Kukulkan

Izvor: Wikipedija
(Preusmjereno sa stranice Kukulcan)
Prijeđi na navigaciju Prijeđi na pretragu
Kukulkan na zapadnom stubištu El Castilla
Kukulkan u Chichen Itzi za vrijeme ekvinocija, znamenito spuštanje zmije
Klasična majanska zmija, prikaz u Yaxchilanu.

Kukulkan ("Pernata guja", "Pernata zmija") je naziv za majansko zmijsko božanstvo kojim su se također nazivale i historijske ličnosti. Opis božanstva u obliku pernate zmije postoji i u drugim mezoameričkim kulturama. Kukulkan je u bliskom srodstvu s bogom Q'uq'umatzom K'iche' Maja i Quetzalcoatlom koga su štovali Asteci.[1] O mitologiji vezanoj uz ovo pretkolumbovskom božanstvu se, međutim, malo zna.[2]

Iako je kasnije meksikaniziran, Kukulkan je nastao među Majama klasičnog perioda, gdje se zvao Waxaklahun Ubah Kan, ili Ratna zmija, te je identificiran a postklasičnom vezijom Vizijske guje u klasičnoj majanskoj umjetnosti.[3]

Kult Kukulkan/Quetzalcoatla je bila prva mezoamerička religija koja se probila kroz stare lingvističke i etničke barijere klasičnog perioda.[4] Kult je omogućio komunikaciju i mirnu trgovinu među narodima različitog porijekla.[4] Iako je ispočetka imao sjedište u starom gradu Chichén Itzá u današnjoj meksičkoj državi Yucatán, proširio se i na visoravni Gvatemale.[5]

U Yucatánu je spomen na božanstvo Kukulkan čest uzrok zabune zbog toga što postoje i spomeni na istoimenu historijsku ličnost. Zbog toga se ponekad bog i ličnost navode kao jedno te isto.[6] Ličnost po imenu Kukulkana je, oo svemu sudeći, bio vladar ili svećenik Chichen Itze i živio u 10. vijeku.[7]

Kukulkana kao historijsku ličnost navode majanski pisci iz 16. vijeka, dok su raniji tekstovi iz 9. vijeka u Chichen Itzi tvrdili da je samo božanstvo. Ponekad se navodi kao Vizijska guja koja se nalaze među plemićima.[8] U Chichen Itzi se Kukulkan prikazuje kako predsjeda scenama žrtvovanja.[9]

Hramovi u počast Kukulkanu se mogu pronaći u lokacijama sjeverno od Yucatana, kao što su Chichen Itza, Uxmal i Mayapan.[7]

Izvori

[uredi | uredi kod]
  1. ↑ Read & Gonzalez 2000, str. 180-2.
  2. ↑ Read & Gonzalez 2000, str. 201.
  3. ↑ Freidel et al 1993, str. 289, 325, 441n26.
  4. ↑ 4,0 4,1 Sharer & Traxler 2006, pp 582-3.
  5. ↑ Sharer & Traxler 2006, str. 619.
  6. ↑ Miller & Taube 1993, str. 142.
  7. ↑ 7,0 7,1 Read & González 2000, str. 201.
  8. ↑ Freidel et al 1993, str. 325.
  9. ↑ Freidel et al 1993, str. 478n60.

Literatura

[uredi | uredi kod]
Aveni, Anthony F. (2001). Skywatchers (Rev. and updated edn. of: Skywatchers of ancient Mexico, 1980 izd.). Austin: University of Texas Press. ISBN 0-292-70504-2. OCLC 45195586.Aveni, Anthony F.&rft.au=Aveni, Anthony F.&rft.date=2001&rft.edition=Rev. and updated edn. of: Skywatchers of ancient Mexico, 1980&rft.place=Austin&rft.pub=[[University of Texas Press]]&rft.isbn=0-292-70504-2&rft_id=info:oclcnum/45195586&rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:Kukulkan"> 
Carrasco, David (1982). Quetzalcoatl and the Irony of Empire: Myths and Prophecies in the Aztec Tradition. Chicago, IL: University of Chicago Press. ISBN 0-226-09487-1. OCLC 0226094871.Carrasco, David&rft.au=Carrasco, David&rft.date=1982&rft.place=Chicago, IL&rft.pub=[[University of Chicago Press]]&rft.isbn=0-226-09487-1&rft_id=info:oclcnum/0226094871&rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:Kukulkan"> 
Graña-Behrens, Daniel; and Nikolai Grube (2006). „Glossary”. u: Nikolai Grube (ed.). Maya: Divine Kings of the Rain Forest. Eva Eggebrecht and Matthias Seidel (assistant eds.). Cologne, Germany: Könemann. str. 428–439. ISBN 978-3-8331-1957-6. OCLC 71165439.Graña-Behrens, Daniel&rft.au=Graña-Behrens, Daniel&rft.date=2006&rft.pages=str. [https://archive.org/details/mayadivinekingso0000unse/page/428 428]–439&rft.place=Cologne, Germany&rft.pub=[[Könemann]]&rft.isbn=978-3-8331-1957-6&rft_id=info:oclcnum/71165439&rft_id=https://archive.org/details/mayadivinekingso0000unse&rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:Kukulkan"> 
Milbrath, Susan (1999). Star Gods of the Maya: Astronomy in Art, Folklore, and Calendars. The Linda Schele series in Maya and pre-Columbian studies. Austin: University of Texas Press. ISBN 0-292-75225-3. OCLC 40848420.Milbrath, Susan&rft.au=Milbrath, Susan&rft.date=1999&rft.series=The Linda Schele series in Maya and pre-Columbian studies&rft.place=Austin&rft.pub=[[University of Texas Press]]&rft.isbn=0-292-75225-3&rft_id=info:oclcnum/40848420&rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:Kukulkan"> 
Miller, Mary; and Karl Taube (1993). The Gods and Symbols of Ancient Mexico and the Maya: An Illustrated Dictionary of Mesoamerican Religion. London: Thames & Hudson. ISBN 0-500-05068-6. OCLC 27667317.Miller, Mary&rft.au=Miller, Mary&rft.date=1993&rft.place=London&rft.pub=[[Thames & Hudson]]&rft.isbn=0-500-05068-6&rft_id=info:oclcnum/27667317&rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:Kukulkan"> 
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Kukulkan&oldid=41436515