جرمنی

Bundesrepublik Deutschland وفاقی جمہوریہ جرمنی
جھنڈا قومی نشان
شعار: Einigkeit und Recht und Freiheit (اتحاد ، عدل تے آزادی)
ترانہ: Deutschlandlied/ Lied der Deutschen
جرمنی دا محل وقوع
راجگڑھ	برلن 52 درجے 30 منٹ شمال 13 درجے 25 منٹ مشرق
وڈا شہر	برلن
دفتری بولی/بولیاں	{{{دفتری_زبان}}}
نظامِ حکومت صدر چانسلر	پارلیمانی جمہوریہ فرینک والٹر اسٹین میئر انگیلا میرکل
تشکیل - سلطنتِ روما سلطنتِ آلمان وفاقی جمہوریہ دوبارہ اتحاد	962ء 18 جنوری 1871ء 23 مئی 1949ء 3 اکتوبر 1990ء
رقبہ  - کل    - پانی (%)	357022  مربع کلومیٹر (63) 137847 مربع میل 2.416
آبادی  - تخمینہ:2007ء  - سنگھنائی آبادی	82,210,000 (14) 232 فی مربع کلومیٹر(53) 601 فی مربع میل
خام ملکی پیداوار      (م۔ق۔خ۔)  - مجموعی  - فی کس	تخمینہ: 2007ء 2833 ارب بین الاقوامی ڈالر (پنجواں) 34400 بین الاقوامی ڈالر (23 واں)
انسانی ترقیاتی اشاریہ    (تخمینہ: 2007ء)	0.935 (22) – بلند
سکہ رائج الوقت	یورو (EUR)
منطقۂ وقت  - عمومی ۔ موسمِ گرما (د۔ب۔و)	مرکزی یورپی وقت (CET تے CEST) (یو۔ٹی۔سی۔ 1) مستعمل (یو۔ٹی۔سی۔ 2)
ملکی انٹرنیٹ کوڈ     (انٹرنیٹ)	۔de
کالنگ کوڈ   (کالنگ کوڈ)	49

جرمنی یا آلمانیا یا آلمان (سانچہ:Lang-de)، رسمی طور تے وفاقی جمہوریہ جرمنی (سانچہ:Lang-de) وسطی یورپ وچ واقع اک ملک دا ناں ہ‏‏ے۔ اس دا سرکاری ناں وفاقی جمہوریہ جرمنی ہ‏‏ے۔ اسنو‏ں انگریزی بولی وچ جرمنی، جرمن بولی وچ ڈوئچ لانڈ اتے عربی بولی وچ المانیا کہیا جاندا ہ‏‏ے۔ اس د‏ی قومی بولی جرمن ہے۔ اس وچ 16 ریاستاں نيں۔ اس دے شمال وچ بحر شمالی، ڈنمارک اتے بحر بالٹک واقع نيں، مشرق وچ پولینڈ اتے چیک جمہوریہ، جنوب وچ آسٹریا اتے سوائٹزرلینڈ اتے مغرب وچ فرانس، لگزمبرگ، بيلجيم اتے نيدر لينڈ واقع نيں۔

جرمنی (جرمن: Bundesrepublik Deutschland / بندسریپبلک ڈوئچلینڈ) لہندے وشکارلے یورپ دا اک پارلیمانی لوکراج دیس ہے۔ ایہدی لوک گنتی 8 کروڑ 18 لکھ ہے۔ جرمنی نے 357,021 مربع کلومیٹر تھاں گھیری ہوئی ہے۔ ایس دی بولی جرمن ہیگی ہے۔ ایہدے 16 صوبے نیں. جرمنی دے اتر وچ اتلا سمندر ، ڈنمارک تے بالٹک سمندر نیں ، چڑھدے ول پولینڈ تے چیک لوک راج، دکھن وچ آسٹریا اتے سویٹزرلینڈ اتے لہندے وچ فرانس، لکسمبرگ، بیلجیم اَتے نیدرلینڈز نیں۔ برلن ایہدا راجگڑھ ہے۔ ایہہ نیٹو اتے یورپی یونین دا وی سنگی ہے۔ 8 کروڑ 18 لکھ لوکاں نال ایہہ یورپی یونین دا وڈا دیس ہے۔

جرمنی اقوام متحدہ، نیٹو اتے جی۔ایٹ دا رکن ہے۔ ایہہ یورپی یونین دا تاسيسی رکن اتے یورپ دا سب تو‏ں زیادہ آبادی والا اتے سب تو‏ں طاقتور اتے دنیا د‏‏ی تیجی وڈی معيشت رکھن والا ملک ہ‏‏ے۔

جرمنی وچ کل 16 ریاستاں نيں۔ اس دا کل رقبہ 357,386 مربع کلو میٹر مطابق 137,988 مربع میل ہے۔ درجہ حرارت موسم دے مطابق بدلدا رہندا ہ‏‏ے۔ کل آبادی 83 ملین ہے اتے روس دے بعد یورپ دا دُوجا کثیر آبادی والا ملک ہے۔ جرمنی یورپ دا سب تو‏ں زیادہ آبادی والا ملک ہے جیہڑا مکمل طور تے یورپ ہ‏‏ے۔ ایہہ یورپی اتحاد دا سب تو‏ں زیادہ آبادی والا رکن ا‏‏ے۔ جرمنی اک بہت زیادہ غیر مرکزی (decentralised) ملک ہے۔ اس دا راجگڑھ اَتے کثیر آبادی والا شہر برلن ہے۔ فرینکفرٹ اس د‏ی اقتصادی راجدھانی ہے اتے فرینکفرٹ ہوائی اڈا ملک دا مشغول ترین ہوائی اڈا ہ‏‏ے۔ جرمنی دا سب تو‏ں وڈا شہری علاقہ رور ہے اتے اس دے مراکز ڈورٹمنڈ اتے ایسین نيں۔ ملک دے ہور اہ‏م شہر ہم برک، میونخ، کولون (علاقہ)، شٹوٹگارٹ، ڈسلڈورف، لائبزش، ڈریسڈن، ہانوور اتے نورنبرگ ہیگے نيں۔

متعدد جرمن قبیلے عہد کلاسیدی ميں جدید جرمنی دے شمالی حصہ وچ آباد ہوئے سن ۔ 100 ق م وچ اک علاقہ جرمنیہ ناں تو‏ں آباد ہويا سی۔ اک وقت جرمنی وچ ہجرت د‏‏ی ہويا چلی تے اکثر جنوب د‏‏ی جانب آبتاں۔10واں صدی دے آغازماں جرمن لوکاں نے جرمنی دے علاقہ وچ مقدس رومی سلطنت دا مرکز قائم کيتا۔ 16واں صدی وچ شمالی جرمنی پروٹسٹنٹ اصلاح کلیسیا دا کیندر بݨ گیا۔

1871ء وچ جرمنی اک قومی ملک بݨ گیا کیون٘جے اکثر جرمن ریاستاں متحد ہوگئياں حالانکہ سویٹزرلینڈ اتے آسٹریا نے اتحاد تو‏ں انکار کر دتا۔ نويں حکومت دا پروشیا منتخب کيتا گیا اتے ایہہ جرمن سلطنت دا حصہ بنی۔ پہلی جنگ عظیم تے جرمن تحریک 1918ء-1919ء دے بعد جرمن سلطنت پارمانی نظام وچ تبدیل ہو گئی۔ 1933ء وچ نازی نے جرمنی اُتے قبضہ کيتا اتے نازی جرمنی دا آغاز ہويا جس دے پاداش وچ آسٹریا دا شمول دوسری جنگ عظیم تے مرگ انبوہ جداں تریخ ساز واقعات رونما ہوئے۔ مغربی جرمنی وچ امریک‏‏ی، برطانوی تے فرانسیسی کالونیاں آباد سن جنھاں نو‏ں متحد ک‏ر ک‏ے مغربی جرمنی دا علاقہ بنا جدو‏ں کہ مشرقی جرمنی نو‏‏ں سوویت تو‏ں آزاد کرایا گیا۔

ناں

انگریزی دا بول 'جرمنی' لاطینی بول جرمانیہ توں بݨیا ہے۔ جرمانیہ بول جولیس سیزر توں چلیا اتے اوہنے ایہہ فرانس وچ سُنیا سی جتھے ایہنوں رہائن دریا توں چڑھدے پاسے دے واسیاں لئی ورتیا جاندا سی ۔ حرمن شبد ڈوئچلینڈ (جرمن دیس) ڈوئچ توں بنیا ہے جیہدا مطلب ہے عام، جیہدا جوڑ عام لوکاں (diot) نال ہووے۔ ڈوئچ فیر عام جرمن لوکاں دی بولی نوں وی کہیا جان لگ گیا جیہڑی کے لاطینی توں وکھری سی. لاطینی پڑھے لکھے لوکاں,. گرجے اَتے سائینس دی بولی سی۔ جرمنی نوں جرمن وچ ڈوئچلینڈ اَتے عربی اَتے فرانسیسی وچ ایہنوں المانیا آکھیا جاندا ہے۔

تریخ

ارمینیس دی یادگار

تھلواں سکینڈینیویا تے اتلا جرمنی, جرمن قبیلیاں دا اصل دیس ہے جتھے اوہ صدیاں پہلے وس رہے سن۔ پہلی صدی توں پہلے اوہ ایس تھاں توں دکھن, چڑھدے اتے لہندے ول آئے اتے اوہناں دا گال وچ سیلٹ نال اتے چڑھدے یورپ ول سلاوی اتے بالٹی قبیلیاں نال واہ پیا۔ رومی شہنشاہ آگسٹس ویلے رومی جرنیل پبلیس نے جرمانیہ (رہائن توں یورال تک دا تھاں ) تے مل مارن لئی ہلہ بولیا۔ تن رومی فوجاں 9 عیسوی چ دریاۓ رائن دے پار جرمنی وچ وڑِیاں پر جرمن چیرسکی قبیلے دے سردار ارمینیس نے ٹیوٹوبرگ جنگل دی لڑائی چ رومی فوج نوں ہرا کے پچھے کردتا۔ ٹیکیٹس 100 وچ لکھدا جے جرمن لوک ڈینیوب تے رہائن دے دوالے وس چکے سن۔ تیسری صدی وچ جرمن لوک ودھے اتے اوہناں دے کئی قبیلے فرینک، سیکسن، تے اینگل سامنے آۓ۔ اوہ آلے دوالے دے دیساں وچ وڑن لگ گۓ۔ سیکسن اتے اینگل نے برطانیہ تے مل مارلیا۔ اینگلاں والی تھاں انگلینڈ اکھوائی اتے فرینک گال تے چھا گۓ اتے ایس دیس ناں بݨ گیا فرانس۔

رومی جرمن سلطنت

مارٹن لوتھر

25 دسمبر 800 نوں شارلمین نے رومی سلطنت دی نیون٘ہہ رکھی جیہڑی 843 چ ونڈی گ‏ی۔ رومی جرمن سلطنت ایہدا چڑھدے پاسے دا انگ سی۔ ایہہ آئیدر دریا توں لَے کے رومی سمندر تیکر پھیلی ہوئی سی۔ اٹو شہنشاہاواں (919–1024) دے ویلے ک‏ی انگاں نوں کٹھا کیتا گیا اتے 962 چ جرمن بادشاہ نوں ایناں راجاں دا اک جٹ بناکے اودا ناں رومی جرمن سلطنت رکھ کے شہنشاہ بنا دتا گیا۔ 1215 تک ایہدے چ برگنڈی تے اتلا اٹلی رلے۔ 12ویں تے 13ویں صدی چ جرمن چڑھدے پاسے دے سلاو لوکاں دے دیساں ول ودھے۔ ہانزا جٹ دے سنگی جرمن شہر امیر ہوۓ۔ 1315 دے وڈے قحط تے 1348-50 دے طاعون نے جرمن لوکاں دی گنتی نوں تھوڑا کردتا۔ 1356 توں رومی جرمن سلطنت اک قنون تھلے آئی اتے ایہدے شہنشاء چُنے جاݨ لگے۔

1517 وچ مارٹن لوتھر اک جرمن پادری نے کیتھولک چرچ دے کماں تے 95 گلاں وچ انگلی چکی اتے انج پروٹسٹنٹ فرقہ دا مُڈھ پیا۔ بوہت سارے جرمن دیساں وچ 1530 مگروں لوتھرن چرچ ہی سرکاری مذہب سی۔ ایہہ مذہبی جھگڑا تی سالہ لڑائی دی وجہ بݨ گیا جیہدے وچ 30 ٪ جرمن لوک مارے گۓ۔ 1648 نوں لیندے فالیا دے امن نال لڑائی مک گئی پر سلطنت عملی طور تے ونڈی گئی۔ 1740 توں مگروں جرمنی تے چودھراہٹ لئی آسٹریا اَتے پرشیا دے وچکار کھیچل چلدی رہی۔ 1806 نوں نیپولین دیاں لڑائیاں پاروں ایہہ سلطنت مُک گئی۔

جرمن سنگت تے جرمن سلطنت

فرانس دے نیپولین دے 1814 چ ہارن مگروں ویانا کانگرس ہوئي جیہدے چ 39 جرمن دیساں دا اک جٹ بنایا گیا۔ لوکاں وچ فرانس دے انقلاب نے گُوڑہیاں سوچاں پیدا کر دتیاں سن۔ آسٹرین سیاستدان میترنخ نے ازادی دیاں اِنھاں سوچاں نوں دبان لئی ٹل لائی۔ زولفراين ٹیکساں دی اک سنگت جرمنی نوں کٹھا کرن ول اک وڈا قدم سی۔ 1848 چ جرمن دیساں چ انقلاب ایآ پر کوئی خاص تبدیلی ناں ہوئی۔ پرشیا وچ ازادی دیاں سوچاں نوں دبان لئی 1862 چ بسمارک نوں چانسلر لا دتا گیا۔ 1864 چ پرشیا نے ڈنمارک نوں ہرایا اَتے 1868 نوں آسٹریا پرشیا لڑائی وچ آسٹریا نوں ہرا کے ہمیشہ لئی آسٹریا نوں جرمن ماملیاں توں باہر کڈھ دتا گیا۔ جرمنی نوں اک دیس بݨا دے کم چ پرشیا اگے سی۔

جرمن سلطنت دی نیو ورسائی فرانس وچ

جرمن سلطنت دا نقشہ، پرشیا نیلے رنگ وچ

فرانس، اتلے جرمنی دے اک جُٹ ہون تے تپ گیا۔ پرشیا تے فرانس دی لڑائی ہوگئی جیہدے وچ فرانس ہار گیا۔ فرانس دا شہنشاہ جرمنی دا بندی بن گیا۔ پیرس دے نیڑے ورسائی دے محل وچ 18 جنوری 1871 نوں جرمن سلطنت دی نیون٘ہہ رکھی گئی۔ پرشیا دے ہوہنزولرن ٹبر دا بادشاہ ولیم I ایس جرمن سلطنت دا شہنشاہ سی اتے ایس جرمن سلطنت دا راجگڑھ برلن سی۔ آسٹریا نوں چھڈ کے رہندے سارے جرمن دیس جرمنی وچ رلائے گئے۔ ایس سلطنت وچ پرشیا دا حصہ 2/3 بݨدا سی اَتے اینج اوہ ایس سلطنت دی سب توں وڈی حصے دار سی۔ جرمنی دے اکجٹ ہون مگروں جرمن چانسلر بسمارک نے بڑی ہشیاری نال جرمنی نوں امن دی راہ تے رکھیا ایہنوں اک وڈی طاقت بݨایا اتے فرانس نوں کلّا کرکے رکھ دتا۔ ولہلم II دے جرمن شہنشاہ بݨن مگروں جرمن سرکاری سوچ نے پلٹا کھادا۔ ولہلم II نے بسمارک نوں چانلری توں لا دتا۔ نویں شہنشاہ دے راج وچ جرمنی دوجیاں یورپی طاقتاں وانگوں شہنشاہی راہ ول ٹر پیا اَتے اینج اوہدا گوانڈی دیساں نال ویر پَے گیا۔

1884 توں جرمنی نیں یورپ توں باہر افریقہ تے ایشیاء وچ اپنیاں کالونیاں بݨا لئیاں۔ جرمنی نے جرمن چڑھدا افریقہ، جرمن دکھنی لیندا افریقہ کیمرون اتے ٹوگو وچ کالونیاں بݨا لئیاں۔ شہنشاہ ولہلم I دے ویلے تک جرمنی اک چنگی پالیسی تے چل رہیا سی پر شہنشاہ ولہلم II دے ویلے وچ جرمن پالیسی پلٹ گئی فرانس نیں برطانیہ اتے روس نال رشتے لا لئے۔ جرمنی نے سلطنت آسٹریا ہنگری تے سلطنت عثمانیہ نال جوڑ بنا لیا۔

28 جون 1914 نوں سلطنت آسٹریا ہنگری دے شہزادے فرانز فرڈیننڈ دے قتل توں پہلی وڈی لڑائی چھڑ گئی جیہدے وچ جرمنی نوں ہار ہوئی۔ جرمنی دے 20 لکھ فوجی مارے گۓ اودے کولوں کلونیاں تے یورپ چ کئی تھاں کھو لۓ گۓ۔ لڑائی دے مگروں انقلاب آیا تے جرمن شہنشاہ نوں راج چھڈنا پیا۔ جرمنی وچ لوکراج ٹر پیا۔ جون 1918 نوں ورسائی دی ٹریٹی تے دسخط کرا کے جرمنی نوں بے عزت کر دین آلیاں شرطاں منن تے لفادتا گیا جیہدی وجہ توں جرمنی وچ لوک خوش نہیں سن اتے ایہہ سمجھیا جاندا ہے کہ ایہدی وجہ توں جرمنی وچ نازی پارٹی تے ہٹلر آۓ۔

وائمر لوکراج تے نازی جرمنی

ہٹلر

لڑائی تے انقلاب دے مگروں جرمنی وچ وائمر دی تھاں تے سرکار بنی۔ وائمر دے قنون تے 18 اگست 1918 نوں صدر ایبرٹ نے کگی ماری پر صلح دیاں پینڈیاں شرطاں تے کم کاج دے ڈپریشن نے لوکاں نوں وائمر لوک راج توں پرے کر دتا. ایس توں 1932 وچ جرمن پارلیمنٹ نوں دو پارٹیاں جرمن کمیونسٹ پارٹی اتے نازی پارٹی اپنے چوکھے سنگی ہوݨ پاروں چلا رہِیاں سن۔ 30 جنوری 1933 نوں جرمن صدر پال فان ہنڈنبرگ نے تیز سوچاں رکھن والی نازی پارٹی نوں اتے اوہدے آگو ہٹلر نوں سرکار بنان دا سدا دتا۔

30 جنوری 1933 نوں ہٹلر جرمنی دا چانسلر بݨ گیا۔ 27 فروری 1933 نوں ریشتاگ نوں اگ لگ گئی تے اس گل نوں بہانہ بنا کے لوکاں دے حقاں تے تکڑیاں پابندیاں لا دتیاں گیاں۔ ہٹلر نوں بے انت اختیار دے دتے گۓ۔ سوشل ڈیموکریٹک پارٹی نے پارلیمنٹ وچ ایس دے خلاف ووٹ دتا ۔ کمیونسٹ پارٹی دے سنگیاں نوں جیل وچ سٹ دتا گیا۔ کُجھ ہی چر وچ جرمنی اک بندے دے حکم تے چلن والا دیس بݨ گیا۔ کارخانیاں وچ زور فوج دے کم آݨ والیاں چیزاں بنان تے سی۔

1935 وچ جرمنی نے سارلینڈ تے، اَتے 1936 وچ رہائنلینڈ تے مل مارلیا۔ ایہہ جرمن تھاں جرمنی کولوں ورسائی دی ٹریٹی دے مگروں کھوہ لۓ گۓ سن۔ 1938 وچ آسٹریا جرمنی نال رلا لیا گیا اَتے 1939 وچ چیکوسلواکیہ جرمنی دے تھلے آگیا۔ 1939 نوں سویت یونین اتے جرمنی وشکار دوناں دیساں دے وشکارلے دیساں نوں آپس وچ ونڈن دی گل بات ہوئی ایہنوں ربنٹراپ-مولوٹوف گل بات وی کہیا جاندا ہے۔ ایس گل بات دے مگروں جرمن فوج وہرماخت اَتے سوویت یونین دی رتی فوج نے پولینڈ تے چڑھائی کردتی اَتے پولینڈ نوں جرمنی اَتے سوویت یونین نے آپس چ ونڈ لیا۔ جرمن فوج وہرماخت نے پولینڈ تے ہلہ بولدیاں ہویاں لڑائی دے ہی نویں ول بلتسکریک نوں ازمایا اَتے پولینڈ نوں دناں وچ بے بس کردتا۔ پولینڈ تے ہلے پاروں دوجی وڈی لڑائی ٹُر پئی جیہنے ساری دنیا نوں اپنی لپیٹ وچ لے لیا۔ جرمنی نے تھوڑے چر وچ براعظمی یورپ اتے اُتلے افریقہ تے مل مارلیا پر برطانیہ نوں اوہ تھلے نہ لاہ سکیا۔ 22 جون 1941 نوں جرمنی نے ربنٹراپ-مولوٹوف گل بات نوں توڑدیاں ہویاں سوویت یونین تے ہلہ بولدتا۔ لہندے ول جرمنی دے سنگی جپان نے پرل ہاربر امریکہ تے ہلہ بولیا۔ جرمن فوج سوویت یونین دے اندر تک چلی گئی اتے ماسکو توں صرف 25 کلومیٹر دے پینڈے تک اپڑ گئی پر فیر سٹالن گراڈ دی لڑائی وچ جرمن فوج نوں ہار ہوئی اَتے اوہ فیر چڑھدے پاسے ولوں پچھے ہی ہٹدی گئی۔ ستمبر 1943 وج جرمنی دے سنگی اٹلی نے ہتھیار سُٹ دتے اَتے جرمن فوج نوں اوتھے وی اپڑ کے اوہدی راکھی کرنی پئی۔ 6 جون 1944 نوں امریکی برطانوی فوجاں نے نارمنڈی فرانس تے چڑھائی کیتی اتے جرمنی تک اپڑ گۓ۔ رتی فوج نے برلن تے مل مارلیا ہٹلر نے اپنے آپ نوں ماردتا اتے 8 مئی 1945 نوں جرمنی نے ہتھیار سٹ دتے۔

جرمنی دی ونڈ

ایس لڑائی وچ 4 کروڑ لوک مارے گۓ۔ 53 لکھ جرمن فوجی تے لکھاں جرمن مارے گۓ جرمنی کولوں سائیلیشیا چڑھدا پرشیا تے ہور تھاں کھوہ لۓ گۓ۔ ڈیڑھ کروڑ جرمناں نوں یورپ دے دوجے دیساں چوں کڈھ دتا گیا۔ لکھاں جرمن سوانیاں نال زیادتی کیتی گئی۔ جرمن شہر بمباری کرکے تباہ کردتے گۓ۔ ایس لڑائی وچ جرمناں نے روسی، یہودی، پولش تے کئی ہور لوکاں نوں وی لکھاں دی گنتی وچ ماریا۔

لیندا تے چڑھدا جرمنی

برلن کند دا ٹٹنا

جرمنی نوں تے اوہدے راجگڑھ برلن نوں سوویت یونین برطانیا امریکہ تے فرانس نے 4 حصیاں وچ ونڈ کے اوہدے تے مل مار لیا۔ فرانس برطانیہ اتے امریکہ نے آپنے حصے وچ آۓ جرمنی نوں رلا کے 23 مئی 1949 نوں لہندا جرمنی دی نیون٘ہہ رکھی گئی۔ سویت یونین والے جرمنی نوں 7 اکتوبر 1949 نوں چڑھدا جرمنی دے ناں نال اک وکھرا دیس بݨا دتا گیا۔ لہندا جرمنی تیزی نال اگے ودھن لگ گیا ایتھے لوکراج چل پیا 1955 وچ ایہہ نیٹو دا سنگی بݨ گیا۔ چڑھدے جرمنی وچ کمیونزم دا پربندھ چلایا گیا اتے ایہہ وارسا پیکٹ دا سنگی بݨ گیا۔ برلن شہر دے لیہندے پاسے دے آلے دوالے اک کندھ برلن کند 1961 وچ کجھ دتی گئی جیہڑی ٹھنڈی لڑائی دا نشان سی۔ 1970 دے دھاکے وچ لہندے جرمن چانسلر ولی برانت نے چڑھدے دیساں نال میل جول نوں ودھایا۔ 1989 وچ ہنگری نے اپنے باڈر نوں کھول دتا اتے چڑھدے جرمنی دے ہزاران جرمن ہنگری راہ لہندے جرمنی اپڑ گئے۔ 3 اکتوبر 1990 نوں جرمنی دے دوہے پاسے رل گۓ 10 مارچ 1994 نوں بون دی تھاں برلن دوبارہ جرمنی دا راجگڑھ بنا دتا گیا۔ جرمنی نے یورپی یونین وچ وڈا رول کھیڈیا۔ جرمن یورپ دے بجاۓ یورپین جرمنی دے فلسفے نوں اگے ودھایا گیا۔ 2005 نوں اک جرمن سوانی اینجلا مرکل پہلی جرمن چانسلر چنی جاندی ہے۔

جغرافیہ

جرمن جغرافیہ

جرمنی دی تھاں 357,021 مربع کلومیٹر ہے۔ جیہدے وچ 349,223 کلومیٹر زمین ہے اتے 7,798 مربع کلومیٹر پاݨی ہے۔ ایہہ تھاں نال یورپ دا ستواں وڈا دیس اتے دنیا دا 62واں وڈا دیس ہے۔ ایہہ الپس دیاں پہاڑیاں توں لے کے اتلے سمندر دے بالٹک سمندر تک پھیلیا ہویا ہے۔ ایہناں دے وچکار اُچے تھاواں تے جنگل نیں اتے اتلے تھاواں اتے نیویں تھاں نیں۔ الپس وچ سوگسپتزے 2962 میٹر نال جرمنی دی سب توں اُچی تھاں ہے۔ جرمنی دی سب توں نیوین تھاں اتلے جرمنی وچ شلیسوگ ہولسٹاین صوبے دے ضلع سٹائنبرگ دی اک تھاں ولسترمارش ہے جیہڑی سمندر توں وی 3.54 میٹر نیویں ہے۔ یورپ دے وڈے دریا رہائن، ڈینیوب تے ایلبے جرمنی توں لنگھدے نیں۔ جرمنی یورپ دا نویکلا دیس ہے جیہدے سب توں بوہتے گوانڈھی نیں: ڈنمارک اتر وچ، پولینڈ تے چیک لوکراج چڑھدے ول، آسٹریا اتے سویٹزرلینڈ دکھن ول، فرانس اتے لکسمبرگ دکھنی لہندے ول، بیلجیم تے نیدرلینڈ اتر لہندے ول۔

جرمن صوبے

جرمنی 16 صوبیاں وچ ونڈیا ہویا ہے جنھاں نوں جرمن وچ (Länder) کہندے نیں۔ ایہناں دے ناپ وکھرے نیں۔ تِن صوبے برلن ہامبرگ اتے بریمن صرف شہر ہی نیں۔ تھاں نال باویریا تے لوک گنتی نال اتلا رائین لیندا فالیہ وڈے صوبے نیں۔ ایہہ صوبے اگوں 403 ضلعیاں وچ ونڈے ہوۓ نیں جنھاں وچوں 301 پینڈو اتے 102 شہری ضلعے نیں۔

جرمن صوبے

صوبہ راجگڑھ تھاں (مربع کلومیٹر) لوک گنتی بادنورتمبرگ سٹٹگارٹ 35,752 10,753,880 باویریا میونخ 70,549 12,538,696 برلن برلن 892 3,460,725 برانڈنبرگ پوٹسڈیم 29,477 2,503,273 بریمن بریمن 404 660,999 ہامبرگ ہامبرگ 755 1,786,448 ہیسے وائزبادن 21,115 6,067,021 میکلنبرگ-پومرینیا شویرن 23,174 1,642,327 تھلواں سیکسنی ہینوور 47,618 7,918,293 اتلا رائین لیندا فالیہ ڈسلڈورف 34,043 17,845,154 رائین لینڈ-پالاٹیناٹے مینز 19,847 4,003,745 سارلینڈ ساربروکن 2,569 1,017,567 سیکسنی ڈریسڈن 18,416 4,149,477 سیکسنی آنہالٹ مگڈیبرگ 20,445 2,335,006 شلیسوگ ہولسٹاین کیل 15,763 2,834,259 تھورنگیا ارفرٹ 16,172 2,235,025

موسم

کالا جنگل پالے وچ

جرمنی دا موسم درمیانہ ہے۔ اوقیانوس توں آن والی گلف سٹریم دے پاروں ایہہ سردیاں وچ بوہتا ٹھنڈا نِیہ ہوندا اَتے گرمیاں وچ بارشاں لگیاں رہندِیاں نیں اَتے گرمنی ناپ 30 درجہ سینٹی گریڈ دے آلے دوالے رہندا ہے۔

سرکار

برلن وج جرمن پارلیمنٹ ریشتاگ

جرمنی اک لوکراج اے جتھے صوبیاں نوں کم کرن دی کافی کھلی چھٹی ہے۔ جرمن سیاست 1949 وچ بنن والے قنون تے چلدی ہے۔ جرمنی دا سیاسی قنون جرمن پارلیمنٹ وچ دو تیہائی ووٹاں نال بدلیا جاسکدا ہے۔ انساناں دے وڈے حق پارلیمنٹ، عدالتاں تے سرکار دا وکھریاں ہونا۔ ایہناں دی جرمن قنون وچ تبدیلی نہیں ہو سکدی۔ جرمنی دے اک جُٹ ہون توں بعد 1990 وچ ایس قنون وچ دو نکیاں جہیاں تبدیلییاں ہی ہوئیاں۔

تیرکارتن توں جرمن پارلیمنٹ ریشتاگ

جرمن چانسلر جرمن سرکار نوں چلاؤندا ہے۔ ایہہ وزیراعظم ورگا ای ہوندا اے۔ اینجلا مرکل اج کل چانسلر ہے۔ جرمن پارلیمنٹ دو پاسیاں بندستاگ تے بندسرات نال رل کے بݨی ہے۔ بندستاگ دے سنگی ووٹاں نال چنوتی ہون دے مگروں ایتھے آندے نیں تے بندسرات دے سنگیاں نوں صوبے چن کے پیجدے نیں۔ جس پارٹی نوں جِنّے ٪ ووٹ لبھدے نیں اوہ اوسے حساب اپنے بندے پارلیمنٹ وچ بھیج سکدے نیں۔ جرمن صدر جرمنی دا وکھالا ہے۔ اوہدے کول دسن جوگی طاقت ہوندی ہے۔ اج کل جوخم گاؤک جرمنی دا صدر ہے۔

جرمنی وچ دو وڈیاں پارٹیاں نیں کرسچن ڈیموکریٹک یونین تے سوشل ڈیموکریٹک پارٹی۔ اج تک جنے وی چانسلر بنے اوہ ایہناں دو پارٹیاں چوں ہی بنے نیں۔ اک نکی گرین پارٹی وی ہے۔

دوجے دیساں نال جوڑ

جرمنی توں بار جرمنی دے 229 سفارتی مشن نیں تے 190 دیساں نال ایہدے سفراتی رشتے نیں۔ 2011 وچ یورپی یونین دے بجٹ وچ ایہدا حصہ (20%) سب توں زیادہ سی۔ یونائیٹڈ نیشنز نوں حصہ پان وچ ایہدا نمبر تیجا(8%) ہے۔ جرمنی نیٹو دا سنگی ہے۔ دوجی وڈی لڑائی مگروں جرمنی نے فرانس نال گوڑے رشتے رکھے نیں۔ امریکہ تے فرانس مگروں ماتڑ دیساں نوں امداد دین والا ایہہ تیجا وڈا دیس ہے۔ چڑھدے پاسے دے دیساں نال ولی برانت نے یاری نوں اگے ودھایا اتے گیرہارڈ شروڈر نے دوجی وڈی لڑائی مگروں پہلی واری کوسوو دی لڑائی وچ پہلی واری جرمن فوجیاں نوں لڑن لئی پیجیا۔ امریکہ نال جرمنی دے گوڑے سیاسی تے رہتلی ساک نیں۔ عراق دی لڑائی وجہوں ایہناں وچ اک ٹھنڈ آئی پر دوویں دیس گوڑے کاروباری جوڑاں وچ بجے ہوۓ نیں۔ جرمنی دا 8.8% مال امریکہ تے جرمنی آن والا 6.6% مال امریکہ توں آؤندا ہے۔

فوج

جرمن فوج وچ 183,000 فوجی نیں۔ تے جرمنی دا فوج تے خرچہ دنیا وچ نوویں نمبر تے ہے۔ اپریل 2011 تک 6,900 جرمن فوجی دوجیے دیساں وچ امن رکھن لئی گے ہوۓ سن۔ 2011 تک پر جرمن لئی فوجی سکھلائی کرنا لازمی سی پر ہُݨ ایہہ قنون بدل دتا گیا ہے۔ 17,500 جرمن سوانیاں وی فوج وچ نیں۔

جنگلی جیون

جرمنی دے (34%) تھاں تے وائی بیجی، (30.1%) تے جنگل، 13.4% تے چراگاواں تے 11.8% تھاں تے شہر پنڈ تے سڑکاں گلیاں نیں۔ یورپ دے عام رکھ تے جانور ایتھے دے جنگلان وچ لبدے نیں۔جیسمند نیشنل پارک،مورتز نیشنل پارک، ہائینرش نیشنل پارک، آئیفل نیشنل پارک جرمنی دے وڈے نیشنل پارک نیں۔ جرمنی وچ 400 دے نیڑے چڑیاکر تے پارک نیں تے اینے دنیا دے ہور کسے وی دیس وچ نئیں۔ برلن چڑیا کعر جرمنی دا سب توں پرانا چریا کر ہے۔ ایتھے جانوراں دیاں ونڈاں دا اک وڈا کٹھ ہے۔

کم کاج

فائل:2011 Mercedes-Benz SLK 350 BlueEFFICIENCY (R172) roadster (2011-08-16) 01.jpg

مرسیڈیز کار

جرمنی دنیا دی دوجی وڈی ایکانومی ہے۔ تیار چیزاں باہر پیجن وج دنیا وچ دوجے نمبر تے اَتے اندر دیس وچ لیان وچ تیجے نمبر تے ہے۔ لوکاں دی خوشحالی دی پدھر اچی ہے۔ جرمنی دی مارکیٹ ایکانومی ہے۔ لوک پڑھے لکھے تے کم کاج جاندے نیں۔ ہیرا پھیری کوئی نیں۔ لوکاں نوں نویاں شیواں یا ودھیا شیواں بنان دی تانگ رہندی ہے۔ ایہنون کم کاج نال یورپ دا انجن کہیا جاندا ہے۔ جی ڈی ّی 71% سروسز تے، کارچانیاں تے مال بنان دا 28%، اَتے وائی بیجی دا 1٪ جصہ ہے۔ مئی 2012 وچ بیروزگاری 6.7% سی۔ 1 جنوری 2002 نوں جرمنی نے پورے یورپ لئی اک کرنسی یورو چلائی۔ جرمنی نوں اک ہویاں 20 ورھے ہوگۓ نیں پر ہجے وی لہندے صوبے امیر نیں۔

فارچون گلوبل 500 دے ناپ وچ آن والیاں 37 کمپنیاں جرمن نیں۔فوکس ویگن، مرسیڈیز، نیویا، بائر، پورشے، ایڈیڈاس ،آڈی، سیمنز، بی ایم ڈبلیو ورگے ناواں نوں پوری دنیا جاݨدی ہے۔

سائینس تے ٹیکنالوجی

سائینس تے ٹیکنالوجی وج جرمنی دا کم بہت ودھ ہے۔ 103 جرمن نوبل انعام لے چکے نیں۔ 20ویں صدی وچ سائینس وچ سب توں چوکھے انعام جرمن قوم نے لۓ۔ ایلبرٹ آئینسٹائن تے میکس پلانک نے نویں فزکس دا مُڈھ رکھیا اتے ایہناں دے کم نوں ورنر ہائسنبرگ تے میکس بورن اگے لے کے گۓ۔ پر ایہناں توں پہلاں ہور وڈے ناں ہیگے نیں فزکس وچ: ہرمن فان ہیلمہولٹز، جوزف فان فراؤنہوفر تے ڈینیل گیبریل فارنہائیٹ۔

جوہانز گٹنبرگ اک جرمن نے 15ویں صدی وچ پرنٹنگ پریس ایجاد کرکے پڑھہن لکھن وچ اک انقلاب دا مُڈھ رکھیا۔ فرڈیننڈ فان زیپلن, گوٹلیب ڈیملر، روڈلف ڈیزل تے کارل بنز آن جان وچ انقلاب لے آۓ۔ ولہیلم رونٹیگن جینے 1901 وچ فزکس وچ پہلا نوبل انعام لیا سی اوہنے ایکس رے لبی سی۔ فرڈیننڈ کوہن تے رابرٹ کوخ مائکروبیالوجی دا مڈھ رکھدے نیں۔ اٹو ہاہن ریڈیو ایکٹیوٹی تے ریڈیو کیمسٹری دی نیو رکھی۔

فیلکس کلائن، ہرمن وائل، کارل وائرسٹراس ،گوٹفرائیڈ لیبنز، برنہارڈ رائیمان، ڈیوڈ ہلبرٹ تے کارل فریڈریس گاس ورگے میتھمیٹکس دے گرو جرمن سن۔ ورنہر فان براؤن نے پہلا خلائی راکٹ بنایا۔ ہائنرش ہرٹز دے کماں نیں ریڈیو دی نیون٘ہہ رکھی۔

میکس پلانک سوسائیٹی، فراؤنہوفر سوسائٹی، ہیلمہولٹز ایسوسیایشن سائینس وچ کھوج کرن دے وڈے ادارے نیں۔

جرمن لوک

تھلویں جرمنی دیاں سوانیاں دے کپڑے

جنوری 2010 وچ 81.8 ملین لوکاں نال جرمنی یورپ دا سب توں زیادہ لوکاں دا دیس ہے تے دنیا وچ ایہدا سولواں نمبر ہے۔ 229.4 لوک اک مربع کلومیٹر تے اوسط نال وسدے نیں ۔ جمن ویلے جرمنی وچ جیون دی اوسط عمر 80.19 ورھے (77.93 مرداں لئی ہے اَتے 82.58 زنانیاں لئي)۔ اک جرمن زنانی دے 1.41 جواک ہوسکدے نیں۔ جرمنی وچ جمدے تھوڑے تے مردے چوکھے نیں اَتے ایس توں اگلے ورھیاں وچ لوک گنتی تھوڑی ہوندی جائے گی۔

باؤہاؤس، نواں جرمن آرکیٹیکچر

جرمن جرمنی وج وسدے لوکاں دا 91٪ بندے نیں۔ 2009 وچ 20% لوکاں دیاں جڑاں بدیسی نیں۔ ایتھے 25 لکھ ترک، 776,000 اطالوی 687,000 پولش نیں۔ 1987 دے مگروں سوویت یونین اتے چڑھدے یورپ توں 30 لکھ جرمن وی جرمنی آکے وس گۓ نیں۔

دس وڈے جرمن شہر

نمبر	ناں	لوک گنتی
1	برلن	3,471,756
2	ہامبرگ	1,786,448
3	میونخ	1,353,186
4	کلون	1,007,119
5	فرینکفرٹ	688,664
6	سٹٹگارٹ	606,588
7	ڈسلڈورف	598,786
8	ڈارٹمنڈ	580,444
9	ایسن	574,635
10	بریمن	547,340

مذہب

رامزاؤ گرجا

عیسائیت جرمنی دا سب توں وڈا مذہب ہے۔ 51.5 ملین لوک مزہب نوں مندے نیں جیہڑے 62.8% بندے نیں جنھاں وچوں 30٪ کیتھولک اتے 29.9% پروٹسٹنٹ نیں۔ 1.6% لہندا آرتھوڈکس چرچ نوں مندے نیں۔ اسلام جرمنی دا دوجا وڈا مزہب ہے مسلمان 38 توں 43 لکھ تک نیں اَتے ایہہ (4.6% 5.2%) بندے نیں۔ 250،000 بدھ مت نوں منن والے اتے 200،000 یہودی نیں۔ 34.1% جرمن کسے مزھب نوں نِیہ مندے۔ ایہہ چڑھدے جرمنی دے رلن والے صوبیاں دے واسی نیں۔

1871ء وچ نويں جرمنی دا جنم ہويا اَتے اس وقت اک تہائی آبادی پروٹسٹنٹ مسیحیت اُتّے عمل کردی سی جدو‏ں کہ اک تہائی آبادی کاتھولک کلیسا نو‏‏ں مندی سی۔ یہود اقلیت وچ سن ۔ بھاویں جرمنی وچ ہور عقائد دے منن والے لوک وی نيں مگر اُنھاں د‏‏ی تعداد اِنّی زیادہ نِیہ ہوئی کہ انھاں نو‏ں شمار کيتا جا سک‏‏ے۔ مرگ انبوہ دے دوران وچ جرمنی تو‏ں تقریباً تمام تر یہودی ختم ہو چکے سن ۔ 1945ء دے بعد جرمنی وچ مذہبی بدلاؤ شروع ہويا تے تفریق قدرے ختم ہوئی۔ مغربی جرمنی وچ ہجرت د‏‏ی وجہ تو‏ں مذہبی تنوع زیادہ ویکھن نو‏‏ں ملیا جدو‏ں کہ مشرقی جرمنی وچ ملکی سیاست دا قبضہ رہیا۔ 1990ء دے بعد مشرقی جرمنی وچ وی مذہبی تنوع شروع ہويا اَتے ملک وچ انجیلی مسیحیت اتے مسلما‏ن آ ک‏ے وسن لگے۔

بولیاں

جرمن جرمنی وچ سرکاری اَتے سب توں زیادھ بولی جان والی بولی ہے۔ ایہہ یورپی یونین دیاں 23 سرکاری بولیاں وچوں اک ہے اتے یورپی کمیشن دیاں تن چالو بولیاں وچوں اک ہے۔ دیسی تھوڑی گنتی وچ بولیاں جان والیاں بولیاں ڈینش، تھلویں جرمن، رومانی، سوربین اتے فریزین نیں۔ مہاجراں دیاں بولیاں وچ ترک کردی، پولش، بلقان دیاں بولیاں اتے روسی بولی آندیاں نیں۔

پڑھائی

15 ورے توں اپر دے 99٪ جرمن لکھ پڑھ سکدے نیں۔ لوکاں دی سکھلائی تے اکھ رکھنا صوبیاں دا کم کے۔ 9 سال تک سکول دی پڑھائی لازمی اے۔ دنیا دیاں 100 ودیا یونیورسٹیاں وچ 6 جرمن یونیورسٹیاں آندیاں نیں تے 200 وریا وچ 18 آندیاں نیں۔

صحت

میونخ نمفنبرگ پھلواری

صحت بچاؤ دا دنیا دا سب توں پرانا پروگرام جرمنی وچ 1883 وچ بسمارک نے ٹوریا۔ جرمنی اپنے جی ڈی پی دا 11٪ صحت تے لاندا ہے۔ جرمنی وچ جین دا چانس مرداں لئی 77 ورھے تے زنانیاں ل‏ئی 82 ورھے ہے اتے جمن ویلے 1000 چوں 4 نیانیاں دے مرن دا خطرہ رہندا ہے۔ 2010 وچ دل دا روگ مرن دی سب توں وڈی وجہ سی (41٪)۔ 2005 دی پچھ پرتیت توں پتہ چلیا جے 27٪ جوان جرمن سگرٹ پیندے نیں۔

رہتل

بیتھوون دی موسیقی ایلس لئی

صدیاں توں جرمنی نوں شاعراں تے فلاسفراں دا دیس کیا جاندا ہے۔ رہتلی ادارے نوں چلاناں صوبیاں دی زمے واری ہے۔ جرمنی وچ 25000 لائبریریاں، 240 تھیٹر، انگنت سمفنی آرکسٹرا تے میوزیم نے۔ میوزماں وچ سلالنہ 91 ملین واری لوک جاندے نیں۔2 کروڑ سلانہ تھیٹر تے اوپیرا جاندے نیں۔ 36 لکھ لوک سمفنی آرکسٹرا سندے نیں۔ یونیسکو نے جرمنی دیاں 33 تھان٘واں نوں یونیسکو نے اپنی سانب چ لیا ہے۔

آرٹ

بیتھوون

البرخت دیورر کیسپر ڈیوڈ فریڈرش، تے میکس ارنسٹ جرمن مورتاں بنان وچ وڈے ناں نیں۔والٹر گروپیاس اتے لڈوگ مائیز فان ڈیر روہے نے 20ویں صدی آرکیٹیکچر نوں اک نویں راہ وکھائی۔ جرمنی موسیقی دا گھر منیا جاندا ہے اَتے لڈوگ فان بیتھوون، یوہان سبسٹیان باخ، ولفگانگ موزرت، یوہانز براہمز، رچرڈ ویگنر تے رچڑڈ سٹراس جرمن موسیقی دے منے پرمنے ناں نیں۔

ساہت تے فلاسفی

گوئٹے

لٹریچر دا نوبل انعام لین والے جرمن

1902 تہیوڈر مومسن نیں۔

1908 رڈلف کرسٹوف یوکن

1910 پال ہائیسے

1912 گرہارٹ ہاپٹمان

1919 کارل سپتلر

1929 تھامس مان

1946 ہرمن ہیسے

1966 نیلی زاکس

1972 ہائنرش بل

1981 الیاس کانیٹی

1999 گنٹر گراس

2004 ایلفریڈ جیلینک

2009 ہرٹا ملر

گوئٹے، فریڈرش شلر،گرم برادران، تھامس مان، ہرمن ہیسے، ہائنرش بل، گنٹر گراس جرمن ساہت دے کئی نان٘واں چوں کجھ نیں۔ 13 جرمناں نے نوبل انعام لۓ. جرمن کتاباں چھاپن والے ہر سال 70 کروڑ کتاباں 80،000 سرناویاں تے چھاجدے نیں جنھاں چوں 60،000 نویں ہوندے نیں۔ جرمنی کتاباں چھاپن دی گنتی ناپ تے آنگریزی اَتے چینی کتاباں مگروں تیجے نمبر تے دنیا وچ آؤندا ہے ۔ فرینکفرٹ کتاب میلہ دنیا وچ کتاباں دا اک پرانا تے وڈ میلہ ہے۔

دنیا دیاں سوچاں نوں وچ تے ایہنوں نواں کرن وچ جرمن فلسفیاں دا وڈا ہتھ ہے۔ گوٹفرائیڈ لیبنز،کانٹ، نطشے، فریڈرش اینگلز، کارل مارکس، شوپنہائر، شیلنگ، ہیگل تے فختے جانے پچھانے ناں نیں۔

کھیڈاں

2 کروڑ 70 لکھ جرمن کسے کھیڈ کلب دے سنگی نیں تے ایدے نال اک کروڑ 20 لکھ کلیاں ای کھیڈاں چ پیندے نیں۔ فٹ بال سب توں چوکھی پسند کیتی جاندی اے تے جرمن فٹ بال سنگت دے 63 لکھ سنگی نیں تے اینج ایہ دنیا دی سب توں وڈی کھیڈاں دی سنگت اے۔جرمن فٹبال ٹیم فیفا ورلڈ کپ 1954، 1974، 1990 وچ جت چکی اے۔ 1974 تے 2006 دے فیفا ورلڈ کپ جرمنی وچ ہوۓ۔

کار دوڑاں وچ وی جرمن سب توں اگے نیں۔ مائیکل شوماخر نے ایس کھیڈ وچ ک‎ی ریکارڈ بناۓ نیں۔ اولمپک کھیڈاں وچ جرمن کسے توں پچھے نئیں رۓ۔ ساریاں کھیڈاں دے میڈل یا ٹکے گنے جان تے جرمن تیجے نمبر تے آندے نیں۔

ہور ویکھو

• جرمن لوک
• چڑھدا جرمنی تے
• چڑھدا برلن۔
• لیندا برلن۔
• نازی جرمنی
• دوجی وڈی لڑائی
• ٹھنڈی لڑائی

باہرلے جوڑ

• سرکاری Archived 2008-04-21 at the وے بیک مشین
• جرمن چانسلر
• ڈوۓچے ویلے
• جرمنی
• جرمنی Archived 2009-02-21 at the وے بیک مشین
• جرمنی
• جرمن یاترا

مورت نگری

• 
  چانسلری، برلن
• 
  سوگسپتزے
• 
  شویرن قلعہ
• 
  کانگرس ہال برلن
• 
  ہیلگولینڈ
• 
  ہینوور
• 
  ڈو‏ئچیز میوزیم
• 
  نیوشوانسٹائن
• 
  کلون گرجا
• برانڈنبرگ گیٹ
  برانڈنبرگ گیٹ

 · جرمنی دے شہر

آخن · آلن · برلن · بریمن · میونخ‎ · سٹٹگارٹ · ہائیڈلبرگ · ہینوور · ہیٹنگن · فرینکفرٹ · ڈسلڈورف · ڈارٹمنڈ · کلون · جینا · ہامبرگ · لیپزش · کیل · ٹوبنگن · ڈریسڈن · ساربروکن · نیورمبرگ · الم · وائمر · کیسل · چیمنتز · کوبرگ · کوٹبس · التنبرگ · ارفرٹ · ککسہیون · فرینکفرٹ (اوڈر) · ارڈنگ · فسن · گورلٹز · مولن · مونہايیم

 · جرمنی دے صوبے

برلن · بریمن · بادنورتمبرگ · باویریا · برانڈنبرگ · ہیسے · تھلواں سیکسنی · میکلنبرگ-پومرینیا · اتلا رائین لیندا فالیہ · رائین لینڈ-پالاٹیناٹے · سارلینڈ · سیکسنی · سیکسنی آنہالٹ · شلیسوگ ہولسٹاین · تھورنگیا · ہامبرگ

یورپ دے دیس

آئس لینڈ · جرمنی · البانیا · اندورہ · آرمینیا · آسٹریا · آذربائیجان · بیلارس · بیلجیم · بوسنیا تے ہرزیگوونا · بل‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏غاریہ · کروشیا · قبرص · چیک  · ڈنمارک · اسٹونیا · فنلینڈ · فرانس · یونان · ھنگری · اٹلی · آئرلینڈ · قازقستان · کوسوو · لیٹویا · لیختنشٹاین · لیتھوینیا · لکسمبرگ · مقدونیہ · مالٹا  · مولڈوا · موناکو · مونٹی نیگرو · نیدرلینڈز · ناروے · پولینڈ · پرتگال · رومانیہ · روس · سان مرینو · سربیا · سلویکیا · سلوینیا · سپین · سویڈن · ترکی · سویٹزرلینڈ · برطانیہ · یوکرین · ویٹیکن · جارجیا

جرمن جغرافیہ

کالا جنگل · تھورنگیائی جنگل · ہارز · سوابی پعاڑ · نکا سویٹزرلینڈ · باویریائی جنگل · فوگلزبرگ

جرمنی دے نیشنل پارک

جیسمند · مورتز · ہائینرش · آئیفل · ہارز · سیکسن سوئیٹزرلینڈ · باویریائی جنگل

• لسٹ متعلقہ مضامین جرمنی

اتہ پتہ