Machado de Assis
| Machado de Assis | |
|---|---|
 | |
| Biografske informacije | |
| Rođenje | Joaquim Maria Machado de Assis 21. lipnja 1839.  Rio de Janeiro, Brazil(tada  Brazilsko Carstvo) |
| Smrt | 29. rujna 1908. Rio de Janeiro, Brazil (tada  Prva Brazilska Republika) |
| Supružnik | Carolina de Novais (1869–1904; njena smrt) |
| Obrazovanje | |
| Zanimanje | pisac, službenik |
| Opus | |
| Književni pravac | romantizam, realizam |
| Književne vrste | roman, poezija, drama, kratka priča |
| Jezik | portugalski jezik |
| Znamenita djela | |
| |
| Inspiracija | |
| Potpis | |
 | |
Joaquim Maria Machado de Assis (Rio de Janeiro, 21. lipnja 1839. – Rio de Janeiro, 29. rujna 1908.) je bio brazilski pisac i pjesnik, monarhist te po mnogima najbolji pisac u historiji brazilske književnosti. Unatoč enormnom ugledu u Brazilu, Machado de Assis nikada nije postigao globalnu popularnost te je njegov opus slabo poznat izvan njegove rodne zemlje.
Rođen je u Riju 1839. godine kao sin soboslikara i pralje. Rođen je u domu udovice senatora koja je štitila njegovu obitelj i dozvolila joj da živi s njom i koja je bila Machadova kuma. Imao je i mlađu sestru koja je umrla vrlo rano. Školovao se u javnoj školi, ali nije bio dobar učenik. Tokom pomaganja u crkvi, sprijateljio se s ocem Silveirom Sarmentom, koji mu je postao doživotni prijatelj te ga je učio latinski. Kada je imao 10 godina, umrla mu je majka pa se s ocem preselio u São Cristóvão. Tu mu se otac preudao, a Machado de Assis je pohađao školu za djevojčice u kojoj je radila njegova pomajka. Tamo je, tokom noći, učio francuski s imigrantom pekarom. Ubrzo se sprijateljio s Franciscom de Paulom Britom, vlasnikom knjižare i tiskare koji je 1855. godine objavio Machadovu pjesmu "Ella" (sh. "Ona").
Naredni je period proveo radeći za različite novine, no živio je u jako lošim uvjetima, ponekad jedući samo jednom dnevno zbog nedostatka novca. U tom mu je periodu prijatelj postao pisac i političar José de Alencar, koji ga je učio engleski. Kasnije će još naučiti njemački i grčki. Čitajući englesku književnost, inspirirali su ga Sterne, Shakespeare, Byron i Swift. U tom je periodu napisao i seriju dramskih djela, no novinar i političar Quintino Bocaiúva mu je rekao da se njegova djela trebaju čitati, a ne izvoditi. Godine 1864. umire mu otac, kojemu je posvetio zbirku Crisálidas, a nedugo zatim ga je car Pedro II zaposlio i dao mu vitešku titulu.
Godine 1868., upoznao je Portugalku Carolinu Augustu Xavieru de Novais, sestru njegova kolege. Machado de Assis je mucao i bio sramežljiv, ali izrazito inteligentan i načitan. Dana 12. studenog 1869. oženio se Carolinom, koja je bila pet godina starija, unatoč protivljenju njezine obitelji. Nisu imali djece, ali je brak bio izrazito sretan i skladan.
Tokom 1870-ih godina Machado de Assis se uspinje u birokratskim rangovima i nastavlja pisati poeziju. No, njegova poezija je bila slabo čitana pa se odlučio posvetiti drugim vrstama. U tom periodu nastaju romantičarski romani poput Ressurreição i Helena, popularni među čitateljima, ali od strane kritičarima proglašeni tek prosječnima. Navodno zbog vijesti o smrti de Alencara, Machado je u ovom periodu redovito imao epileptične napadaje. Machado je postao melankoličan, depresivan i pesimističan, fiksiran na ideju smrti. Posljedica take skepse bio je realistički roman Memórias Póstumas de Brás Cubas, koji se danas smatra remek-djelom. Do kraja 1880-ih godina, Machado je postao ugledan pisac.
Iako se nije želio baviti politikom, ona se ubrzo počela baviti njime. Iako se protivio ropstvu, nije otvoreno zagovarao abolicionizam, zbog čega je bio meta brojnih kritika, kao i zato što se oženio Portugalkom. Kada je 1889. godine svrgnuta republika, Machado je, koji nije gajio simpatije prema republikanizmu te se smatrao liberalnim monarhistom, bio prilično iznenađen. Izrazito je poštovao cara Pedra II, toliko da nije dozvolio komisiji da ukloni carevu sliku iz njegova ureda sve dok takva naredba ne stigne službenim putem. Uspostava republike dovela je do toga da Machado percipira društveno stanje s većom dozom kritike, a rezultat toga bili su po mnogima najbolji romani brazilske književnosti. Djela poput romana Quincas Borba ili Dom Casmurro, koja se smatraju remek-djelima, bila su i kritički i komercijalni uspjeh, a Machadov je ugled samo rastao. Godine 1893. objavio je priču "A Missa do Galo", koja se danas smatra njegovom najboljom kratkom pričom.
Zajedno sa skupinom intelektualaca, Machado je 1897. godine pomogao u osnivanju umjetničke akademije Academia Brasileira de Letras. Od 1897. do svoje smrti bio je i njezin prvi predsjednik. Godinama se borio da država Akademiji da prikladan prostor, što je konačno uspio 1905. godine. Godine 1904. umrla mu je supruga, što je ostavilo velikog traga na njemu. Depresivan i usamljen, Machado de Assis je umro 29. rujna 1908. godine u 3:20 sati ujutro u Riju.
Njegov utjecaj na daljnji razvoj brazilske književnosti bio je enorman, a u njegovu čast je nazvana i nagrada Prêmio Machado de Assis. Nobelovac José Saramago, Carlos Fuentes i Susan Sontag su samo neki od suvremenih pisaca na koje je utjecao.
