1520
godina
- Ovo je članak o godini 1520.
Godina 1520 (MDXX) bila je prijestupna godina koja počinje u nedjelju (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 15. vijek – 16. vijek – 17. vijek |
| Decenija: | 1490-e 1500-e 1510-e – 1520-e – 1530-e 1540-e 1550-e |
| Godine: | 1517 1518 1519 – 1520 – 1521 1522 1523 |
| Gregorijanski | 1520. (MDXX) |
| Ab urbe condita | 2273. |
| Islamski | 926–927. |
| Iranski | 898–899. |
| Hebrejski | 5280–5281. |
| Bizantski | 7028–7029. |
| Koptski | 1236–1237. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1575–1576. |
| • Shaka Samvat | 1442–1443. |
| • Kali Yuga | 4621–4622. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4156–4157. |
| • 60 godina | Yang Metal Zmaj (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11520. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
urediJanuar/Siječanj – Mart/Ožujak
uredi- 10. 1. - Magellanova ekspedicija stigla do Rio de la Plate.
- 19. 1. - Kalmarska unija: Kristijan II, kralj Danske i Norveške, porazio Šveđane na jezeru Åsunden pri čemu je smrtno ranjen švedski regent Sten Sture Mlađi. Komandu preuzima njegova supruga Kristina Gyllenstierna.
- siječanj-veljača - Turske čete provaljuju u okolicu mletačkih gradova Zadar, Šibenik, Trogir, Split; jedna četa od 3.000 ljudi se probila kroz Hrvatsku do Istre[1].
April/Travanj – Jun/Lipanj
uredi- 16. 4. - Izbija Pobuna Komunerosa u Kastilji protiv kralja Karla.
- maj? - De Narváezova ekspedicija stigla u Veracruz s naređenjem da uhvati Cortesa mrtvog ili živog, ali Cortes ga je (ostavivši de Alvarada u Tenochtitlánu) porazio i zarobio. Sa de Narvaezovom ekspedicijom je stigao i prenosilac boginja koje će napraviti pustoš u srednjoj Americi.
- svibanj - Bosanski Turci haraju Hrvatskom od Krbave i Une do Senja.
- maj - Španci na čelu sa Hugo de Moncadom zauzeli tunisko ostrvo Djerba (samo do 1524, i opet 1551-60).
- 17. 5. - Jak zemljotres u Dubrovniku, povodom kojeg će biti podignuta Crkva sv. Spasa.
- 20. 5. - Hrvatski ban Petar Berislavić poginuo na Plješivici; Ivan Karlović ga nasljeđuje iduće godine.
- 20. 5. - Karlo V odlazi iz Španije, za regenta postavlja kardinala Adrijana (do 1522).
- 21. 5. - Masakr u Glavnom hramu: de Alvarado preventivno pobio najuglednije Asteke koji su slavili praznik - Asteci opsedaju Špance.
- svibanj/lipanj - Biskup Toma Niger, poslanik bana Berislavića, u Briselu kod cara Karla V.
- 7 - 24. 6. - Na tzv. Polju zlatotkanice se sastali François I od Francuske i Henry VIII od Engleske .
- jun - Zbačen astečki vladar Montezuma II jer se nalazi u zarobljeništvu opsednutih Španaca - nasleđuje ga brat Cuitláhuac.
- 15. 6. - Papa Lav X. izdao bulu Exsurge Domine ("Ustani Gospode"), kojom Martinu Lutheru preti ekskomunikacijom, ako se ne odrekne svoje pozicije o indulgencijama i drugim katoličkim doktrinama.
- 30. 6. - Montezuma II ubijen u neredima, dok je pokušavao ubediti narod da se smiri.
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
uredi- 30. 6./1. 7. - La Noche Triste ("Tužna noć"), velika astečka pobeda nad Kortesovim konkistadorima i njihovim indijanskim saveznicima.
- 7. 7. - Bitka kod Otumbe je konkistadorska pobeda.
- 7. 9. - Dansko-norveški kralj Kristijan II. trijumfalno ulazi u Stokholm - Kristina Gyllenstierna je kapitulirala u zamenu za pismo o amnestiji za sebe i svoje sledbenike.
- 22. 9. - Sulejman I nasleđuje Otomansko Carstvo, nakon smrti oca Selima I (vl. do 1566).
- Zatim: u Siriji dolazi do pobune namesnika Ghasalija pa Sulejman šalje Mađarima čauša Behrama sa mirovnom ponudom, ali ovi odugovlače i možda ubijaju poslanika - razlog za rat [2].
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
uredi- oktobar - Astečki vladar Cuitláhuac umire od boginja, nasleđuje ga nećak Cuauhtémoc.
- 19. 10. - Etiopskom caru Dawitu II stiže portugalsko poslanstvo - ali muslimanska pretnja trenutno ne deluje velika.
- 21. 10. - Portugalac João Álvares Fagundes otkrio Saint-Pierre i Miquelon (on ih je nazvao "Ostrva 11.000 devica" po danu sv. Ursule).
- 23. 10. - Krunisanje Karla V u Ahenu.
- 25. 10. - Poljska i Krimski Tatari sklopili primirje i savez protiv Moskve, ako to bude potrebno.
- 4. 11. - Kristijan II krunisan i za kralja Švedske; nekoliko dana kasnije sledi verolomno Stokholmski masakr, pogubljenje preko 80 sveštenika i plemića protivnika danske vlasti. Gustav Vasa u januaru pokreće rat oslobođenja.
- 28. 11. - Tri broda Magelanove ekspedicije ušla u Tihi okean prošavši za 38 dana kroz kasnije nazvani Magellanov tjesnac. Četvrti brod, Gomesov, u međuvremenu je napustio ekspediciju i vratio se u Španiju. Ekspedicija zatim plovi 57 dana preko pučine.
- 10. 12. - Martin Luther spalio primerke Knjige kanonskog prava i papske bule Exsurge Domine - raskid sa rimskom crkvom.
- 11. 12. - Ferdinand se preko punomoćnika oženio Anom Jagelonskom, sestrom kralja Ludviga II; brat Karlo mu je u studenom izjavio dati pet habsburških vojvodstava (Gornja i Donja Austrija, Štajerska, Koruška, Kranjska).
Kroz godinu
uredi- Božidar Goraždanin otvorio štampariju u Goraždu[3] (Božidar Vuković štampa u Veneciji).
- Teodosije je pećki episkop (u Žiči)[4].
- Ćirilični Libro od mnozijeh razloga u Dubrovniku.
- Stanovništvo Osmanskog carstva se procenjuje na 12-13 miliona[5].
- Sultan Aceha Ali Mughayat Syah započeo vojne pohode za širenje vlasti na severu Sumatre.
Rođenja
uredi- 3. 3. - Matija Vlačić Ilirik, hrvatski protestantski teolog († 1575)
- 1. 8. - Zygmunt II August, poljski kralj († 1572)
- 5. 10. - Alessandro Farnese, kardinal († 1589)
- ca. Ilija Gregorić, seljački vođa († 1574)
Smrti
uredi- 4. 1. - Apolonija Frankapan, Krstina žena
- 6. 4. - Rafael, slikar (* 1483)
- 11. 4. - Agostino Chigi, bankar i pokrovitelj umetnosti (* 1466)
- 20. 5. - Petar Berislavić, hrvatski ban (* 1475)
- 29. 6. - Montezuma II, vladar Tenočtitlana (* ca. 1466)
- 15. 9. - Ilija Crijević, pjesnik (* 1463)
- 22. 9. - Selim I, osmanski sultan (* 1465)
- oktobar - Cuitláhuac, vladar Tenočtitlana (* ca. 1476)
- ? - Jan Rak, donjolužički spisatelj (* 1457-60)
- ? - Vavila, mitropolit crnogorski
- ? - Cacamatzin, vladar Texcocoa
- ? - Baltazar Alapić, plemić u Hrvatskoj
- ? - Juraj Dragišić, teolog (* ca. 1445)
- ? - Grgur Frankopan, kaločki nadbiskup
Reference
uredi- ↑ V. Klaić, str. 287
- ↑ V. Klaić, str. 293
- ↑ Pavle Ivić i Mitar Pešikan, Srpsko štamparstvo, rastko.rs
- ↑ Pećka eparhija, rastko.rs
- ↑ Encyclopedia of the Ottoman Empire, p. 468
- Vjekoslav Klaić, Svezak drugi: dio treći.... Treća knjiga: Doba kralja Matijaša Korvina i Jagelovića (1458-1526) (archive.org)