نکاح

نکاح د اسلامي ټولنیز نظام یوه مهمه برخه ده چې زوجين د حلالې اړیکې له مخې سره په يوه رشته تړي. د رسوال الله صلی الله علیه وسلم ارشاد مبارک دی:

”النِّكَاحُ مِنْ سُنَّتِي، فَمَنْ لَمْ يَعْمَلْ بِسُنَّتِي فَلَيْسَ مِنِّي ژباړه: نکاح زما سنت دی او څوک چې زما په سنت عمل ونه کړي له موږ څخه نه دی.

شرایط

• د واده لپاره دا اړینه ده چې دواړه خواوې یانې نارینه او ښځه او دواړه یې راضي کړي. وړاندیز وکړئ او په ورته ډول کې وړاندیز ومنئ.
• د نکاح لپاره د مهر حق واجب دی. كه څه هم شريعت د هغې كومه اندازه مشخصه کړې نه ده، خو په دې اړه يې امر كړى دى چې د سړي د عايد په تناسب دې نه ډېر لږ وي او نه ډېر زيات.
• د واده لپاره دوه عاقل او بالغ نارینه شاهدان لازمي دي (عموما یو د مېړه له خوا بل د میرمنې د خپلوانو څخه).
• د نجلۍ د وکیل په استازیتوب یو سړی دی
• واده باید اعلان شي. په اسلام کې د پټ واده مفهوم نشته.

تر اسلام مخکې هم په ټولنو کې په ځانګړې توګه په عربي ټولنه کې د واده نورې طريقې موجودې وې چې زياتره يې د شرم وړ وې.

د نكاح هغه ډولونه چې په جاهليت کې مروج وو

نکاح چې د کورنۍ د ژوند د تامين او دوام لپاره يوه تړون ده، په عربو کې د جاهليت پرمهال په دې اړه کوم خاص قواعد او اصول نه وو، چې په هغې کې د ښځې د عزت او عفت تصور نه شو کېدای. د نکاح لاندې طریقې په عربو کې رواج وې

زوج البلاغه

دا واده په عربستان کې ډېر عام و. دا واده په دې ډول و، چې یو سړی به د یوې یا ډېرو ښځو خاوند وي. بعولت (د مېړه درلودل) مانا د نارینه "د ښځو راټولول". په دې کې به د ښځې حیثیت د یو ګډ ملکیت په څېر وي. دا ډول نکاح له څو بدلونونو وروسته په مسلمانانو کې رواج شوه، په دې بدلونونو کې سړي ته تر څلورو ځلو واده کولو اجازه ورکول کېږي، خو په ټولو چارو کې د عدل او عادلانه چلند پابند دي، بل مهم بدلون. د ښځې حیثیت له ګډ ملکیت څخه لیرې شوی او د هغې منظم حقوق ټاکل شوي دي. په مهر او میراث کې د ښځې ونډه ټاکل شوې ده.

د بدل نکاح

د بدل نکاح د دوو مېرمنو تبادلې ته اشاره کوي. يانې دوه نارينه به خپلې ښځې يو له بل سره تبادله کوي او ښځه به يې په اړه نه پوهېږي او نه به يې د منلو، مهر او ورکولو ته اړتيا لري. دا ټول به په لنډه ناسته کې یوازې د بل د مېرمنې په خوښولو سره حل شوي وي.

متعه نکاح

دوی به د یوې ټاکلې مودې لپاره په یو ځانګړي مهر باندې موافقه وکړي. دا موده د یو کال یا یوې میاشتې یا حتی یو ساعت لپاره کیدی شي. کله چې ټاکل شوې موده پوره شوه نو دا نکاح په اوتومات ډول ختمه شوه او طلاق ته اړتیا نه وه. دا نکاح په اسلام کې هم له ځينو بدلونونو وروسته رواج شوه او ټولې اسلامي فرقې پرې متفق دي ځکه چې د سوره نساء په ٢٤ آيت کې اسلام دا تائيد کړې ده. خو وروسته د مسلمانانو فرقې د اختلافاتو ښکار شوې.

نكاح الخدان

د دوستۍ نکاح چې په هغه کې به سړی ښځه په خپل کور کې له نکاح، خطبې او مهر پرته ساتي او له هغې سره به یې نکاح تړلې او وروسته به دا اړیکه د دوه اړخیزو رضایت له مخې پای ته رسېږي، په دې کې هیڅ ډول طلاق ته اړتیا نشته. که یو ماشوم پیدا شي، دا به مور ته منسوب شي.

نکاح الصغينه

له جګړې وروسته به مالونه او اسیرانو ته سپارل کېدل او په جاهلیت کې به فتحه شوې ښځې ، جایدادونه او نور ټول د فاتح لپاره روا وو، بل چا ته به یې د ډالۍ په توګه ورکول. په دې توګه به یوه آزاده ښځه د غلام په توګه وپلورل شي. په دې نکاح کې هیڅ ډول خطبې، دعا او قبولیت ته اړتیا نه وه.

د شغار نکاح

دا هغه نکاح وه چې یو سړی به د خپلې سرپرستۍ لاندې یوه نجلۍ له یو چا سره په دې شرط په نکاح کوله چې د خپلې لور، خویندې او نورو څخه به یې واده وکړي. په دې کې د مهر ټاکل ضروري نه وو، اسلام هم حرام کړي دي.

استبضاع نکاح

واده د دې لپاره چې ښځه چمتو کړي چې ګټه ترې واخلي. مطلب دا دی چې یو سړی به خپله ښځه د بل ښایسته سړي سره د واده کولو لپاره لیږله او ځان به یې له هغه څخه جلا کول ترڅو د هغه اولاد ښکلی وي، او کله چې هغه امیندواره شوه بیا به د خپل میړه سره واده وکړي.

نکاح ربط

د ټولنې واده. مطلب دا چې د يوې ښځې لپاره به شاوخوا لس سړي راغونډېدل او هر يو به يې له هغې سره جماع كوله او كله به يې چې اولادونه پيدا كړل نو ټولو ته به يې زنګ وواهه او هغوى به بې له ځنډه راتلل او ورته به يې ويل چې دا ماشوم ستا دى. چا ته اجازه نه وه چې انکار وکړي.

نکاح البغایه

د زناکارو ښځو په اړه دا هم د نكاح راحت سره مشابه ده، خو په دې كې دوه اختلافونه وو، يو دا چې په هغه كې له لسو څخه زيات كسان وي، په داسې حال كې چې د نكاح روعت له لسو څخه زيات نه و. دویم دا چې دا د ښځې کار نه دی بلکې د نارینه و دنده وه چې دې نارینه وو ته یو ماشوم منسوب کړي.

اوسنی اسلامي مفهوم

چیرته چې اسلام نور ټولنیز عوامل د طبیعت سره سمون لري، د واده نور ټول ډولونه یې لغوه کړل، پرته له دودیز نکاح او د متعې نکاح (وروسته دا واده هم د دویم خلیفه په حکم سره منع شو) ټول دا ډول ودونه چې وو. ترسره شوي ندي لغوه شوي مګر د دوی راتلونکي چلند منع شوی و. په عصري وختونو کې درې ډوله ودونه شتون لري.

• عمومي واده: دا د مسلمانانو په ټولو فرقو کې ترسره کیږي.
• نکاح متعه : شیعه ګان حلال ګڼي. دا عمل ډیر نه موندل کیږي، مګر دا د ایران او عراق د ځینو سیمو سربیره په اروپا کې یو څه تمرین لري.
• نكاح مسير : د واده هغه ډول دى چې په هغه كې نارينه او ښځه د يو تړون له مخې خپل ځينې حقونه پريږدي. اهل سنت په مصر، مراکش، تیونس او اروپا کې رواج لري. د سنيانو له نظره حلال ګڼل کېږي او شيعه عالمان يې روا نه ګڼي.

اړونده مقالې

• واده په زړه پورې دی
• نیکه مسیار