1. 12.

1. prosinca/decembra (1. 12.) je 335. dan godine po gregorijanskom kalendaru (336. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 30 dana.

Događaji

1640. — Portugalija posle ustanka kojim je zbačena španska vlast ponovo stekla nezavisnost. Dve sedmice kasnije vojvoda od Braganse krunisan za portugalskog kralja pod imenom Žoao IV. Španija nezavisnost Portugalije priznala tek 1668.
1803. — Stupile su u Francuskoj na snagu nove odredba o pravu na rad po kojima su radnici morali imati radnu knjižicu potvrđenu od policije ili gradskih činovnika. S takvim dokumentom, bez koje više nitko nije mogao dobiti posao, omogućena je državna kontrola radništva.
1821. — Dominikanska Republika, koja obuhvata dve trećine istočnog dela karipskog ostrva Haiti, tada poznatog kao Hispanjola, proglasila nezavisnost od Španije.
1822. — osnivač brazilskog carstva Dom Pedro krunisan za prvog cara Brazila pod imenom Pedro I.
1906. — u Parizu otvoren bioskop „Omnija Pate“, prva dvorana u svetu namenski izgrađena za prikazivanje filmova.
1918. — odlukom danskog parlamenta Island stekao nezavisnost.
1918. — Proglašena Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca.
1918. — provincija Transilvanija, ranije u sastavu Mađarske, odnosno Austro-Ugarske, ujedinila se s Rumunijom. U sastav Rumunije ušao i rumunski deo Banata i još neke pokrajine. Taj datum Rumuni slave kao nacionalni praznik, Dan ujedinjenja.
1925. — u Lokarnu u Švajcarskoj potpisani sporazumi evropskih država o garanciji mira i nepovredivosti granica. Najvažnijim smatra se Rajnski pakt kojim su se Nemačka, Francuska i Belgija obavezale na poštovanje granica, a Nemačka prihvatila demilitarizaciju Rajnske oblasti. Te sporazume prekršio Hitler 1936, kada je okupirao Rajnsku oblast, a potom napao Čehoslovačku i Poljsku.
1971. — u Karađorđevu, na sednici Predsedništva Saveza komunista Jugoslavije, smenjen deo rukovodstva Saveza komunista Hrvatske, nosilaca politike tzv. masovnog pokreta. Usledile čistke u političkim i privrednim vrhovima u Srbiji, Sloveniji i Makedoniji, čime je sprečen pokušaj političkih i privrednih reformi u SFRJ.
1976. — Angola postala članica Ujedinjenih nacija.
1981. — u najvećoj nesreći u istoriji jugoslovenskog vazduhoplovstva, avion „DC-9 super 80“ ljubljanskog „Inex-adria avio-prometa“ udario u planinu u blizini Ajačija na Korzici. Poginulo svih 178 putnika i članova posade.
1988. — Benazir Buto postala premijer Pakistana, kao prva žena na čelu jedne islamske zemlje.
1989. — Mihail Gorbačov kao prvi sovjetski lider posetio Vatikan i dogovorio se s papom Jovanom Pavlom II o uspostavljanju diplomatskih odnosa SSSR i Vatikana.
1991. — na referendumu u sovjetskoj republici Ukrajini nadmoćna većina birača izjasnila se za nezavisnost od SSSR.
2000. — lider Partije nacionalne akcije Vinsent Foks inaugurisan za predsednika Meksika, čime je okončan 71 godinu dug period vladavine Institucionalne revolucionarne partije. To je bio prvi poraz te partije od 1929.
2001. — u dva napada palestinskih bombaša-samoubica u Jerusalimu poginulo 10 Izraelaca, a u eksploziji autobusa u Haifi ubijeno njih 30. U napadima povređeno preko 200 osoba.
2002. — za predsednika Slovenije izabran dotadašnji premijer u više mandata Janez Drnovšek.

.

Rođenja

1081. — Luj VI, francuski kralj. (†1137).
1761. — Mari Tiso, poznata vajarka. (†1850).
1793. — Nikolaj Ivanovič Lobačevski, ruski matematičar. (†1856).
1891. — Slavko Kolar, hrvatski književnik i filmski scenarist († 1963.).
1924 (1925.?) - Dara Janeković, novinarka i publicistkinja.
1932. — Antun Šoljan, hrvatski književnik.
1935. — Vudi Alen, američki komičar, režiser, autor i glumac.
1936. — Franjo Jurčec, hrvatski kazališni, televizijski i filmski glumac.
1935. — Ivica Šerfezi, hrvatski kantautor i pjevač zabavne glazbe († 2004.).
1945. — Bette Midler, američka glumica.
1946. — Mladen Naletilić, hrvatski vojni zapovjednik HVO-a.
1958. — Javier Aguirre, meksički nogometaš i trener.
1964. — Salvatore Schillaci (Totò), talijanski nogometni reprezentativac.
1966. — Édouard Baer, francuski glumac.
1969. — Mateo Garralda, španjolski rukometaš i trener.
1974. — Roberto Chiacig, talijanski košarkaš.
1978. — Stefan Kapičić, srpski glumac.
1979. — Norbert Madaras, mađarski vaterpolista.
1980. — Ivana Jovanović, srpska glumica.
1981. — Nikola Manojlović, srpski rukometaš.
1988. — Manuel Štrlek, poznati hrvatski rukometaš.

.

Smrti

1455. — Lorenco Giberti, italijanski vajar, zlatar i slikar. (*1378.).
1563. — Andrija Medulić, talijanski maniristički slikar.
1654. — Jakov Mikalja, hrvatski jezikoslovac.
1825. — Aleksandar I Romanov, ruski car. (*1777.).
1866. — George Everest, velški geograf (* 1790.).
1934. — Sergej Kirov, blizak Staljinov saradnik.
1936. — Luiđi Pirandelo, italijanski pisac. (*1867.).
1973. — David Ben Gurion, vođa borbe za stvaranje države Izrael. (*1886.).
1998. — Freddie Young, britanski direktor filmske fotografije.

.

Praznici i dani sećanja

Svetski dan borbe protiv side.

.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar