Potsdam

Potsdam (nem. Potsdam) je grad u njemačkoj saveznoj državi Brandenburg, sa oko 150.000 stanovnika, i prestonica nemačke savezne države Brandenburg. Nalazi se na reci Hafel, 26 km jugozapadno od Berlina, sa kojim je povezan S-vozom (brzim prigradskom vozom) (ne:S-Bahn - Schnellbahn).

Potsdam Potsdam
Pogled iz vazduha na Potsdam
Zastava Grb
Osnovni podaci
Država	Njemačka
Gradonačelnik	Jann Jakobs (SPD)
Savezna država	Brandenburg
Stanovništvo
Stanovništvo	152.966
Gustina stanovništva	816 st./km²
Geografija
Koordinate
Vremenska zona	UTC 1, leti UTC 2
Nadmorska visina	35 m
Površina	187,4 km²
Potsdam Potsdam (Njemačke)
Ostali podaci
Poštanski kod	14461
Pozivni broj	0331
Registarska oznaka	P
Web-stranica	potsdam.de

Istorija

Potsdam je verovatno osnovan u 10. veku kao slovensko selo po imenu „Poztupimi “. Prvi put se pominje 993, a do 1317. pominje se kao mali (sada nemački) grad. Stekao je gradsku povelju 1345. godine. 1573. je još bio mali trgovački grad (2000 stanovnika). Za vreme Tridesetogodišnjega rata (1618—1648) uništena je skoro polovina grada.

Sudbina Potsdama se dramatično promenila kada je izabran za lovačku rezidenciju Fridriha Vilhelma I, kneza-izbornika Brandenburga, 1660. U gradu je takođe bila stacionirana pruska vojska. Grad je kasnije postao rezidencija pruske kraljevske porodice. Značajne zgrade su mahom građene za vreme vladavine Fridriha Velikog. Palata Sansusi (na francuskom: „bez briga“, Georga Venceslava fon Knobelsdorfa, 1744) je jedna od ovih građevina, čuvena po svojim formalnim vrtovima i unutrašnjosti u stilu Rokokoa.

Istorijska mapa Potsdama (1888.)

Dok je Berlin bio zvanična prestonica Pruske i kasnije Nemačkog carstva, dvor je bio u blizini Potsdama, a i mnogi vladini zvaničnici su bili smešteni u Potsdamu. Grad je izgubio status druge prestonice 1918, kada se završio Prvi svetski rat.

Kad je osnivan Treći rajh, ceremonijalno rukovanje između predsednika, Paula fon Hindenburga i novog kancelara Adolfa Hitlera je održano 21. marta, 1933. U potsdamskoj garnizonskoj crkvi (Garnisonskirche), simbolišući koaliciju vojske (rajhsvera) i nacizma.

Potsdam je teško oštećen u bombardovanju tokom Drugog svetskog rata. Sesilenhof palata je bila mesto gde je održana Potsdamska konferencija od 17. jula do 2. avgusta, 1945, kad su se saveznički lideri (Frenklin Ruzvelt, Hari Truman, Vinston Čerčil, Klement Atli i Staljin) sastali da odluče o daljoj sudbini Nemačke.

Skorašnja istorija

Istočni i zapadni Berlin

Vlada Istočne Nemačke je nastojala da izbriše simbole pruskog militarizma. Mnoge istorijske građevine koje su teško oštećene tokom rata su srušene.

Potsdam je jugozapadno od Berlina, i graničio se sa zapadnim Berlinom kad je izgrađen Berlinski zid. Zid nije samo odsekao Potsdam od zapadnog Berlina, već je i udvostručio vreme potrebno da se stigne do istočnog Berlina. Most Glienike preko reke Hafel je spajao grad sa zapadnim Berlinom, i bio je mesto odigravanja nekih od razmena špijuna tokom Hladnog rata.

Posle ujedinjenja Nemačke, Potsdam je postao glavni grad ponovo osnovane savezne države Brandenburg.

Politika

Potsdam je imao gradonačelnika (Bürgermeister) i gradski savet od 15. veka. Od 1809, gradski savet je bio biran, sa nad-gradonačelnikom (Oberbürgermeister) na čelu. Za vreme Trećeg rajha, gradonačelnika je birala NSDAP, a gradski savet je raspušten; rekonstruisan je simbolično posle rata, ali slobodni izbori se nisu održavali do ujedinjenja.

Danas je gradski savet centralni administrativni organ grada. Poslednji lokalni izbori su održani 26. oktobra 2003, a sledeći bi trebalo da se održe 2008. Od 1990. do 1999, predsedavajući gradskog saveta je bio poznat kao „gradski predsednik“ (danas jednostavno „predsedavajući gradskog saveta"). Gradonačelnik se bira direktno. Na poslednjim izborima za gradonačelnika, 22. septembra, 2002. nijedan kandidat nije osvojio većinu glasova, i drugi krug izbora je održan između Jana Jakobsa (SPD), i Hans-Jirgena Šarfenberga (PDS). Jakobs je pobedio izrazito tesnom većinom, osvojivši 50,1 % posto glasova.

Obrazovanje i nauka

Potsdam je univerzitetski grad. Univerzitet u Potsdamu je osnovan 1991. NJegov prethodnik je bio Brandenburgische Landeshochschule Karl Liebknecht, obrazovni koledž, osnovan 1948, i on je bio jedna od najznačajnijih visokoškolskih ustanova u Istočnoj Nemačkoj.

Osim toga postoje i Koledž za film i televiziju, osnovan, 1954. u Babelzbergu, prvi centar nemačke filmske industrije od njenog nastanka. Takođe postoji i nekoliko istraživačkih fondacija, uključujući Fraunhofer institut za istraživanje primenjenih polimera i Institut Maks Plank za gravitacionu fiziku (Albert-Ajnštajn-institut).

Geografski i demografski podaci

Položaj grada u okrugu

Grad se nalazi na nadmorskoj visini od 35 metara. Površina opštine iznosi 187,4 km². U samom gradu je, prema procjeni iz 2010. godine, živjelo 152.966 stanovnika. Prosječna gustina stanovništva iznosi 816 stanovnika/km². Grad ima seriju povezanih jezera. Posjeduje regionalnu šifru (AGS) 12054000.

Međunarodna saradnja

Mjesto	Država	Vrsta saradnje	Od
Su Fols	SAD	partnerstvo	1990.
Opole	Poljska	partnerstvo	1973.
Peruđa	Italija	partnerstvo	1990.
Jiveskile	Finska	partnerstvo	1985.
Bobinji	Francuska	partnerstvo	1974.
Lucern	Švajcarska	partnerstvo	2002.
Izvor

Literatura

• Berger, Dieter (1999). Geographische Namen in Deutschland. Bibliographisches Institut. ISBN 3411062525. 
• Fulbrook, Mary (1991). A Concise History of Germany. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-36836-0. 
• Gareth, Shaw (2011). Urban Historical Geography: Recent Progress in Britain and Germany (Cambridge Studies in Historical Geography) (Reprint edition izd.). Cambridge University Press. ISBN 0521189748. 
• Home, William R.; Pavlovic, Zoran (2007). Germany (Modern World Nations) (2 ed. izd.). Chelsea House Pub. ISBN 0791095126. 
• Hamm, Ingrid; Werding, Martin; Seitz, Helmut (3540681353). Demographic Change in Germany (8. izd.). New York: Springer-Verlag. ISBN 2007. 
• Berghahn, V. R. (2004). Modern Germany: Society, Economy and Politics in the Twentieth Century (2. izd.). Cambridge University Press. ISBN 0521347483. 
• Jähnig, Bernhart; Biewer, Ludwig (1991). Kleiner Atlas zur deutschen Territorialgeschichte (2. izd.). Bonn: Kulturstiftung der Deutschen Vertriebenen. ISBN 3885570963. 
• Dornbusch, Joachim; Aner, Ekkehard (1997). Grosser Atlas zur Weltgeschichte. Braunschweig: Westermann. ISBN 3075095206. 

Vanjske veze

Portal Nemačka Deo Vikipedije posvećen temama vezanim za Nemačku.

Potsdam na Wikimedijinoj ostavi

• Zvanični sajt opštine (de)
• NJem. Savezni zavod za statistiku (de)
• Stalna konferencija gradova i opština (de)
• KommOn - Informacioni sistem gradova, opština i okruga. (de)
• Sansusi park