Улахан (арыы)
Улахан (бур. Ольхон, нучч. Ольхон, эбэҥ. Олхуун, эбээн.Олхуон), Бүрээтийэҕэ киирэр, Байкаалга баар бөдөҥ арыы, урукку аата "Өлүү хонуута" буолуон сөп. Кэнники кэмҥэ туризм сайдан эрэр сирэ. 8 дэриэбинэлээх.
Айылҕа
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Ольхоҥҥа элбэх ландшафт баар: манна куурда-куурда дириҥник үүммүт, сайын үүммүт кумахтаах пляжтар; «дүмнэри, булгунньахтары уонна Тиит боруодаларын кытылларынан үүммүт хойуу Тиит эбирдээх хойуу Тиит эбирдээх (олох да суоҕун кэриэтэ), рейтовай харыйа; кытаанах мрамор таастара; бадараан, араас уулаах үүнээйилэрдээх.
Туризм уонна транспорт
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Арыылаах сайын Россия араас регионнарыттан уонна тас дойдулартан турист сылдьар. Живописнай бухаактарга балаакканан туруохха сөп, уу атырдьах ыйыгар ордук сылыйар ( 18 °C). Арҕаа кытылга, Хужир бөһүөлэгиттэн 10 километр тэйиччи сытар, айанньыттарга Хаандыга күөлүн аттыгар, биир ааттаах туристическай база турар. Арыыга кутталлаах кыыл- сүөл, энцефалит чыскылара суох. Ольхон территорията заповедность уонна манна олоро сылдьан арыы тыатыгар көҥүл ылыахха наада.[1]
Арыыга киирии сахюрт сэлиэнньэтиттэн «МРС- остров Ольхон» паром сырыыта олохтонор. Билигин үс паром үлэлиир — дьоҕус «суолдьут» (5-6 массыына) уонна улахан — «Ольхон аана» уонна 17- ча массыына сылдьар «Семен Батагаев». Сайылыкка чааһы быһа интервалы кытта үлэлиир. Өрүһү туорааһыҥҥа үгүс чаастаах автомассыыналар мунньулуннулар. Уочараты ааһан орто бириэмэ 3 чаас кэриҥэ, ол гынан баран, күүтүллүбэтэх быһыыга- майгыга (биир парому алдьатыы) сууккаҕа диэри тардыллыан сөп. Кыһын паром сырыытын оннугар мууһу кэбирэтэр.
Дьону туоратыы кэмигэр «Хивус»салгынынан катерынан оҥоһуллар. Аны сайылыкка Арыыга Иркутскай — Северо- Загли «теплоход (»Комет «теплоход, Иркутскай — Уус- Баргузин (»Баргузин " теплоход, тохтобул арыыга — югу- ка пляжка) тиийиэххэ сөп.
2018 сылтан Ольхону Иркутскай-Хужир маршрутунан дьоҕус авиация рейстэрин сөргүтэн, ол эбэтэр Ан- 28 уонна Л- 410 самолеттарынан авиакомпания күүһүн толорор. Бу авиахампаанньа эмиэ арыыга олорор площадка тиксэр.
Демографиата
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Нууччалар — 55%
- Бүрээттэр — 35%
- Эбээннэр уонна эбэҥкилэр — 5%
- Сахалар — 3%
- Эрмээннэр — 1%
- Узбектар — 1%
Быһаарыылар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы] |
Манна ыйыллыбыт сибидиэнньэлэри тургутарга. Бу ыстатыйаҕа суруллубуту чуолкайын уонна итэҕэтиилээҕин тургутан көрүллүөхтээх.
Ыстатыйа ырытыытын сирэйигэр эбии быһаарыы баар буолуон сөп. |