Gomiljani
| Gomiljani | |
|---|---|
|
| |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Bosna i Hercegovina
|
| Entitet | Republika Srpska |
| Opština/Općina | Trebinje |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo ((1991)) | 84 |
| Geografija | |
| Koordinate | 42°42′03″N 18°18′04″E / 42.7008°N 18.3011°E |
  Gomiljani Gomiljani (Bosne i Hercegovine) | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 059 |
,_%D0%93%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%99%D0%B0%D0%BD%D0%B8_01.jpg)
Koordinate: 42° 42′ 03" SGŠ, 18° 18′ 04" IGD
Gomiljani su naseljeno mjesto u Bosni i Hercegovini u opštini Trebinje koja pripada entitetu Republika Srpska. Na popisu stanovništva 1991. u njemu je živjelo 84 stanovnika.[1]
Selo Gomiljani nalazi se 4 kilometra zračne linije zapadno od Trebinja. Smatra se da je dobilo ime upravo po velikom broju gomila.
Sedamdesetih godina XIX stoljeća u naselju je bilo sačuvano dvanaest (12) grobnih gomila (nekropole, tumuli), danas samo šest (6). Ta grupa spomenika – Šest prahistorijskih grobnih gomila (tumulusa) proglašena je za nacionalni spomenik kulture. Mnoge od njih su prekopane i uništene, a ostaci kamena korišteni su za u različite svrhe. Gomile na području sela Gomiljani su samo evidentirane, ali ne i arheološki istražene te se stoga ne može izvršiti njihova tačna datacija nastanka. Na osnovi do sada vršenih arheoloških istraživanja, može se zaključiti da gomile u Gomiljanima sadrže iste ili slične priloge kao i ostale u Hercegovini.
Visoke su od 3 - 6,5,metara, promjera 21 - 40 metara i površine 345 - 1252 m2. [2]
Grobne gomile pripadaju vremenu Ilira.
Na nadmorskoj visini od 313 m, smještena je Pravoslavna crkva Vračevica (Crkva sv. Vrača). Iza crkve u istočnom dijelu ograđenog prostora nalazi se prapovijesna grobna gomila (tumulus), sa dimenzijama visine oko 5 m, prečnika 31,64 m, obima 99,45 m i površine 788,15 m. Osim grobne gomile ispred crkve nalazi se jedan stećak. Pravoslavna crkva Vračevica (Crkva sv. Vrača) sa prapovijesnom gomilom (tumulusom) u Gomiljanima, proglašena je nacionalnim spomenikom kulture. [3]
U Gomiljanima se nalazi i treći nacionalni spomenik - Područje i ostaci istorijskog spomenika - Crkva sv. Georgija (Đurđevica). Potiče iz XV vijeka.[4]
Na prostoru Gomiljana na nadmorskoj visini od 273 m, geografskoj širini 42º 41' 44.2" i geografskoj dužini 18º 17' 4", nalazi se nekropola sa stećcima smještena na lokalitetu Kostadinovica, koji je nazvan po crkvi posvećenoj sv. Konstantinu i Jeleni i broji oko 50 stećaka. Pravoslavna crkva Kostadinovica (Crkva sv. Konstantina i Jelene) nalazi se unutar nekropole sa stećcima i orijentirana je u pravcu zapad–istok. Navedeno dobro je u vlasništvu Srpsko pravoslavnog manastira Uspenja Bogorodice u Dužima. Ovo je četvrti nacionalni spomenik u Gomiljanima. [5] To je jednobrodna crkva sa polukružnom apsidom i svodom. Ovaj tip građevine sa svim svojim varijantama, se u primorskim krajevima javlja početkom XIII i krajem XIV vijeka.
Na području stare Hercegovine se u navedenom periodu grade jednobrodne crkve pravoslavne i katoličke provenijencije, za čiju gradnju se angažuju dubrovački majstori. Crkve su dosta sličnih dimenzija a razlika među njima se javlja u načinu prenosa sila bočnog potiska.
U samom Popovom polju, na relativno malom prostoru, nalaze se tri stara manastira i 36 starih crkava, kao i veći broj još starijih crkvišta. Historijskih podataka o Kostadinovici (Crkvi sv. Konastantina i Jelene) ima izuzetno malo, ali se ubraja među najstarije crkve trebinjskog kraja.
Sagrađena u 15. vijeku. Datitanje crkve je moguće uraditi na osnovu analogije sa drugom od tri pravoslavne crkve sagrađene u Gomiljanima, crkvom Svetih Vrača.
| Nacionalnost | 1991. |
| Srbi | 69 |
| Muslimani | 11 |
| Hrvati | 3 |
| Jugosloveni | 0 |
| ostali | 1 |
| Ukupno | 84 |
|
Ljiljana Ševo, Banja Luka, 2002 -Pravoslavne crkve i manastiri u Bosni i Hercegovini do 1878. godine
- ↑ Nacionalni sastav stanovništva - Rezultati za Republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991.. Sarajevo: Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Bosne i Hercegovine.
- ↑ [https://web.archive.org/web/20160324211239/http://kons.gov.ba/main.php?id_struct=6&lang=1&action=view&id=3020 Arhivirano 2016-03-24 na Wayback Machine-u Nacionalni spomenik tumulusi u Gomiljanima]]
- ↑ Crkva Vračevica i tumulus - nacionalni spomenik[mrtav link]
- ↑ „Nacionalni spomenik Đurđevica”. Arhivirano iz originala na datum 2016-03-24. Pristupljeno 2016-03-25.
- ↑ „Nacionalni spomenik Kostadinovica”. Arhivirano iz originala na datum 2016-03-24. Pristupljeno 2016-04-24.
