Južna Srbija u Narodnooslobodilačkoj borbi

Sa formiranja 6. južnomoravske brigade, 8.III 1944. Govori Živojin Nikolić Brka, komandant brigade.

Ustanak na jugu Srbije je kasnio za opštim ustankom u Srbiji 1941. godine, dobrim delom zbog uticaja četnika Koste Pećanca.

Dok je ustanak u zapadnoj Srbiji bio razbijen, na jugu je tek buknuo. Na levoj strani Južne Morave došlo je do masovnog ustanka krajem 1941. godine. Najjača ustanička baza u dolini Toplice nalazila se na Pasjači, Malom Jastrepcu i Vidojevici. Jug Srbije je nastavio partizansku borbu, obezbeđujući njen kontinuitet sve do 1943-1944. godine i konačnog oslobođenja Srbije. Dejstva Topličkog, Rasinskog i Jablaničkog odreda su objedinjena. Kukavički partizanski odred krajem 1941. brojao je oko 400 boraca. Jablanički partizanski odred povezivao je prostor između Kukavičkog i Topličkog odreda sa bazom na planini Radan. Vranjski partizanski odred nastojao je da utiče na širenje ustanka u Makedoniji, ali je rano razbijen od bugarskih snaga.

Stvorena je slobodna teritorija, koja će se u uslovima partizanskog ratovanja sa Bugarima, četnicima i Nedićevom žandarmerijom manje-više održavati kao trajna, sa ovim ili onim sužavanjima ili proširivanjima. Na desnoj obali Južne Morave bili su oslobođeni regioni Zaplanja, Babičke gore i Kruševice, a na levoj obali čitav prostor od Jastrepca do Kukavice, sa uporištima na Jastrepcu, Pasjači, Radanu i Kukavici. U tom prostoru delovalo je pet partizanskih odreda, usmerenih na saobraćajnice u dolinama Morave, Nišave i Toplice.

Povezano

• Ustanak u Srbiji 1941.
• Srbija u Narodnooslobodilačkoj borbi
• Bitka za Srbiju 1944.