İznik
| İznik | |
|---|---|
 | |
  İznik | |
| Koordinate: 40°25.74′N 29°43.17′E / 40.42900°N 29.71950°E | |
| Opći podaci | |
| Zemlja |  Turska |
| Regija | Marmara |
| Provincija | Bursa |
| Geografija | |
| • Grad | 753 km2 (291 sq mi) |
| Stanovništvo (2000) | |
| • Gustoća | 59/km2 (153/sq mi) |
| • Urbano | 20.169 |
| Ostale informacije | |
| Vremenska zona | EET (UTC 2) |
| • Letnje (DST) | EEST (UTC 3) |
| Poštanski broj | 16x xx |
| Pozivni broj(evi) | 0224 |
| Registarska tablica | 16 |
Nikeja (grč. Νίκαια [Níkaia]) ili Iznik (tur. İznik), je stari grad na zapadu Turske - Male Azije (Anadolija), koji je prevashodno poznat kao mesto održavanja dva istorijska vaseljenska sabora (Nikejski sabor i Drugi nikejski sabor) rane hrišćanske crkve. Grad se nalazi na istočnoj obali jezera Askalion (Iznik), na nadmorskoj visini od 90 m, a danas ima oko 15.000 stanovnika. Grad je imao burnu istorijsku prošlost, a jedno vreme je bio prestonica tzv. Nikejskog carstva,države formirane na vizantijskim tradicijama posle krstaškog osvajanja Carigrada 1204. godine. Tokom osmanske vladavine(1331-1918) grad je postao središte proizvodnje čuvene plave Iznik keramike. Najveće turističke atrakcije u gradu su stare gradske zidine koje su provaljene na mnogim mestima, mada dobar deo stare gradnje još uvek stoji, zahvaljujući brojnim turistima i njihovom interesu za grad i crkva Božanske Mudrosti (Aja Sofija) u kojoj su se najverovatnije održali vaseljenski sabori.
- Antigoneja je prvobitni naziv grada.
- Nikeja je ime grada od 305. godine pne..
- Iznik je turski naziv grada izveden od (grčkog) imena Nikeja odnosno grčkih reči eis tin Nikea što u prevodu znači u Nikeji.Na isti način su od grčkih reči i naziva izvedeni turski nazivi i mnogih drugih gradova:
- Istanbul od eis tin (Konstantino)Poli (U Gradu(Konstantinopolju))
- Izmir od eis tin Smir (U Smirni)
Nikeju je prvobitno osnovao 310. godine pne. makedonski kralj Antigon I Monoftalmos, koji je nakon smrti Aleksandra Velikog Makedonskog zauzeo veliki deo Male Azije i prvobitno se po njemu zvao Antigoneja(grč. Νίκαια). Negde oko 305. godine pne. trački kralj Lisimah je grad preimenovao u Nikeja u slavu njegove supruge Nikaje (grč. Νίκαια). Bitinjani ga osvajaju 281. godine pne., posle čega prelazi u ruke Rimljana, da bi ga posle niza zemljotresa obnovio Hadrijan(117-138).
Goti ga spaljuju i razaraju 259. godine,ali grad i pored toga ostaje sedište hrišćanske episkopije i u njemu je 325. godine održan prvi vaseljenski sabor tzv. Nikejski sabor.Car Valens(364-378) je u Nikeji 364. godine proglašen za cara,a tokom velikih građevinskih obnova koje je sproveo Justinijan I(527-565) grad je dodatno razvijen i izgrađen. Tokom ikonoklastičke krize u Vizantijskom carstvu u gradu je održan sedmi vaseljenski sabor na kome je osuđeno štovanje ikonama.
Neposredno nakon Mancikertske bitke i događaja iz 1071. godine usledila je invazija Seldžuka na Malu Aziju koja je 1077. godine dostigla jedan od svojih vrhunaca zauzimanjem Nikeje. Goloruki sledbenici Petra Pustinjaka su tokom tzv. seljačkog krstaškog pohoda pokušali da na juriš zauzmu grad,ali su strahovito potučeni i vrlo mali broj njih je uspeo da se spase zahvaljujući intervenciji vizantijske vojske. Grad je 1097. godine vraćen Vizantiji, nakon što su ga krstaši prvog krstaškog pohoda opseli i zauzeli.
Posle krstaškog zauzeća Carigrada 1204. godine, Laskarisi,koji su poslednjim trzajima opsade proglašeni vizantijskim carevima, u Nikeji osnivaju državu na vizantijskim tradicijama nazvanu Nikejsko carstvo. Tokom pola veka borbi sa katoličkim(tzv. latinskim) i pravoslavnim državama nastalim na tlu Vizantijskog carstva 1204. godine,nikejski carevi su izvojevali pobedu i 1261. godine je Mihajlo VIII Paleolog ((1259)1261-1282) povratio Carigrad i obnovio Vizantiju.Tokom tih pola veka Nikeja je bila sedište pravoslavnog vaseljenskog patrijarha.
Osmanlije grad osvajaju 1331. godine i on se od tada nalazi u sastavu Osmanske imperije. Sultan Selim I je 1514. godine u njega preselio Azerske majstore keramike iz Tabriza i drugih delova Azerbejdžana,koji su ga proslavili kao središte proizvodnje čuvene plave Iznik keramike.
Nikeja je opasana dvostrukim bedemom poligonalne osnove ukupne dužine 4427m rađenog po uzoru na dvostruke bedeme Teodosija II u Carigradu.
Sistem dvostrukih bedema je izveden od:
- unutrašnjeg bedema visine 9m i širine 3.5m ojačanog sa 108 kula.
- međuprostora(tzv. peribolosa) koji iznosi do 16m
- spoljašnjeg bedema ojačanog okruglim kulama
- međuprostora(tzv. paratehiona)
- šanca sa vodom
- crkva Božanske Mudrosti (Aja Sofija),nalazi se u samom središtu grada,a danas je u ruševinama
- crkva Preobraženja Bogorodice (Koimesis),nalazi se u jugoistočnom delu grada,a danas je u ruševinama
- Zelena džamija
Jezero Askalion,na čijem se najistočnijem kraju nalazi Nikeja,se nalazi na 80m nadmorske visine i obuhvata površinu od 303km² sa najvećom dubinom od 75m.
- Imaret(gradski muzej)
- Rimski teatar
- Berberov kamen
- Kasijev obelisk
U Nikeji su rođeni veliki grčki astronom Hiparh (Hipparchus) i matematičar i astronom, Sporije (Sporus).
- Prikaz prošlosti i turističkih atrakcija Nikeje (en) (tr)
- Plan Nikeje sa važnim građevinama Arhivirano 2007-04-04 na Wayback Machine-u i 3D prikaz njihovog položaja Arhivirano 2007-05-21 na Wayback Machine-u (tr)
