Švedska Livonija
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
.svg)
Švedska Livonija (švedski: Svenska Livland) bila je domena Kraljevine Švedske koja je egzistirala od 1629. do 1721.[1]
Teritorij po kom se prostirala, ugrubo odgovara južnim dijelovima današnje Estonije (uključivo otok Saaremaa koji je Danska prepustila Švedskoj nakon sklapanja Bremsebruskog mira) i sjever današnje Latvije (regija Vidzema).[2]
Švedska je te krajeve Livonskog vojvodstva zauzela od Poljsko-Litavske Unije za vrijeme Poljsko-švedskog rata (1617. - 1629.) To stanje je formalizirano nakon potpisivanja Altmarskog sporazuma 1629.[1], ali cijeli teritorij nije formalno ustupljen sve do sklapanja Olivskog sporazuma 1660. u Gdańsku.[2] Poljsko-Litavska Unije uspjela je zadržati samo manji dio svog vojvodstva na jugoistoku Latvije (današnja regija Latgalija). To novo smanjeno vojvodstvo nazvano je Inflantsko vojvodstvo.[2]
Švedski kralj Gustav II Adolf uspio je u septembru 1621. zauzeti Rigu stari njemački hanzeatski grad.[3]
Prijestolnica Švedske Livonije Riga u to vrijeme bila je drugi najveći grad švedskog imperija. Zajedno sa drugim domenama po Baltiku, Livonija je služila Švedskoj kao osiguranje prevlasti na Baltičkom moru (Dominium maris baltici).[2]
Za razliku od Švedske Estonije, koja se dobrovoljno podvrgla švedskoj vlasti 1561. u kojoj su dotadašnji tradicionalni lokalni zakon i uglavnom ostali nedirnuti, nova Švedska Livonija imala je drukčiju politiku. Za vladavine Karla XI primjenjivani su isti zakoni kao i u Švedskoj, što znači da je ukinuto je kmetstvo, kao i to da je i seljacima omogućeno obrazovanje i daljnje napredovanje u vojsci, državoj administraciji ili luteranskoj crkvi. Za razliku od tog plemstvu su reducirane privilegije jer su morali dokumentima dokazati vlasništvo nad svojim feudima. Ukoliko to nisu mogli - feudi su im oduzeti u ime monarhije, pa su postajali obični zakupci.[1]
Početak kraja Švedske Livonije bio je Veliki severni rat i Bitka kod Poltave 1709. koju je kralj Karl XII izgubio od Ruskog Carstva.[3]
Nakon tog je 1710. Švedska Livonija kapitulirala, formalno je predata Ruskom Carstvu nakon potpisivanja Nystadskog mira 1721.[2]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Why did Sweden not fortify Swedish Livonia” (švedski). History Stackexchange. Pristupljeno 20.12. 2021.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Livonia/ „Swedish Livonia explained” (engleski). Everything Explained. Pristupljeno 19.12. 2021.
- ↑ 3,0 3,1 „Kurland” (švedski). Popular Historia. Pristupljeno 20.12. 2021.