1916

Godina 1916 (MCMXVI) bila je prijestupna godina koja počinje u subotu po gregorijanskom, odn. prijestupna godina koja počinje u petak po 13 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	19. vijek – 20. vijek – 21. vijek
Decenija:	1880-e  1890-e  1900-e  – 1910-e –  1920-e  1930-e  1940-e
Godine:	1913 1914 1915 – 1916 – 1917 1918 1919

1916. po kalendarima

Gregorijanski	1916. (MCMXVI)
Ab urbe condita	2669.
Islamski	1334–1335.
Iranski	1294–1295.
Hebrejski	5676–5677.
Bizantski	7424–7425.
Koptski	1632–1633.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1971–1972.
• Shaka Samvat	1838–1839.
• Kali Yuga	5017–5018.
Kineski
• Kontinualno	4552–4553.
• 60 godina	Yang Vatra Zmaj (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11916.
Podrobnije: Kalendarska era

Događaji

Januar/Siječanj

• 1. 1. - Austrougarska naredba o Vojnom generalnom guvernmanu u Srbiji (zapadna Srbija i Šumadija); prvi guverner od 3. 1. gen. grof Johann von Salis-Seewis.
• 1. 1. - Kamerunska kampanja: britansko-francuske snage zauzimaju Jaunde u Nemačkom Kamerunu, do februara pada čitava kolonija.
• 3. 1. - Lazar Mijušković novi predsednik vlade Crne Gore - "borba po svaku cijenu".
• 6. 1. - U Medovskom zalivu, Albanija, potonuo italijanski brod "Brindizi" sa dobrovoljcima iz Severne Amerike, od 520 vojnika preživelo 164; istog dana kreću prvi transporti iz Medove i Drača u Bizertu u Tunisu.
• 6. 1. - "Masakr kraj Derviške njive" - Bugarski okupator ubio 103 najuglednija meštanina Porečea u Manastirecu kod Makedonskog Broda.
• 7. 1. - Mojkovačka bitka - crnogorska vojska brani odstupnicu srpske.
• 8. 1. - Francuzi i Britanci odlučili da prebace Srbe na Krf, francuske trupe se iskrcale tamo tri dana kasnije (ili 16.?), ne tražeći dozvolu od grčke vlade.
• 8. 1. - Brod SS Citta Di Palermo sa komonveltskim vojnicima za Solunski front naleteo na minu blizu Brindizija.
• 9. 1. - Galipoljska operacija okončana evakuacijom poslednjih britanskih vojnika.
• 13. 1. - Dva dana nakon Lovćena, AU trupe ovladale i Cetinjem - kralj, vlada i Vrhovna komanda u Podgorici.
• 14. 1. - Olujna poplava Zuiderzeea u Holandiji.
• 16. 1. - Crnogorska vlada prihvatila kapitulaciju, mada vojska tome nije sklona; AU trupe zaustavljene u bici između Cetinja i Podgorice.
• 16. 1. - Norveški grad Bergen stradao u požaru.
• 18. 1. - Jadransko bojište: podmornica SM U-11 zarobila italijanski bolnički brod Ferdinando Palasciano kod Šenđina (San Đovani di Medua).
• 18. 1. - Sastanak nemačkog i bugarskog vladara, Wilhelma II i Ferdinanda I u Nišu (vidi sliku)
• 19. 1. - Prve srpske jedinice stižu na Krf (transportovanje ide sporo).
• 19. 1. - Kralj Nikola napustio Crnu Goru, vojska raspuštena dva dana kasnije, deo se povukao u Albaniju.
• 20. 1. - Boris Štjurmer, blizak carici i Raspućinu, novi je predsednik ruske vlade (do novembra), kasnije uzima i resore unutrašnjih odn. spoljnih poslova.
• 23. 1. - AU snage u Skadru, srpske trupe idu ka Draču i Valoni.
• 23 - 24. 1. - U mestu Browning, Montana temperatura za jedan dan pala sa 7 °C na -49 °C.
• 24. 1. - Brushaber v. Union Pacific Railroad: Vrhovni sud SAD podržao porez na dohodak.
• 23. 1. - 23. 3. - U "Plavu grobnicu" u Krfskom kanalu spušteno 4.847 srpskih vojnika i oficira.
• 25. 1. - Potpisano primirje u Crnoj Gori (tj. njena kapitulacija).
• 29. 1. - Cepelin LZ 79 bacio bombe na Pariz.
• 16. 1. - Francuski gen. Maurice Sarrail dobio komandu na Solunskom frontu (do decembra 1917).

• 
  Srpska vojska na albanskoj obali
• 
  Evakuacija iz Albanije
• 
  Vido, ostrvo smrti
• 
  Na Krfu

Februar/Veljača

Verdunska bitka: Fort Douaumont

• februar - Kriza između AU i Bugarske oko razgraničenja okupacionih zona u Srbiji (npr. austrougarski vojnici isterani iz Kačanika).
• 8. 2. - Nemačka podmornica potopila francuski oklopni krstaš Amiral Charner kod Bejruta.
• 10. 2. - U Beogradu otvorena prva AU osnovna škola (ćirilica dozvoljena samo u verskom delu nastave).
• 13. 2. - U Parizu osnovano Čehoslovačko narodno vijeće, predsjednik Tomáš Garrigue Masaryk.
• 14. 2. - Austrougarska eskadrila Rudolfa Szepessy-Sokolla bombardovala Milano, Italijani uzvraćaju bombardovanjem Ljubljane.
• 15. 2. - Rok za oduzimanje udžbenika i učila na srpskom jeziku u bugarskoj zoni (u maju i sve ostale knjige, slike i mape).
• 16. 2. - Kavkaska kampanja: Bitka za Erzurum se okončava ruskim zauzećem grada.
• 21. 2. - Verdunska bitka započinje njemačkim napadom na francuske položaje kod Verduna. Bitka traje do decembra, jedna je od najdužih i najkrvavijih u ljudskoj historiji. Neke nemačke jedinice su pre bitke dobile prve čelične šlemove (Stahlhelm).
• 26. 2. - Prvi vojni generalni guverner u Crnoj Gori je gen. Viktor Weber von Webenau.
• 27. 2. - Austrougari zauzeli Drač.
• 28. 2. - Glavnina srpske vojske prebačena na Krf i u tunisku Bizertu.
• 29. 2. - Arthur Hale patentirao u SAD cestovnu petlju u obliku deteline (sa četiri lista).

Mart/Ožujak

• 2. 3. - U Ujedinjenom Kraljevstvu stupio na snagu Zakon o vojnoj službi (Military Service Act) kojim je prvi put uvedena regrutacija, uz neka izuzeća.
• 2. 3. - Ivan Stojanović, upravnik vojne pošte u Baru, tokom povlačenja srpske vojske poneo sa sobom pakete zatečenu pošte na Krf, koja je na kraju uručena adresantima - za ovaj podvig je postavljen za upravnika Vojne pošte Timočke divizije na Solunskom frontu.
• 5. 3. - Španski putnički brod Príncipe de Asturias se nasukao kod Brazila, poginulo 445 ljudi.
• 7. 3. - Zaplovio prvi srpski ratni brod "Srbija" (sa Krfa za Solun).
• 7. 3. - U Minhenu osnovan BMW.
• 9. 3. - Pancho Villa poslao vojnike na teritoriju SAD, delimično spaljen grad Columbus, New Mexico. Nakon ovoga dolazi do neuspešne ekspedicije protiv Pancha Ville na čelu sa generalom Pershingom.
• 9. 3. - Nemačka objavljuje rat Portugalu nakon što je ovaj internirao 36 nemačkih i austrougarskih brodova.
• 9 - 15. 3. - Peta bitka na Soči je italijanska ofanziva protiv Austrougarske, diverzija za Verden.
• 11. 3. - Počelo prebacivanje srpskih vojnika sa Krfa na Solunski front, uglavnom francuskim brodovima, traje do maja.
• c. 12. 3. - U lavini na prevoju Vršič stradalo 110 ratnih zarobljenika i 7 čuvara, preostali ruski zarobljenici su do novembra podigli kapelicu.
• mart - U Srbiji je glad.
• mart - Persijska kampanja: ruske snage gen. Baratova zauzele Kermanšah (3.) i Isfahan (19.); britanski oficir Percy Sykes je istog meseca stigao na jug Persije.
• 18. 3. - april - Bitka na jezeru Narač, potpuno neuspešna ruska ofanziva protiv Nemaca, diverzija za Verden.
• 20. 3. - Albert Einstein objavio članak "Osnovi Opšte teorije relativnosti".
• 22. 3. - Kina je opet republika jer je Yuan Shikai abdicirao nakon svega 83 dana zbog građanskog rata (vojni lideri južnih provincija su se otcepili).
• 24. 3. - Nemci teško oštetili feribot SS Sussex u La Manšu, u maju će dati "Sussex-ovo obećanje" kojim su ograničili podmorničko ratovanje (do januara 1917).

April/Travanj

Groblje Douaumontske kosturnice

• 1. 4. - Austrijsko-bugarski ugovor o demarkacionoj liniji - AU pripada Elbasan i Đakovica, Bugarskoj Prizren i Priština.
• 5. 4. - Cela srpska konjička divizija prebačena na Krf, čime je evakuacija iz Albanije konačno završena.
• 11. 4. - Ruska brigada stigla u Marsej posle dvomesečnog putovanja iz Moskve.
• 11 - 15. 4. - Sinajsko-palestinska kampanja: napad na Džifdžafu, britanske snage uništavaju izvore vode na Sinaju, još jedna takva operacija u junu.
• 14. 4. - Bugarska država prešla na gregorijanski kalendar (31-om martu sledi 14. april).
• 15. 4. - Rusi zauzeli Trabzon (Trapezunt).
• april - U Rusiji osnovana Prva srpska dobrovoljačka divizija.
• april - William J. Newton i Morris Goldberg patentirali prekidač za svetlo.
• 16. 4. - Veleizdajnički proces u Banjaluci: 16 Srba osuđeno na smrt (pomilovani zalaganjem španskog kralja Alfonsa XIII).
• 22. 4. - Kineski parobrod SS Hsin-Yu potonuo sa preko 1.000 utopljenih.
• 24 - 30. 4. - Uskršnji ustanak u Dablinu, irski republikanci zauzeli zgradu glavne pošte i proglasili nezavisnost, britanska vojska ih ubrzo nadvladala ali represalije dovode do borbe za nezavisnost.
• 24. 4. - Bombardiranje Yarmoutha i Lowestofta: njemačka flota bombardira engleske luke kako bi namamila brodove - bez uspjeha.
• 24. 4. - 10. 5. - Putovanje "Jamesa Cairda": Ernest Shackleton sa drugovima prešao 1.500 kilometara čamcem po južnom Atlantiku kako bi spasao članove transantarktičke ekspedicije.
• 27. i 29. 4. - Gasni napadi kod Hullucha: Nemci napali Britance oblakom gasa, prvi put uspešno, drugi put im se vratio u lice.
• 29. 4. - Mesopotamska kampanja: Opsada Kuta u južno-centralnom Iraku okončana britanskom predajom.
• 30. 4. - Njemačka i Austrougarska uvele ljetno računanje vremena: subota 23:00 postaje nedelja 00:00 (do subote 1. listopada kad 01:00 postaje 00:00). Ljetno računanje postoji i 1917. i '18.

Maj/Svibanj

Jutlandska bitka

• 1. 5. - Karl Liebknecht uhapšen zbog učešća na antiratnim demonstracijama, biće osuđen na robiju za veleizdaju.
• 2. 5. - Vijetnamski mandarin Trần Cao Vân pokušava da digne ustanak protiv Francuza sa mladim carem Duy Tânom - Tran je pogubljen a car zbačen i izgnan.
• 4. 5. - Najveća industrijska preduzeća, trgovine i banke u Srbiji stavljene pod kontrolu okupacionog Guvernmana.
• 6. 5. - Dan mučenika (Liban i Sirija): po naređenju Džemal-paše obešeni arapski nacionalisti, 7-orica u Damasku i 13-orica u Bejrutu.
• 11 - 16. 5. - Neredi zbog hrane u Beču.
• 12. 5. - Andrija Radović na čelu izbegličke crnogorske vlade u Francuskoj.
• 15. 5. - 10. 6. - Bitka kod Asijaga: iznenadna austrougarska ofanziva u Trentinu, značajan početni uspeh.
• 15. 5. - U mestu Waco, Texas linčovan crni tinejdžer Jesse Washington.
• 16. 5. - Zaključen tajni Sykes–Picotov sporazum o sferama uticaja Britanije i Francuske na Bliskom istoku.
• 16. 5. - Počinje Američka okupacija Dominikanske Republike (1916-24).
• 26. 5. - Grčka rojalistička vlada predaje Fort Rupel nemačko-bugarskim snagama.
• 31. 5. - Jutlandska bitka između britanske i njemačke flote je posljednji veliki pomorski okršaj u prvom svjetskom ratu. Završila je taktički neodlučno, ali su njome Britanci potvrdili nadmoć na Sjevernom moru.

Jun/Juni/Lipanj

Brusilovljeva ofanziva

• 1. 6. - Louis Brandeis postaje sudija Vrhovnog suda SAD.
• 5. 6. - Oklopni krstaš HMS Hampshire naleteo na minu i potonuo zajedno sa lordom Kitchenerom.
• 4. 6. - 20. 9. - Brusilovljeva ofanziva nanosi razoran udarac austrougarskoj vojsci koju spašava Nemačka.
• 6. 6. - Umro predsednik Kine Yuan Shikai, zemlja je u anarhiji.
• 7. 6. - Bitka na Monte Meleti u Trentinu, istakao se Drugi bosanskohercegovački pješadijski regiment.
• 10. 6. - Počinje Arapski ustanak protiv Osmanlija. Husein bin Ali, šerif Meke se proglasio za kralja Hidžaza i svih Arapa.
• 15. 6. - Brigadir Radomir Vešović u Crnoj Gori ubio oficira straže koja ga je uhapsila i pobegao u planinu - slede okupatorske represalije.
• 21. 6. - Grčki kralj zamenjuje premijera zbog savezničkog ultimatuma.
• jun - jul - Srpska vojska zaposela položaje od Kožufa do Lerina.

Jul/Juli/Srpanj

Bitka na Sommi

• 1 - 12. 7. - Napadi ajkula na Jersey Shoreu: četvoro smrtno stradalo (inspiracija za roman "Ralje").
• 1. 7. - 18. 11. - Bitka na Sommi. Britanci imaju 19.240 mrtvih prvog dana. Neveliko napredovanje saveznika po cenu preko 600.000 izbačenih iz stroja. Britanci prvi put koriste tenkove.
• 2. 7. - Bitka kod Erzindžana: Turci neuspešno pokušali povratiti Trabzon.
• 4. 7. - U Rusiji počinje Srednjeazijski ustanak, čiji je povod ukaz o radnoj obavezi blizu fronta - gušenje traje do sledećeg januara (kirgiski deo je nazvan Urkun - "egzodus").
• 5. 7. - U Beogradu zabeleženo 40,2 stepena.
• 14. 7. - 3. 9. - Bitka kod šume Delville je britanska pobeda u Francuskoj.
• jul - Grčka kraljevska letnja palata stradala u požaru.
• 15. 7. - William Boeing osnovao Pacific Aero Products Co., kasniji Boeing.
• 19 - 20. 7. - Bitka kod Fromellesa je debi australijskih snaga na Zapadnom frontu: napad odbijen uz velike žrtve.
• 22. 7. - Bomba na Dan spremnosti u San Francisku, poginulo 10 učesnika parade.
• 26. 7.? - Novi AU guverner u Srbiji je baron Adolf von Rhemen zu Barensfeld (do kraja rata).
• 30. 7. - Eksplozija Black Tom: nemački agenti uništili skladište municije u Jersey Cityju.

• leto - Austrougari u Brusu obesili Sibina Jeličića i još sedmoricu pod optužbom da su spremali ustanak; Kosta Vojinović (Vojnović) otišao u planinu.

Avgust/August/Kolovoz

Rumunski front (novembar - decembar)

• 2/3. 8. - U luci Taranto eksplodirao i potonuo italijanski bojni brod Leonardo da Vinci - okrivljeni austrougarski saboteri, što nije sigurno.
• 4. 8. - Potpisan ugovor po kome Danska prodaje svoje Djevičanske otoke SAD za 25 milijuna dolara (izvršeno sljedećeg ožujka).
• 5. 8. - Bitka kod Romanija: Centralne sile definitivno odbijene od Sueckog kanala.
• 6 - 17. 8. - Šesta bitka na Soči: italijanska ofanziva zauzima Goricu 8-og.
• 9. 8. - Poterni AU odred se sukobio sa jednom četom između Andrijevice i Gusinja (slede i okršaji kod Murina i u Gornjim Kučima).
• 9. 8. - Duga Bitliska bitka se okončava rusko-jermenskim zauzećem Bitlisa.
• 9 - 18. 8. - Bitka kod Dojrana, bugarski uspeh na solunskom frontu, prva bitka bugarske "Dojranske epopeje".
• 17. 8. - Strumska operacija: bugarski napad na Solunskom frontu (preduhitren napad saveznika 20-tog i ulazak Rumunije u rat). Rojalistička grčka vlada ne pruža otpor, Bugari će zauzeti Kavalu, Dramu i Ser. Saveznici prete da će postaviti srpskog prefekta u Solunu.
• 17. 8. - Rumunija sklapa sporazum sa Antantom: za ulazak u rat dobiće Erdelj, Bukovinu i Banat.
• 18. 8. - Memorandum premijera Radovića - predlaže kralju Nikoli da abdicira u korist regenta Aleksandra.
• 27. 8. - Kraljevina Rumunija ulazi u rat na strani Antante napadom na Austrougarsku u Transilvaniji - zauzimaju Brašov 30-tog.
• 28. 8. - Italija objavljuje rat Nemačkoj.
• 29. 8. - Paul von Hindenburg postaje načelnik nemačkog Generalštaba, zamenik je Erich Ludendorff.
• 29. 8. - U SAD donesen Zakon o autonomiji Filipina koji se obavezuje na nezavisnost te zemlje.
• 30. 8. - Uspešna pobuna oficira sklonih Venizelosu u Solunu.
• avgust - oktobar - Novi talas internacija iz Srbije nakon ulaska Rumunije u rat.

Septembar/Rujan

Kapela na Kajmakčalanu

• 1. 9. - Bugarska objavljuje rat Rumuniji, sledeće noći bugarsko-nemačke snage napadaju Rumuniju u Dobrudži - zauzimaju Tutrakan 6-og.
• 1. 9. - U okupiranoj Srbiji se zavode tri dana nedeljno bez mesa, u novembru će beogradskom građanstvu biti naređeno da gaji povrće.
• 2. 9. - Leefe Robinson oborio nemački vazdušni brod iznad Engleske.
• 5. 9. - Premijera Griffithovog filma Intolerance.
• septembar - Sukob jedne čete kod Kragujevca sa austrougarskom vojskom.
• 10. 9. (28. 8. po j.k.) - Na Krfu se sastala srpska Narodna skupština.
• 11. 9. - Grčke snage u Kavali se predale Bugarima bez borbe.
• 11. 9. - Na regenta Aleksandra navodno pokušan atentat kod Ostrove (→ Solunski proces).
• 12. 9. - Počinje Bitoljska ofanziva saveznika na Solunskom frontu.
• 13. 9. - Slonica Mary obešena u Erwin, Tennessee nakon što je ubila nestručnog vodiča.
• 14 - 17. 9. - Gorničevska bitka: kontraofanziva saveznika (1. srpska armija) na Solunskom frontu - neprijatelj potisnut, prvi uspeh reorganizovane srpske vojske.
• 12 - 30. 9. - Bitka na Kajmakčalanu, osvojen vrh uz velike gubitke srpske vojske.
• 15. 9. - Bitka kod Dobrog Polja, saveznička pobeda.
• 20. 9. - Uredba o vojnom telegrafu - veza postaje samostalan rod Srpske vojske (danas Dan roda veze Vojske Srbije).
• 27. 9. - Zbačen etiopski car Jasu V, nasleđuje tetka Zaudita I (do 1930).
• 28. 9. - Kosta Pećanac se spustio avionom u kosaničkom srezu.
• 30. 9. - Srpsko-francusko bombardovanje Sofije sa dva aviona - oba pilota zarobljena.

Oktobar/Listopad

"Trijumvirat": Elefterios Venizelos na čelu solunske vlade

• 4. 10. - Francuski brod Gallia potopljen na putu za Solun, između Sardinije i Tunisa - od 2.350 ljudi na brodu, ukljućujući 350 srpskih vojnika, stradalo je oko 600.
• 5. 10. - 19. 11. - Bitka na Crnoj reci.
• 11. 10. - Elefterios Venizelos uspostavlja Privremenu vladu nacionalne odbrane u Solunu, naklonjenu Saveznicima (u junu 1917. biće proširena na celu zemlju).
• 12. 10. - Hipólito Yrigoyen, zvani "Otac sirotinje", započinje prvi mandat argentinskog predsednika (vl. 1916-22 i 1928-30).
• 14. 10. - Uspostavljeni diplomatski odnosi između Srbije i Španije.
• 16. 10. - Margaret Sanger otvorila u Bruklinu prvu kliniku za kontrolu rađanja u SAD, ubrzo će biti uhapšena.
• 18. 10. - Otvaranjem mosta preko Amura u Habarovsku kompletirana Transsibirska željeznica.
• 21. 10. - Austrijski premijer Karl Stürgkh ubijen od strane socijaliste Friedricha Adlera; novi predsednik vlade Ernest von Koerber (do decembra).
• 22. 10. - Tokom Druge bitke kod Kobadina, August von Mackensen zauzeo Constanţu u Dobrudži.
• 23. 10. - Prvi susret T. E. Lawrencea ("Lorensa od Arabije") i šerifovića Fejsala.
• 24. 10. - Francuska vojska povratila Fort Douaumont kod Verduna.
• 25. 10. - Rumunske snage na transilvanskom frontu se usled kontraofanzive Centralnih sila vratile na početne položaje.
• 27. 10. - Etiopija: u Bitci kod Segalea razbijene snage lojalne zbačenom caru Jasuu.

Novembar/Studeni

† Franjo Josip I

• 1. 11. - Pavel Miljukov održao u Carskoj dumi govor "Glupost ili izdaja?" za koji se misli da je pokrenuo lanac događaja ka Februarskoj revoluciji.
• 3. 11. - Katar postaje britanski protektorat (do 1971).
• 5. 11. - Aktom dvojice careva proglašena Kraljevina Poljska kao nemačka marionetska država.
• 6. 11. - U Mediteranu torpedovan putnički brod RMS Arabia, 11 poginulih.
• 7. 11. - Woodrow Wilson tijesno reizabran za predsjednika SAD. Jeannette Rankin je prva žena izabrana u Predstavnički dom SAD.
• 18. 11. - Okončava se Bitka na Sommi, preko milion izbačenih iz stroja.
• 19. 11. - Bitka na Crnoj reci: oslobođen Bitolj - front stabilizovan severnije, sledi skoro dve godine rovovskog rata.
• 19. 11. - Osnovana filmska korporacija Goldwyn Pictures.
• 21. 11. - Umro austrougarski car i kralj Franjo Josip I, vladar od 1848 - nasljeđuje Karlo I. (do 1918).
• 21. 11. - Bolnički brod HMHS Britannic potonuo u Egeju nakon nailaska na minu, velika većina putnika spasena.
• 23. 11. - Rumunija: nemačke snage na jugu prelaze preko Dunava kod Svištova, na severu se narednih dana probijaju i kroz Karpate.
• 29. 11. - Vojin Popović, Vojvoda Vuk, poginuo na Gruništu; njegov odred je rasformiran jer je pao sa 2.600 na 450 ljudi.

Decembar/Prosinac

Austrougari u Bukureštu

• decembar - U Nemačkoj počinje "Zima repe" (Steckrübenwinter), gladna zima bez mesa i krompira.
• decembar - Persijska kampanja: ruske snage gen. Baratova zauzele Qom i Hamadan.
• 1. 12. (18. 11. po j.k.) - Noemvriana: Saveznici iskrcali trupe u Pireju, sledi okršaj sa pristalicama kralja Konstantina I za Atinu.
• 2. 12. - Saveznici se povlače iz Atine, zvanično priznaju Venizelosovu solunsku vladu, a njegove pristalice u Atini su izložene pogromu.
• 5. 12. - Britanski premijer H. H. Asquith daje ostavku, nasleđuje ga David Lloyd George (do 1922), takođe liberal.
• 6. 12. - Snage Centralnih sila ulaze u Bukurešt.

David Lloyd George

• 7. 12. - Venizelosova solunska vlada objavila rat Centralnim silama - kralj naredio njegovo hapšenje, atinski arhiepiskop ga pod pritiskom anatemisao.
• 11/12. 12. - Italijanski bojni brod Regina Margherita naleteo na mine blizu Valone i potonuo, 675 poginulih, 270 preživelih.
• 12. 12. - Nemačka ponuda mira, Saveznici odbijaju 30-tog.
• 12. 12. - General Joseph Joffre imenovan za "vrhovnog generala" francuskih armija a Robert Nivelle je vrhovni komandant armija Severa i Severoistoka - Joffre je 26-tog unapređen u maršala ali odlučuje da se povuče.
• 13. 12. - Britanski general Frederick Stanley Maude započinje uspešnu ofanzivu u Mesopotamiji.
• 13. 12. - Italijanski front: veliki broj vojnika gine od lavina u Dolomitima.
• 15. 12. - Kod Blaževa na Kopaoniku Vojinovićeve komite napale austrougarsku patrolu od 9 ljudi, spasao se samo jedan.
• 18. 12. - Okončana Verdunska bitka, Francuzi sačuvali tvrđavu.
• 20. 12. - Heinrich Clam-Martinic novi predsednik austrijske vlade (do sledećeg maja).
• 21. 12. - Britanske imperijalne snage ušle u Ariš na Sinaju.
• 22. 12. - Prvi let britanskog lovca Sopwith Camel.
• 28. 12. - Uhapšeni Dragutin Dimitrijević Apis i još neki pripadnici udruženja "Ujedinjenje ili smrt", optuženi za atentat na Aleksandra.
• 29. - 31. 12. - Lucknowski pakt: sporazum između Indijskog nacionalnog kongresa i Sveindijske muslimanske lige.
• 30. 12. - Ubijen Grigorij Raspućin.
• 30. 12. - 4. 1. 1917 - Austrougarsko-bugarska operacija čišćenja okoline Blaževa (paljevine, streljanja) - prva u nizu brutalnih operacija.

Kroz godinu

• Umetnički pokret dadaizam.
• "Kurs generalne lingvistike" Ferdinanda de Saussura.
• U austrougarskom gradu Aušvicu/Ošvjencimu podignut logor sa barakama za poljoprivredne radnike koji će biti iskorišćen u Drugom svetskom ratu.

Rođenja

Januar/Siječanj – Februar/Veljača

Stjepan Filipović

• 7. 1. - Elena Ceaușescu, rumunska "prva dama" i političarka († 1989)
• 10. 1. - Rato Dugonjić, narodni heroj, predsjednik Predsjedništva SR BiH († 1987)
• 12. 1. - P. W. Botha, predsednik Južne Afrike († 2006)
• 14. 1. - Vaso Miskin Crni, narodni heroj († 1945)
• 16. 1. - Veljko Mićunović, narodni heroj, diplomata († 1982)
• 20. 1. - Miloš Macura, direktor Saveznog zavoda za statistiku, akademik († 2005)
• 22. 1. - Henri Dutilleux, kompozitor († 2013)
• 27. 1. - Stjepan Filipović, narodni heroj († 1942)
• 28. 1. - Nisim Albahari, narodni heroj, društveno-politički radnik SRBiH i SFRJ († 1992)

• 7. 2. - Mladen Veža, hrvatski slikar († 2010)
• 13. 2. - Rade Hamović, narodni heroj, general-pukovnik JNA, načelnik Generalštaba († 2009)
• 15. 2. - Drago Štajnberger, učesnik Španskog rata i NOB, narodni heroj († 1942)
• 18. 2. - Zija Dizdarević, književnik († 1942)
• 20. 2. - Mia Čorak Slavenska, primabalerina († 2002)
• 26. 2. - Jackie Gleason, glumac, komičar († 1987)

Mart/Ožujak – April/Travanj

• 1. 3. - Ratko Sarić, glumac († 1991)
• 3. 3. - Joža Vlahović, narodni heroj († 1941)
• 3. 3. - Silvije Bombardelli, dirigent, skladatelj († 2002)
• 5. 3. - Josip Antolović, narodni heroj, general-pukovnik JNA († 1999)
• 9. 3. - Vjekoslav Rukljač, kipar († 1997)
• 11. 3. - Harold Wilson, britanski premijer († 1995)
• 15. 3. - Fadil Hoxha, narodni heroj, društveno-politički radnik SAP Kosovo, SRSr i SFRJ († 2001)
• 26. 3. - Sterling Hayden, glumac, agent OSS, književnik († 1986)
• 28. 3. - Janko Gredelj, narodni heroj († 1941)

Gregory Peck

Ivo Lola Ribar

• 3. 4. - Sonja Marinković, narodni heroj († 1941)
• 4. 4. - Nikola Ljubičić, narodni heroj, general armije JNA, savezni sekretar za narodnu odbranu, predsednik Predsedništva SR Srbije(† 2005)
• 5. 4. - Gregory Peck, glumac († 2003)
• 15. 4. - Branibor Debeljković, fotograf († 2003)
• 17. 4. - Sirimavo Bandaranaike, cejlonska državnica († 2000)
• 22. 4. - Jehudi Menjuhin, violinista († 1999)
• 23. 4. - Ivo Lola Ribar, sekretar SKOJ-a, narodni heroj († 1943)
• 28. 4. - Ferruccio Lamborghini, industrijalac († 1993)

Maj/Svibanj – Jun/Lipanj

• 1. 5. - Glenn Ford, glumac († 2006)
• 6. 5. - Mirko Kovačević, učesnik Španskog rata i NOB, narodni heroj († 1941)
• 8. 5. - João Havelange, predsednik FIFA († 2016)
• 21. 5. - Vladimir Rolović, diplomata († 1971)
• 26. 5. - Halil İnalcık, istoričar († 2016)

• 6. 6. - Hamani Diori, prvi predsednik Nigera († 1989)
• 8. 6. - Francis Crick, molekularni biolog, nobelovac († 2004)
• 9. 6. - Robert McNamara, biznismen, sekretar odbrane SAD († 2009)
• 24. 6. - Vlada Aksentijević, narodni heroj († 1942)

Jul/Srpanj – Avgust/Kolovoz

• 1. 7. - Olivia de Havilland, glumica († 2020)
• 1. 7. - Eugen Pusić, pravnik, akademik († 2010)
• 2. 7. - Hans-Ulrich Rudel, nemački letački as († 1982)
• 6. 7. - Zvonimir Vučković, vojvoda JVuO, politički emigrant, pisac († 2004)
• 9. 7. - Edward Heath, britanski premijer († 2005)
• 11. 7. - Aleksandar Prohorov, sovjetski fizičar, nobelovac († 2002)
• 18. 7. - Andrej Frušić, episkop budimljanski, banjalučki, odn. sremski († 1986)
• 20. 7. - Dragiša Nedović, kompozitor, tekstopisac († 1966)
• 22. 7. - Marcel Cerdan, bokser († 1949)

• 5. 8. - Momčilo Moma Stanojlović, pilot, narodni heroj († 1943)
• 6. 8. - Dom Mintof, malteški političar († 2012)
• 7. 8. - Kermit Love, lutkar († 2008)
• 21. 8. - Stefan Boca, episkop dalmatinski, odn. žički († 2003)
• 21. 8. - Jelena Ćetković, narodni heroj († 1943)
• 21. 8. - Đuro Kladarin, narodni heroj, direktor "Vjesnika", član Predsjedništva SFRJ († 1987)
• 25. 8. - Branko Đonović, grafički radnik, narodni heroj († 1944)

Septembar/Rujan – Oktobar/Listopad

• 2. 9. - Ljuban Jednak, svedok masakra u Glini († 1997)
• 13. 9. - Roald Dahl, književnik († 1990)
• 17. 9. - Jumdžagin Cedenbal, lider NR Mongolije († 1991)
• 20. 9. - Rudolf-August Oetker, industrijalac († 2007)
• 23. 9. - Aldo Moro, italijanski premijer († 1978)

François Mitterrand

• 4. 10. - Vitalij Ginzburg, fizičar, nobelovac († 2009)
• 23. 10. - Stevo Rauš, narodni heroj, general-pukovnik JNA († 1998)
• 26. 10. - François Mitterrand, francuski predsednik († 1996)
• 27. 10. - Bogdan Oreščanin, narodni heroj, general-pukovnik JNA, diplomata († 1978)

Novembar/Studeni – Decembar/Prosinac

• 4. 11. - Walter Cronkite, američki novinar i TV-voditelj († 2009)
• 4. 11. - Vitomir Voja Trifunović, kompozitor, osnivač i direktor muzičke škole "V. Vučković" († 2007)
• 10. 11. - Boris Hanžeković, atletičar, žrtva Jasenovca († 1945)
• 23. 11. - Michael Gough, glumac († 2011)
• 28. 11. - Mika Špiljak, narodni heroj, predsjednik SIV, predsjednik Predsjedništva SFRJ († 2007)

Kirk Douglas

• 8. 12. - Richard Fleischer, filmski režiser († 2006)
• 9. 12. - Kirk Douglas, glumac († 2020)
• 16. 12. - Ratko Vujović, učesnik Španskog rata i NOB, narodni heroj, general-pukovnik JNA († 1977)
• 17. 12. - Esad Mekuli, književnik († 1993)
• 18. 12. - Betty Grable, glumica († 1973)
• 25. 12. - Ahmed Ben Bella, prvi predsednik Alžira († 2012)

Kroz godinu

• Hazim Šabanović, historičar-osmanista († 1971)
• Kamil Silajdžić, hafiz, efendija († 1997)
• Zlatko Prica, slikar († 2003)

Smrti

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

• 8. 1. - Rembrandt Bugatti, skulptor (* 1884)
• 13. 1. - Victoriano Huerta, bivši predsednik Meksika (* 1850)
• 17. 1. - Arthur V. Johnson, filmski glumac i režiser (* 1876)
• 20. 1. - Nedeljko Čabrinović, sarajevski atentator (* 1895)
• 23. 1. - Isa Boljetinac, albanski lider (* 1864)
• 27. 1. - Ferdo Becić, književnik (* 1844)
• 28. 1. - Pavel Rovinski, ruski naučnik i revolucionar (* 1831)

• 6. 2. - Rubén Darío, nikaragvanski pesnik (* 1867)
• 12. 2. - Richard Dedekind, matematičar (* 1831)
• 19. 2. - Ernst Mach, fizičar, filozof (* 1838)
• 23. 2. - Hugo von Pohl, nemački admiral (* 1855)
• 23. 2. - Ilija Plamenac, crnogorski vojvoda (* 1821)
• 28. 2. - Henry James, književnik (* 1843)

• 2. 3. - Elisabeth zu Wied, rumunska kraljica (* 1843)
• 4. 3. - Franz Marc, slikar, osnivač "Plavog jahača" (* 1880)
• 11. 3. - Florence Baker, istraživačica Afrike (* 1841)
• 25. 3. - Ishi, poslednji pripadnik jednog kalifornijskog plemena

April/Travanj – Jun/Lipanj

• 11. 4. - Richard Harding Davis, novinar, pisac (* 1864)
• 19. 4. - Colmar von der Goltz, pruski feldmaršal, turski paša (* 1843)

• 3. 5. - Patrick Pearse, irski nacionalista (* 1879)
• 11. 5. - Karl Schwarzschild, astrofizičar (* 1873)
• 12. 5. - James Connolly, irski socijalista, lider Uskršnje pobune (* 1868)
• 13. 5. - Šolem Alejhem, književnik (* 1859)
• 19. 5. - Georges Boillot, automobilista i vojni pilot (* 1884)
• 21. 5. - Artúr Görgei, general iz Mađarske revolucije (* 1818)
• 27. 5. - Joseph Gallieni, francuski general (* 1849)
• 28. 5. - Ivan Franko, ukrajinski književnik (* 1856)
• 31. 5. - Horace Hood, britanski kontraadmiral (* 1870)

• 5. 6. - Horatio Herbert Kitchener, britanski feldmaršal (* 1850)
• 5. 6. - Mehmed Šukri-paša, osmanski vojskovođa (* 1857)
• 6. 6. - Yuan Shikai, kineski predsednik (* 1859)
• 18. 6. - Helmuth von Moltke mlađi, bivši načelnik nemačkog Generalštaba (* 1848)
• 18. 6. - Max Immelmann, letački as (* 1890)
• 25. 6. - Thomas Eakins, slikar, fotograf, skulptor (* 1844)

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

Petar Kočić

• 6. 7. - Odilon Redon, slikar (* 1840)
• 16. 7. - Ilja Iljič Mečnikov, nobelovac za medicinu (* 1845)
• 22. 7. - James Whitcomb Riley, pesnik (* 1849)
• 23. 7. - William Ramsay, nobelovac za hemiju (* 1852)
• 27. 7. - Ljudevit Vuličević, franjevac, pisac (* 1839)

• 3. 8. - Roger Casement, britanski diplomata, irski nacionalista (* 1864)
• 4. 8. - Ditko Aleksić, četnički vojvoda
• 10. 8. - Henry Moseley, fizičar (* 1887)
• 10. 8. - Nazario Sauro, talijanski iredentista (* 1880)
• 16. 8. - Franjo Gregl, hrvatski biciklist (* 1891)
• 17. 8. - Umberto Boccioni, slikar, skulptor (* 1882)
• 21. 8. - Trifko Grabež, sarajevski atentator (* 1895)
• 27. 8. - Petar Kočić, srpski književnik (* 1877)

• 14. 9. - Pierre Duhem, fizičar (* 1861)

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

Jack London

• 1. 10. - Ambroz Haračić, botaničar (* 1855)
• 10. 10. - Antonio Sant'Elia, arhitekta (* 1888)
• 12. 10. - Tony Jannus, avijatičar i projektant (* 1889)
• 21. 10. - Karl Stürgkh, premijer austrijskog dela Austrougarske (* 1859)
• 28. 10. - Oswald Boelcke, avijatičarski as (* 1891)
• 29. 10. - Nikanor Ružičić, bivši episkop žički odn. niški (* 1843)
• 31. 10. - Charles Taze Russell, sveštenik, prethodnik Jehovinih svedoka (* 1852)

• 9. 11. - Ioan Dragalina, rumunski general (* 1860)
• 15. 11. - Henryk Sienkiewicz, književnik (* 1864)
• 17. 11. - Nikola Antula, srpski književnik i kritičar (* 1884)
• 21. 11. - Franjo Josip I., austrougarski car i kralj (* 1830)
• 22. 11. - Jack London, književnik (* 1876)
• 24. 11. - Hiram Maxim, pronalazač mitraljeza i dr. (* 1840)
• 27. 11. - Svetozar Botorić, prvi srpski filmski producent (* 1857)
• 28. 11. - Nikola Spasić, veletrgovac, dobrotvor, zadužbinar (* 1838)
• 29. 11. - Vojin Popović (Vojvoda Vuk), komitski vođa, kom. Dobrovoljačkog odreda na Solunskom frontu (* 1881)

• c. 10. 12. - Mališa Glišić, slikar (* 1886)
• 30. 12. - Grigorij Raspućin, mistik (* 1869)
• 30. 12. - Ognjeslav Kostović Stepanović, pronalazač (* 1851)

Kroz godinu

• Mihailo Ristić-Džervinac, četnik (* 1854)
• Mija Seferović, violinista (* ca. 1860)
• Stojan Titelbah, arhitekta (* 1877)
• Fehim Čurčić, bivši gradonačelnik Sarajeva (* 1886)

Nobelove nagrade

Dodeljena je samo nagrada za:

• Književnost: Verner von Heidenstam

Literatura

• Istorija srpskog naroda, knjiga 6, tom 2, SKZ 1983.

---

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar

1916 na Wikimedijinoj ostavi