Lubāns
| Lubāns | |
|---|---|
 Panorama jezera | |
| Lokacija | |
| Položaj | Latgalija |
| Države |  Latvija |
| Koordinate | |
| Hidrografija | |
| Vrsta | protočno jezero |
| Površina | 80,70[1] km² |
| Aps. visina | 92,5[1] m |
| Dužina | 15.7[1] km |
| Širina | 7,9[1] km |
| Dubina | 2.5[1] m |
| Hidrologija | |
| Pritoke | Rēzekne, Malta |
| Odljev | Aiviekste |
Lubāns (latvijski: Lubanss ezers, ruski: Лубанс, njemački: Lubahnsee) je najveće jezero u Latviji, koje se nalazi na istoku zemlje u Latgaliji.[1]
Jezero leži na 92,5 metra nadmorske visine u močvarnom kraju Lubanske ravnice[1], udaljeno tridesetak km sjeverozapadno od grada Rēzekne.
Lubāns ima površinu od 80,70 km², dug je 15,7 km u smjeru jugozapad-sjeveroistok i širok do 7,9 km (zapad-istok). Maksimalno je dubok 2,5 m, a prosječno 1,6 m.[1]
Na jezeru se nalazi jedan otok Akmeņsala ukupne površine 140 hektara.[1]
Vodom ga pune rijeke Rēzekne i Malta, a isteče rijekom Aiviekste, sve njegove pritoke su danas obilaznim kanalima regulirane, tako da se vodostaj drži pod kontrolom, sistemom nasipa dugih 36 km i brojnim ustavama i kanalima.[1] Jezero pripada slivu rijeke Zapadne Dvine.
Jezero je dio močvarnog Rezervata prirode Lubāna, koji je uključen u mrežu zaštićenih područja Evropske unije Natura 2000 i proglašen močvarnim područjem od međunarodnog značaja u skladu sa kriterijima Ramsarske konvencije.[1] Močvara Lubāna ima površinu od 813 km², pored Jezera Lubāns u njoj se nalazi još sedam većih jezera i puno bara, tako da je 24% teritorija je pokriveno vodom.[1]
Jezero Lubāna je glacijalnog porijekla njegovo korito je nastalo klizanjem istočnolatvijskog glečera.[1]
Lubansku ravnicu u čijem se donjem dijelu nalazi Jezero Lubāna, karakteriziraju male razlike u nadmorskoj visini, to je razlog zašto je sliv jezera tako velik i doseže 2.040 km². Površina jezera Lubāna kod normalnog vodostaja iznosi do 82,10 km², kod minimalnog - 66,96 km², ali za vrijeme poplava naraste i do 95,53 km², zbog tog se nivo vode regulira ustavama, kanalima i nasipima.[1]
Kako bi se spriječile stalne poplave još sredinom 19. vijeka započeto je sa radovima, prvo su iskopani kanali; Meirāni i Ciķeļgrāvisa. U peridu 1929.-1939. kanalizirana je rijeka Aiviekste, pa je nivo vode pao je za 2 m, ali je Aiviekste je uspio ispustiti samo trećinu voda. Razvoj kompleksnog hidrotehničkog sistema Lubāna započeo je 1955. i dovršen je 1991. iskapanjem kanala Meirāni, Zvidze i Iden. Sistem omogućuje održavanje vodostaja na 92,0–92,5 metra nadmorske visine.[1] ustave redovito rade od 1985. pa se vodostaj u jezeru stabilizirao.
- Lubāna ezers (lv)