1526

Ovo je članak o godini 1526.

Godina 1526 (MDXXVI) bila je redovna godina koja počinje u ponedjeljak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	15. vijek – 16. vijek – 17. vijek
Decenija:	1490-e  1500-e  1510-e  – 1520-e –  1530-e  1540-e  1550-e
Godine:	1523 1524 1525 – 1526 – 1527 1528 1529

Mohačka bitka

1526. po kalendarima

Gregorijanski	1526. (MDXXVI)
Ab urbe condita	2279.
Islamski	932–933.
Iranski	904–905.
Hebrejski	5286–5287.
Bizantski	7034–7035.
Koptski	1242–1243.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1581–1582.
• Shaka Samvat	1448–1449.
• Kali Yuga	4627–4628.
Kineski
• Kontinualno	4162–4163.
• 60 godina	Yang Vatra Pas (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11526.
Podrobnije: Kalendarska era

Događaji

Januar/Siječanj

• siječanj, početkom - Pavle Bakić na ugarskom dvoru izveštava o turskim planovima za osvajanje Budima.
• 12. 1. - Pál Tomori, kaločki nadbiskup i branitelj južne Ugarske, došao u Budim da se odrekne titula jer njegove čete i posade 11 mjeseci nisu dobile plaću (vratio se u ožujku na molbu papinskog legata Burgija).
• 14. 1. - Madridski ugovor: zarobljeni francuski kralj François I se morao odreći prava u Italiji, Flandriji i Artoa, te predati Burgundiju Karlu V.
• 25. 1. - Veliki sabor Hrvatske i Slavonije u Križevcima, otkazuju posluh kralju Ljudevitu, Krsto Frankapan predlaže da se priklone caru Karlu i nadvojvodi Ferdinandu.

Februar/Veljača

• 6. 2. - Franko-otomanski savez: u Francusku stigao potvrdan Sulejmanov odgovor na predloge kraljice-majke Lujze Savojske.
• ca. 14. 2. - Sud odredio da Ivan Zapolja nema prava na imovinu pokojnog Lovre Iločkog, već da ona pripada ugarskoj kruni - rascjep između Zapolje i palatina Verbecija.
• 27. 2. - Protestantski kneževi iz Nemačke osnovali Ligu iz Torgaua.

Mart/Ožujak

• 11. 3. - Stjepan Brodarić vrhovni državni kancelar Ugarske nakon nepopularnog Lasla Salkaja, takođe postavljen i za srijemskog biskupa.

Car Karlo V se oženio Izabelom Portugalskom.

• 22. 3. - Kralj Fransoa (pušten 6. 3.) izjavljuje, uz papin blagoslov, da se neće pridržavati Madridskog ugovora jer je iznuđen.
• 27. 3. - Nadvojvoda Ferdinand I odredio Nikolu Jurišića za vrhovnoga kapetana vojske protiv Turaka (o tome je obavestio kralja Ljudevita koji je na to pristao).

April/Travanj

• 21. 4. - Bitka kod Panipata: Babur poražava lodiski Delhi Sultanat, Ibrahim Lodi poginuo - početak Mogulskog Carstva u Indiji koje traje do 1857.
• travanj - Bosanski paša opsjeda Krupu krbavskog kneza Ivana Karlovića.
• 23. 4. - Sultan Sulejman I krenuo sa vojskom iz Carigrada (u Ugarskoj se za ovo saznalo koncem svibnja).
• 28. 4. - Ugarski sabor: Stjepan VII. Báthory opet postavljen za palatina, nakon bjekstva Istvána Werbőczyja.

Maj/Svibanj

• 22. 5. - Rat Konjačke lige (sedmi Talijanski rat): papa Klement VII. i Francuzi protiv cara Karla u Italiji.
• 23. 5. - Tranzit Venere, poslednji pre nego što su filteri omogućili njegovo osmatranje.

Jun/Lipanj

• 9. 6. - Go-Nara je novi japanski car (do 1557).

Jul/Srpanj

• srpanj, početkom - Sultan Sulejman stigao u Beograd; veliki vezir Ibrahim-paša se utaborio nekoliko dana ranije kod Zemuna gdje su mu se pridružile bosanske (Kosrev-paša) i hercegovačke čete i Bali-beg beogradski.
• 10. 7. - Španci zauzeli Milano.
• 18. 7. - Ugarski kralj poklonio grad Šoljmoš Pavlu Bakiću.
• jul - Brod Santiago, jedan iz de Loaísine ekspedicije upućene zapadnim putem prema Začinskim ostrvima, stigao do zapadne obale Meksika.
• 28. 7. - Turci zauzeli Petrovaradinsku tvrđavu (varoš zauzeta 15. 7.).

Avgust/Kolovoz

• 1. 8. - Ugovorom u Speyeru Krsto Frankopan stupio u službu nadvojvode Ferdinanda.
• 6. 8. - Kralj Ludvig II stigao na zborište u Tolnu (u međuvremenu pao i Ilok).
• 8. 8. - Osijek i Erdut se predali Mustafa-paši Jahjaogluu.
• 14. 8. - Sulejman u Osijeku, gradi se most preko Drave kojim prelazi turska vojska (sam Sulejman zatim srušio most 23. 8.).
  • U ovo vrijeme palo i Đakovo.
• avgust - Francisco Pizzaro kreće iz Paname sa dva broda i 160 ljudi prema jugu; Bartolomé Ruiz prešao ekvator, zarobio indijanski splav sa vrednim predmetima.
• 21. 8. - Alonso de Salazar (pripadnik de Loaísine ekspedicije) otkrio Maršalove Otoke.
• 27. 8. - Reichstag u Speyeru, privremeno suspendovan Wormski edikt protiv protestantizma (vraćen 1529).
• 29. 8. - Mohačka bitka, Turci na čelu sa Sulejmanom Veličanstvenim razbili mađarsku vojsku i državu, poginuo kralj Ljudevit II (kraj nada i za Srbiju).

Septembar/Rujan

• 10. 9. - Sulejman ušao u Budim - varoš spaljena, kraljevski dvor opljačkan; isto se desilo i Pešti.
  • Sultan se 25. 9. vraća nazad, 7. 10. je u Petrovaradinu, u međuvremenu opustošeni krajevi između Dunava i Tise.
  • Turci iz Ugarske i Slavonije odvode 200.000 robova.
• 23. 9. - Slavonski sabor u Koprivnici, plemstvo bira Krstu Frankopana za vođu (on zatim zaposjeda županije između Drave i Dunava).

Oktobar/Listopad

• jesen? - Bačkom zagospodario Jovan Nenad koji se proglasio za srpskog cara, sedište mu je u Subotici.

Despot Stevan Berislavić ima neke uspehe u Sremu.

• 14. 10. - U Hainburgu se sastaju Ferdinand i njegova sestra, udova kraljica Marija, a u Tokaju Zapoljine pristalice.
• 24. 10. - Austrijski nadvojvoda Ferdinand I izabran za češkog kralja (do 1564, naslednost nije odmah priznata).

Novembar/Studeni

• 11. 11. - Ivan Zapolja krunisan za kralja u Stolnom Biogradu, kojeg je zaposeo Pavle Bakić (Zapoljina stranka se poziva na zaključak iz 1505. kojim se strancima zabranjuje presto).
  • Krsto Frankopan tokom mjeseca prelazi na Zapoljinu stranu, ovaj ga postavlja za bana Hrvatske i Slavonije itd. (Ferdinandov ban je Franjo Baćan).

Decembar/Prosinac

• 16. 12. - Ugarski sabor u Požunu/Bratislavi izabrao Ferdinanda za mađarskog kralja (bez krunisanja jer je kruna u Zapoljinim rukama).
  • Pavle Bakić, Marko Jakšić, Radič Božić, Petar Ovčarević, kao i Jovan Nenad su za Zapolju; despot Stevan Berislavić je za Ferdinanda pa mu je Zapolja uzeo titulu.
• 31. 12. - Počinje Cetinski sabor, hrvatsko plemstvo bira Ferdinanda.

Tokom/tijekom godine

• Dubrovačka Republika priznaje osmanskog sultana za vrhovnog gospodara (danak plaćaju već decenijama).
• Početak seoba iz Bosne u Hrvatsku.
• Biskup Franjo Jozefić izrekao interdikt Senju zbog njegovih kapetana.
• De vita et gestis Christi Jakova Bunića.
• Vasilije III., veliki knez Moskve se oženio drugi put, Jelenom Glinskom, kćerkom Ane Jakšić.
• Mlečani ukinuli javne gozbe u Kotoru povodom proslave sv. Trifuna.
• Završena štampa Tyndale-ove Biblije na engleskom.
• Oružar Maestro Bartolomeo Beretta osnovao firmu Beretta.
• Kemal Pašazade postaje osmanski šeih-ul-islam.
• Sebastian Cabot krenuo u oplovljavanje sveta, međutim vesti o bogatom carstvu (Inka) ga navode da krene uz Rio de la Platu.

Rođenja

• 19. 2. - Carolus Clusius, botaničar († 1609)
• Franjo Tahy, velikaš († 1573)

Smrti

• 23 - 26. 2. - Dijego Kolumbo, vicekralj "Indije" (* ca. 1480)
• 21. 4. - Ibrahim Lodi, poslednji sultan Delhija
• 19. 5. - Go-Kashiwabara, japanski car (* 1464)
• 20. 7. - García Jofre de Loaísa, moreplovac (* 1490)
• 4. 8. - Juan Sebastián Elcano, moreplovac (* 1476)
• 29. 8. - Ludovik II. Jagelović, ugarsko-hrvatsko-češki kralj (* 1506)
• 29. 8. - Pál Tomori, mađarski zapovednik (* ca. 1475)
• 29. 8. - György Zápolya, sin Ivana Zapolje (* ca. 1488)
• 5. 9. - Alonso de Salazar, moreplovac
• 18. 10. - Lucas Vázquez de Ayllón, istraživač
• Marin Bečić (Marin Beçikemi), hroničar (* 1468)

Reference

• Vjekoslav Klaić,
  • Svezak drugi: dio treći.... Treća knjiga: Doba kralja Matijaša Korvina i Jagelovića (1458-1526) (archive.org)
  • Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)