje i glačanje površina zuba. Konstituensi održavaju konzistenciju, dok voda daje vlažnost i utiče na trajnost paste. Deterdženti smanjuju površinski napon, imaju emulgujući efekat i otklanjaju plak i ostatke hrane sa zuba. Vezivne materije objedinjuju čvrste i tečne komponente u jedinstvenu celinu. Aromatične supstance daju pastama prijatan miris i ukus što utiče na motivaciju pojedinca za održavanje oralne higijene, a takođe osvežava dah i pruža prijatan ukus u ustima. Stabilizatori i konzervansi sprečavaju stvrdnjavanje, dok ostale materije utiču na izgled, ukus, miris i stabilnost paste za zube.
Pored uobičajenih, postoje i paste sa specijalnom namenom, profilaktičke i medicinske paste.
U paste sa specijalnom namenom spadaju paste sa fluorom, paste sa hlorofilom, paste sa antibioticima itd. Veliki broj studija je pokazao da primena paste za zube bez fluora ne dovodi do značajnije karijesa. Nakon što je fluor počeo da se dodaje pastama, zapaženo je smanjenje prevalence karijesa (posebno u razvijenim zemljama u kojima su paste dostupnije stanovništvu). Zbog toga, oko 90% pasti koje se danas nalaze u prodaji sadrže ovaj element u koncentraciji od 1000 do 1500 mg F/kg (ppm). Paste koje sadrže manje od 1000 ppm fluora su namenjene za decu predškolskog uzrasta. Hlorofil je sastojak koji smanjuje zadah iz usta i ima kariostatično i antacidno dejstvo. Od antibiotika pastama se dodaju penicilin, vankomicin, teramicin, firotricin i sl.
Profilaktičke paste su namenjene za mašinsko uklanjanje mekih naslaga sa zuba u stomatološkoj ordinaciji. One sadrže veći procenat abrazivnih materija u odnosu na obične paste, tako da njihova primena dovodi do skidanja površinskog sloja gleđi. Zbog toga im se dodaju fluoridi u visokim koncentracijama (preko 10.000 ppm). Postoje i profilaktičke paste bez fluorida koje se koriste pre zalivanja fisura na okluzalnoj površini bočnih zuba itd.
Medicinske paste sadrže, pored uobičajenih sastojaka, različite vitamine, antibakterijske agense i dr.
- M. D. Vulović, D. Beloica, M. Gajić, R. Stevanović, M. D. Ivanović, M. R. Carević, Z. R. Vulićević, D. Lj. Marković: Preventivna stomatologija, Elit medica, Beograd 2002. ISBN 86-7222-009-9
