Elementarna reakcija

Elementarna reakcija predstavlja hemijsku reakciju u kojoj reaktanti (atomi, molekuli, joni, radikali) prelaze u samo jednom elementarnom stupnju u produkte reakcije i preko samo jednog prelaznog stanja. Elementarni stupanj uvek predstavlja pojedinačnu reakciju na molekulskom nivou a ne ukupnu reakciju, i odgovara procesu u kome se neke hemijske veze raskidaju a neke formiraju.

Elementarna hemijska promena, pod kojom podrazumevamo reakciju koja se odvija samo u jednom stupnju, može biti u odnosu na reaktante monomolekulska, bimolekulska ili trimolekulska.

Monomolekulska elementarna reakcija

Ako se u elementarnom stupnju jedna hemijska vrsta transformiše u drugu, stupanj je monomolekulski.

$A\to {\text{produkt}}$

$v=-{\frac {dc_{A}}{dt}}=kc_{A}$

$v=-{\frac {d[A]}{dt}}=k[A]$

Bimolekulska elementarna reakcija

Bimoleklski stupanj je onaj u kome se dve hemijski različite vrste ili dva molekula hemijski identične vrste u jednom stupnju transformišu u hemijski novu vrstu odnosno produkt reakcije.

$A B\to {\text{produkt}}$

$v=-{\frac {dc_{A}}{dt}}=-{\frac {dc_{B}}{dt}}=kc_{A}c_{B}$

$v=-{\frac {d[A]}{dt}}=-{\frac {[B]}{dt}}=k[A][B]$

Trimolekulska elementarna reakcija

Trimolekulski stupanj(ili trimolekulsaka elementarna reakcija) je onaj u kome učestvuju tri molekula hemijski istih ili različitih vrsta dajući produkt reakcije.

$A B C\to {\text{produkt}}$

$v=-{\frac {dc_{A}}{dt}}=-{\frac {dc_{B}}{dt}}=-{\frac {dc_{C}}{dt}}=kc_{A}c_{B}c_{C}$

$v=-{\frac {d[A]}{dt}}=-{\frac {[B]}{dt}}=-{\frac {d[C]}{dt}}=k[A][B][C]$

Broj molekula čijom interakcijom tokom odigravanja elementarne hemijske reakcije nastaje proizvod(ili proizvodi) predstavlja prema Vant Hofu molekularnost reakcije.

Povezano

• Brzina hemijske reakcije

Literatura

• House, James S. (2007). Principles of chemical kinetics. Amsterdam: Elsevier/Academic Press. ISBN 0-12-356787-4. 
• Vera Dondur (1982). Hemijska kinetika. Beograd: Univerzitet u beogradu, Prirodnomatematički fakulteti, Fakultet za fizičku hemiju.