Wikipedija

Mađarska revolucija 1848.

Ukoliko ste tražili drugo značenje, vidite članak Mađarska revolucija.

Mađarska revolucija 1848. je bila jedna od revolucija koje su se 1848. godine odigrale u Evropi. Pored opštih obeležja evropskih ustanaka protiv feudalnih vlastodržaca, oslobađanja kmetova i borbe za druga osnovna ljudska prava, ova revolucija je imala prvenstveno karakter mađarske borbe za samostalnost i nezavisnu državu.

Mađarska revolucija 1848.
Segment Revolucija 1848—1849.
Datum od 15. marta 1848
do 4. oktobra 1849.
Lokacija Habzburška Ugarska, Austrijsko carstvo
Ishod austro-ruska pobeda
Sukobljene strane
Austrija
Rusija 		Ugarska
Komandanti i vođe
Ferdinand I
Franc Jozef
Nikolaj I 		Lajoš Košut
 Historija Mađarske

 Porijeklo Mađara
 Magna Hungarija
 Levedija
 Etelkez
 Kraljevina Ugarska
 Kraljevina Ugarska (1000-1918)
 Mongolsko-ugarski sukobi
 Osmansko-ugarski sukobi
 Mohačka bitka (1526)
 Mađarska pod Osmanskim Carstvom (1541-1699)
 Budimski pašaluk
 Habzburška Ugarska (1541-1700)
 Mađarska revolucija (1848)
 Austro-ugarska nagodba (1867)
 Austrougarska
 Nakon 1918
 Mađarska Demokratska Republika (1918-1919)
 Mađarska Sovjetska Republika (1919)
 Mađarsko-rumunski rat (1919)
 Trijanonski sporazum (1920)
 Kraljevina Mađarska (1920–1946)
 Narodna Republika Mađarska (1946-1989)
 Mađarska revolucija (1956)
 Republika Mađarska
Ova kutijica: pogledaj • razgovor • uredi
Članovi prve revolucionarne vlade

Početak revorlucijare

uredi

Vođa i najistaknutiji pojedinac ove revolucije je bio Lajoš Košut. Revolucija je počela u Pešti, 15. marta predvođena grupom studenata na čelu sa Petefi Šandorom. Ta grupa je krenula iz kafane "Pilvaks", da bi tražila oslobađanje političkih zatvorenika. To je potaknulo masovne proteste na ulicama Pešte.

Ciljevi srbije

uredi

U isto vreme štampa se zahtev sa 12 tačaka koji se upućuje u Beč. U njemu se zahteva veća vlast sabora , veća autonomija, ukidanje kmetstva, povratak ugarskih vojnika u domovinu. Habzburški dvor pod velikim pritiskom događaja u Beču, prihvata uslove. Mađari ovim činom iako ne dobijaju nezavisnu državu, dobijaju vladu koju imenuje njihov sabor, velika ovlašćenja sabora i ograničavanje carske vlasti vezano za sazivanje i raspuštanje sabora.

Posledice mađarske

uredi

Dalja događanja u mađarskom ratu za nezavisnost su uveliko određena pogrešnom mađarskom politikom prema nemađarskim stanovnicima tadašnje Ugarske - Srbima, Hrvatima, Slovacima, itd. Kao reakciju na ovu politiku Srbi su održali Majsku skupštinu i formirali autonomnu Srpsku Vojvodinu, došavši u vojni sukob sa Mađarima. Pomenuta mađarska politika izaziva reakciju između ostalih i Hrvata na čelu sa Banom Josipom Jelačićem koji sa vojskom ulazi u takozvanu užu Ugarsku, sukobljava se sa mađarskom vojskom kod Pakozda i biva vojno poražen. Sklapa primirje sa mađarskim zapovednikom i ide u Beč da bi pomogao u suzbijanju Bečke revolucije. Iako je Jelačić poražen, on omogućava i daje prostora Beču da se konsoliduje. Habzburgovci poništavaju tekovine Martovske revolucije, i počinju direktnu agresiju na Ugarsku. Rat traje skoro godinu dana, da bi ulaskom Ruske carske vojske, 1. avgusta 1849. mađarska vojska doživela potpuni slom. Većina mađarskih zapovednika je streljana kod mesta Vilagoš, a Lajoš Košut je pobegao iz Ugarske prvo u američku državu Ajova, gde je i jedan okrug dobio ime po njemu, zatim u Istanbul (Turska) i na kraju u Torino (Italija), gde je doživeo duboku starost.

Košut i Garašanin

uredi

Lajoš Košut je posle propasti Mađarske revolucije pobegao u Tursku. Tamo mu se priključila supruga, kojoj je u tome pomogao Ilija Garašanin. Košut u pismu Garašaninu kaže:

Za mene je dragocena vera da je za spasenje moje žene Vašom pomoći zraka božanskog predskazanja za ono bratimljenje Vašeg i mojeg naroda koje su nesrećni nesporazumi (da, da, ... nesporazumi, no ne sa srpske strane) u prošlosti tako gorko pomutili. To zbratimljenje leži u interesu slobode naših naroda...

Bitke

uredi

Značajne revolucionarne ličnosti

uredi

Slike

uredi
  •  
    D. Meternih
  •  
    Proglašenje Srpske Vojvodine 1848. godine, kao odgovor na nacionalnu politiku mađarskih revolucionara
  •  
    Linije fronta u Vojvodini 1848-1849. godine
  •  
    Osvajanje Tapiobičkog mosta 4. april 1849. Mor Tan
  •  
    Predaja mađarske vojske kod grada Vilagoš

Povezano

uredi

Spoljašnje veze

uredi
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Mađarska_revolucija_1848.&oldid=41149344