Artur Takač
Artur Takač (Varaždin, 9. 6. 1918 — Kopaonik, 28. 1. 2004), jugoslavenski atletski reprezentativac, proslavljeni sportski radnik, član Međunarodnog olimpijskog komiteta (MOK) i pukovnik Jugoslavenske narodne armije (JNA).
| Artur Takač | |
|---|---|
 | |
| Rođenje | 9. 6. 1918. Varaždin, Austro-Ugarska Monarhija |
| Smrt | 28. 1. 2004. (dob: 85) Kopaonik, Srbija i Crna Gora |
| Počivalište | Aleja zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu |
| Nacionalnost | Jugoslaven |
| Etnicitet | Židov[1] |
| Državljanstvo | Srbija i Crna Gora |
| Djeca | Goran Takač |
| Roditelji | Emil i Kornelija Takač |
Biografija
urediPodrijetlo i djetinjstvo
urediArtur Takač je rođen 9. 6. 1918 godine u Varaždinu u židovskoj porodici Emila i Kornelije Takač. Otac mu je bio mašinbravar i električar, a majka domaćica. Osnovnu školu i gimnaziju završio je u rodnom gradu.[2]
Sportska karijera
urediSportu i atletici ga je privukao varaždinski sportski radnik Dragan Grims. Sportsku karijeru je započeo 1934, sa 16 godina igrao je fudbal u HŠK Slavija iz Varaždina. Bio je omladinski prvak i rekorder Kraljevine Jugoslavije u trčanju na 800 i 1.500 metara. Godine 1935 učestvovao u atletskoj reprezentaciji Kraljevine Jugoslavije u susretu sa univerzitetskom reprezentacijom Ujedinjenog Kraljevstva. Te godine osvojio je omladinsko Tenisko prvenstvo Kraljevine Jugoslavije u igri parova. Godine 1937, u Varaždinu je sa Dragutinom Fridrihom osnovao klub za hokej na ledu u kojem je igrao beka i koji je 1940 osvojio Prvenstvo Hrvatske u hokeju na ledu i drugo mesto na Prvenstvu Kraljevine Jugoslavije. Godine 1940 je došao u zagrebački HAŠK, u kojem je bio jedan od aktera tadašnjih uspeha.[2]
Drugi svetski rat
urediPo izbijanju Aprilskog rata tj. okupacije Kraljevine Jugoslavije, Artur je bio interniran u logor u Italiji. Posle kapitulacije Italije 1943 godine prebegao je u Švajcarsku gde je kao ratni zarobljenik bio interniran u Iverdon kraj Lozane. Tamo je bio takmičar i trener atletskog kluba. Sa ostalim izbeglim ratnim zarobljenicima osnovao je igrao za Jugoslovenski fudbalski klub. U to vreme Olimpijski institut u Lozani organizovao je kurseve za sportske instruktore u logorima za izbegle ratne zarobljenike, a jedan od njih je pohađao i Artur. Brzo je zapažen i kao pedagog, pa je prihvaćen kao nastavnik i saradnik Međunarodnog biroa za sportsku pedagogiju i Olimpijskog instituta u Lozani. Njegov talenat i entuzijazam su bili primećeni od strane direktora Instituta dr Frensisa Meserlija, koji ga je izabrao za svog pomoćnika. Tokom 1944 godine Artur, Meserli i drugi su organizovali mini olimpijske igre za bivše zarobljenike u kampu poreklom iz Jugoslavije, Sjedinjenih Američkih Država, Engleske, Grčke, Italije, Francuske i drugih zemalja. Na proslavi 50-godišnjice osnivanja Olimpijskih igara moderne ere (od 16 do 20. 6. 1944) održan je Kongres sportske pedagogije i psihologije na kojem je Artur podneo referat "Pedagogija u atletskom treningu". Na atletskim takmičenju koje je organizovao tom prilikom, pobeđuje u trčanju na 400 i 1.500 metara. Krajem avgusta 1944 prebegao je iz Švajcarske u Francusku i pridružio se borcima pokreta otpora, a zatim se prebacio preko Barija u Italiji na Vis i tu se pridružio Narodnooslobodilačkoj vojsci Jugoslavije (NOVJ).[2]
Karijera u SFR Jugoslaviji
urediNakon rata Artur je organizirao sportski život u Jugoslovenskoj armiji (JA). Učestvovao je 1945 pri formiranju Sportskog društva Partizan. Od 1946 do 1948 bio je prvi komandant Škole za fizičku kulturu JA. U periodu od 1946 do 1969 bio je generalni sekretar, te potpredsednik i predsednik AK Partizan. Istovremeno je od 1946 do 1960 bio generalni sekretar Atletskog saveza Jugoslavije, a do 1969 i potpredsenik.
Olimpijski rad
urediGodine 1948 Artur je bio vođa Jugoslovenskog atletskog tima na Olimpijskim igrama 1948 u Londonu. Nakon uspeha sa kandidovanjem Beograda za Pojedinačno atletsko prvenstvo Evrope 1962 godine, Artur je postao član Veća Međunarodne atletske federacije (IAAF). Već 1964 godine, imenovan je za tehničkog direktora MOK-a i član Organizacionog odbora Olimpijskih igara 1968 u Ciudad de Meksiku. Kao jedan od sudija koji su ručno merili rezultat, odigrao je važnu ulogu u priznavanju skoka u dalj Boba Bimona (8.90 metara) za svetski rekord. Uspeh tih igara promovisao ga je za tehničkog delegata na Olimpijskim igrama 1972 godine u Minhenu i Olimpijskim igrama 1976 u Montrealu. Tokom tih zadataka Artur je radio i na unapređenju pojedinih olimpijskih pravila. Radio je na masovnijem učešću žena na olimpijskim igrama, ali i na pitanjima upotrebe droge u sportu. Nakon toga Artur se vratio u SFR Jugoslaviju, gde je vodio Mediteranske igre 1979 u Splitu, a potom Zimske olimpijske igre 1984 u Sarajevu. Artur je u to vreme bio lični savetnik predsednika MOK-a Huana Antonija Samarana. 1990 godine Samaran je uputio Artura u Zagreb da posjeti Tuđmana, koji je tada bio predsjednik Predsjedništva SR Hrvatske, sa oštrim upozorenjem da ne otkazuje Europsko atletsko prvenstvo u Splitu.[3] 1998 objavio je svoje memoare u knjizi "60 olimpijskih godina".
Nestanak i smrt
urediArtur Takač je nestao 28. 1. 2004 tokom skijanja na Kopaoniku.[4] Njegovo telo je pronađeno 17 meseci kasnije, u junu 2005 godine, u Čavorovskoj reci blizini sela Gumnište, 25 kilometra od Leposavića. Prema izjavi Takačevog sina Gorana, na tijelu, koje je bilo u skijaškom odijelu, nađeni su osobni predmeti koji su nedvosmisleno pokazali da je riječ upravo o Arturu, odjeća, obuća, sat Rolex koji je dobio od predsjednika MOK-a Samarana i ski-pass s fotografijom. Uz tijelo su pronađeni samo skijaški štapovi, ali ne i skije.[5][6] Sahranjen je 4. 7. 2005 godine u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.[7]
Memorijalni turnir
urediU Beogradu, na stadionu FK Partizana se od 2006 godine održava međunarodni atletski miting posvećen sećanju na Artura Takača. Pobednik trke na 800 metara dobija statuu Artura Takača, a ostali pobednici trofeje u obliku Beogradskog pobednika.[8]
Zanimljivosti
urediSin Artura Takača, Goran Takač bio je 2004 godine optužen u emisiji nezavisne produkcije emitovanoj na BBC za korupciju i pomaganje Londonu u nelegalnom dobijanju Olimpijskih igara 2012 godine. Te tvrdnje protiv njega nisu dokazane. Britanski novinari su bili optuženi za prevaru, te se od te tužbe odustalo.[9]
Reference
uredi- ↑ Ognjen Kraus, 1998, str. 266
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Aleksandar Nećak, 2011, str. 227, 228
- ↑ Josip Čop, 2011, str. 15
- ↑ Nestao Artur Takač. B92 (29. 1. 2004). Preuzeto 23. 7. 2015
- ↑ Elinka Barišić (28. 6. 2005). Pronađeni posmrtni ostaci Artura Takača. skijanje.hr. Preuzeto 23. 7. 2015
- ↑ S. Stanković; M. Nićiforović (27. 6. 2005). Pronađeno telo Artura Takača. Novosti. Preuzeto 23. 7. 2015
- ↑ A. Đ. (5. 7. 2005). Artur Takač u Aleji velikana. Kurir. Preuzeto 23. 7. 2015
- ↑ K. J. (2. 6. 2006). Svetska atletska elita u Beogradu. Glas javnosti. Preuzeto 23. 7. 2015
- ↑ Robert Bajruši (12. 9. 2005). Nisam korumpirao MOO, BBC mi je namjestio igru. Nacional. Preuzeto 23. 7. 2015
Literatura
uredi- Kraus, Ognjen (1998). Dva stoljeća povijesti i kulture Židova u Zagrebu i Hrvatskoj., Zagreb: Židovska općina Zagreb. ISBN 953-96836-2-9
- Nećak, Aleksandar (2011). Znameniti Jevreji Srbije, Beograd: Savez jevrejskih opština Srbije. ISBN 978-86-915145-0-1
- Čop, Josip (2011). Croatian olympic family, Zagreb: Hrvatski olimpijski odbor. ISBN 978-953-96571-7-6
Vanjske veze
uredi- biografija[mrtav link]
- biografija (en)
- biografija (en)