Arthur Balfour
1848. 1930. Artur Balfor (engl. Arthur James Balfour, 1st Earl of Balfour; 25. jul 1848 — Voking, 19. mart 1930) bio je engleski državnik i političar iz Konzervativne partije, premijer 1902-1905.
| The Right Honourable Earl od Balfoura KG OM PC FRS DL | |
|---|---|
 | |
| premijer Ujedinjenog Kraljevstva | |
| Na položaju 12. jul 1902 – 4. decembar 1905 | |
| Monarh | Edward VII |
| Prethodi | 3. markiz od Salisburyja |
| Slijedi | Sir Henry Campbell-Bannerman |
| Lord predsjednik Savjeta | |
| Na položaju 27. april 1925 – 4. jun 1929 | |
| Premijer | Stanley Baldwin |
| Prethodi | Markiz Curzon od Kedlestona |
| Slijedi | Lord Parmoor |
| Na položaju 23. oktobar 1919 – 19. oktobar 1922 | |
| Premijer | David Lloyd George |
| Prethodi | Earl Curzon od Kedlestona |
| Slijedi | 4. markiz od Salisburyja |
| ministar vanjskih poslova | |
| Na položaju 10. decembar 1916 – 23. oktobar 1919 | |
| Premijer | David Lloyd George |
| Prethodi | Vikont Grey od Fallodona |
| Slijedi | Earl Curzon od Kedlestona |
| prvi lord Admiraliteta | |
| Na položaju 25. maj 1915 – 10. decembar 1916 | |
| Premijer | H. H. Asquith David Lloyd George |
| Prethodi | Winston Churchill |
| Slijedi | Sir Edward Carson |
| vođa Opozicije | |
| Na položaju 27. februar 1906 – 13. novembar 1911 | |
| Monarh | Edward VII George V |
| Premijer | Sir Henry Campbell-Bannerman |
| Slijedi | Bonar Law |
| Na položaju 5. decembar 1905 – 8. februar 1906 | |
| Monarh | Edward VII |
| Premijer | Sir Henry Campbell-Bannerman |
| Prethodi | Sir Henry Campbell-Bannerman |
| Lord čuvar Tajnog pečata | |
| Na položaju 11. jul 1902 – 17. oktobar 1903 | |
| Prethodi | 3. markiz od Salisburyja |
| Slijedi | 4. markiz od Salisburyja |
| glavni ministar za Irsku | |
| Na položaju 7. mart 1887 – 9. novembar 1891 | |
| Premijer | 3. markiz od Salisburyja |
| Prethodi | Sir Michael Hicks Beach |
| Slijedi | William Jackson |
| ministar za Škotsku | |
| Na položaju 5. august 1886 – 11. mart 1887 | |
| Premijer | 3. markiz od Salisburyjka |
| Prethodi | Earl od Dalhousiea |
| Slijedi | Markiz od Lothiana |
| vođa Konzervativne stranke | |
| Na položaju 11. jul 1902 – 13. novembar 1911 | |
| Prethodi | 3. markiz od Salisburyja |
| Slijedi | Bonar Law |
| član Parlamenta za City of London | |
| Na položaju 27. februar 1906 – 5. maj 1922 | |
| Prethodi | Alban Gibbs |
| Slijedi | Edward Grenfell |
| član Parlamenta za Manchester East | |
| Na položaju 18. decembar 1885 – 8. februar 1906 | |
| Prethodi | izborna jedinica stvorena |
| Slijedi | Thomas Horridge |
| član Parlamenta za Hertford | |
| Na položaju 17. februar 1874 – 18. decembar 1885 | |
| Prethodi | Robert Dimsdale |
| Slijedi | izborna jedinica ukinuta |
| član Doma lordova Lord Temporal | |
| Na položaju 5. maj 1922 – 19. mart 1930 nasljedno perstvo | |
| Prethodi | perstvo stvoreno |
| Slijedi | 2. earl od Balfoura |
| Lični detalji | |
| Rođenje | Arthur James Balfour 25. 7. 1848. Whittingehame House, East Lothian, Škotska |
| Smrt | 19. 3. 1930. (dob: 81) Fishers Hill House, Woking, Surrey, Engleska |
| Počivalište | Whittingehame Church, Whittingehame |
| Nacionalnost | britanska |
| Politička stranka | Konzervativna stranka |
| Roditelji | James Maitland Balfour Lady Blanche Gascoyne-Cecil |
| Alma mater | Trinity College, Cambridge |
| Zanimanje | političar |
| Potpis |  |
| Artur Balfor | |
|---|---|
|
| |
| 1848. | jul 1848. |
| Vitingem | VitingemUjedinjeno Kraljevstvo |
| 1930. | mart 1930. |
| Voking | VokingUjedinjeno Kraljevstvo |
Biografija
urediBalfor je rođen u Škotskoj kao najstariji sin u porodici. Ime je dobio po kumu Arturu Velsliju, vojvodi od Velingtona. Studirao je humanističke nauke na univerzitetu Kembridž.
Godine 1874. je kao Konzervativac izabran za člana Parlamenta kao predstavnik grofovije Hartfordšir na godinu dana. 1878. godine je postao privatni sekretar kod svog ujaka, lorda Solsberija.
Kao ministar za Irsku u periodu od 1887. do 1891, Balfor se protivio njenoj samoupravi. U Irskoj je dobio nadimak „krvavi Balfor“ zbog surovosti prema pobunjenicima. Postao je premijer 1902. godine i ustanovio je nacionalni sistem srednjoškolskog obrazovanja. Obrazovao je Komitet za odbranu Imperije 1904. i pomogao osnivanje "Srdačne Antante" (Entente Cordiale) s Francuskom. Balfor je podneo ostavku u decembru 1905, posle podele kabineta oko ukidanja slobodne trgovine, a zatim je bio svedok poraza torijevaca na opštim izborima 1906.
Godine 1915. je ušao u koalicionu vladu Herberta Askvita kao prvi lord admiraliteta, a 1916. postao ministar spoljnih poslova u novoj koaliciji, na čelu sa Dejvidom Lojdom Džordžom. Na tom položaju Balfor će ostati upamćen po Balforovoj deklaraciji koja podržava ideju o Palestini kao domovini Jevreja.
Pomogao je u proglašenju Versajskog mira i odigrao važnu ulogu u određivanju granica u Evropi posle Prvog svetskog rata.
Balfor je umro 19. marta 1930. Na njegov zahtev, javna sahrana nije bila održana, a on je sahranjen u krugu porodice u selu Vitingem u Škotskoj. Ceremoniju sahrane je obavila crkva Škotske, iako je pripadao i Engleskoj crkvi.
Na osnovu njegove posebne želje, titula grofa je prešla na njegovog brata Džeralda.
Balforova deklaracija
urediBalforova deklaracija je britanska deklaracija izdata 2. novembra 1917. U deklaraciji se podržava ideja o Palestini kao domovini Jevreja. Napisana je u vidu pisma upućenog lordu Rotšildu, istaknutom cionisti. U njoj se obećava britanska pomoć jevrejskom narodu pod uslovom da poštuju prava nejevrejskih etničkih grupa u Palestini. Dokument deklaracije postao je izuzetno značajan za cionistički pokret, jer je predstavljao svojevrsnu povelju na koju se počeo odlučno pozivati i koristiti je.
Pored finansijske podrške koju je dobio od cionističkih krugova, Balfor je imao i drugih motiva za izdavanje deklaracije, među kojima se ističe činjenica da su krajem 19. veka jevrejske izbeglice iz istočne Evrope preplavile Evropu u kojoj nisu baš rado primane. Na londonskim ulicama organizovane su česte demonstracije protiv Jevreja, a bilo je i sukoba. Arapi iz Palestine smatrali su da Deklaracija krši brojna obećanja koja su im data, a britanska vlada je 1939. godine odustala od principa Deklaracije.
Literatura
uredi- Ilustrovana istorija sveta, Mladenska knjiga, Beograd, 2006.
