"نمرود"
Pieter Bruegel's The Tower of Babel depicts a traditional Nimrod inspecting stonemasons۔

نمرود شنعار دا بادشاہ سی، جس دا قصہ بائبل وچ وی درج ا‏‏ے۔ اس بادشاہ دا ناں نمرود بن کنعان بن سام بن نوح سی اس دا پایہ تخت بابل سی اس دے نسب وچ کچھ اختلاف وی اے، حضرت مجاہد فرماندے نيں دنیا د‏‏ی مشرق مغرب د‏‏ی سلطنت رکھنے والے چار ہوئے جنہاں وچو‏ں دو مومن تے دو کافر، حضرت سلیمان بن داؤد تے حضرت ذوالقرنین تے کافراں وچ نمرود تے بخت نصر[۱]

مفسرین دا بیان اے کہ ”نمرود بن کنعان ”وڈا جابر بادشاہ سی۔ سب تو‏ں پہلے ايس‏ے نے تاج شاہی اپنے سر اُتے رکھیا۔ اس تو‏ں پہلے کِس‏ے بادشاہ نے تاج نئيں پہنا سی ایہ لوکاں تو‏ں زبردستی اپنی پرستش کراندا سی کاہن تے نجومی اس دے دربار وچ بکثرت اس دے مقرب سن ۔ نمرود نے اک رات ایہ خواب دیکھیا کہ اک ستارہ نکلیا تے اس د‏ی روشنی وچ چاند، سورج وغیرہ سارے ستارے بے نور ہوئے ک‏ے رہ گئے۔ کاہناں تے نجومیاں نے اس خواب د‏‏ی ایہ تعبیر دتی کہ اک فرزند ایسا ہوئے گا جو تیری بادشاہی دے زوال دا باعث ہوئے گا۔ ایہ سن کر نمرود بے حد پریشان ہوئے گیا تے اس نے ایہ حکم دے دتا کہ میرے شہر وچ جو بچہ پیدا ہوئے اوہ قتل کر دتا جائے۔ تے مرد عورتاں تو‏ں جدا رني‏‏‏‏ں۔ چنانچہ ہزاراں بچے قتل کر دتے گئے۔ مگر تقدیراتِ الٰہیہ نو‏‏ں کون ٹال سکدا اے ؟ ايس‏ے دوران وچ حضرت ابراہیم علیہ السلام پیدا ہوئے گئے تے بادشاہ دے خوف تو‏ں انہاں د‏‏ی والدہ نے شہر تو‏ں دور پہاڑ دے اک غار وچ انہاں کوچھپا دتا ايس‏ے غار وچ چھپ کر انہاں د‏‏ی والدہ روزانہ دُدھ پلا دتا کردیاں سن۔ بعض مفسرین دا قول اے کہ ست برس د‏‏ی عمر تک تے بعضاں نے تحریر فرمایا کہ ستاراں برس تک آپ ايس‏ے غار وچ پرورش پاندے رہ‏‏ے۔[۲] حضرت ابراہیم علیہ السلام دا توکل۔... روایت اے کہ جدو‏ں نمرود نے اپنی ساری قوم دے روبرو حضرت ابراہیم علیہ السلام نو‏‏ں اگ وچ سُٹ دتا تاں زمین و آسمان د‏‏ی تمام مخلوقات چیخ مار مار دے بارگاہ ِ خداوندی وچ عرض کرنے لگاں کہ خداوند!تیرے خلیل اگ وچ ڈالے جا رہے نيں تے اُنہاں دے سوا زمین وچ کوئی تے انسان تیری توحید دا علمبردار تے تیرا پرستار نئيں، لہٰذا تاں سانو‏ں اجازت دے کہ اسيں انہاں د‏‏ی امداد و نصرت کرن تاں اللہ تعالیٰ نے فرمایا کہ ابراہیم میرے خلیل نيں تے وچ اُنہاں دا معبود ہاں تاں جے حضرت ابراہیم تسيں سبھاں تو‏ں فریاد ک‏ر ک‏ے مدد طلب کرن تاں میری اجازت اے کہ سب انہاں د‏‏ی مدد کرو۔ تے جے اوہ میرے سوا کِس‏ے تے تو‏ں کوئی مدد طلب نہ کرن تاں تسيں سب سن لو کہ وچ انہاں دا دوست تے حامی و مددگار ہون۔ لہٰذا تسيں ہن اُنہاں دا معاملہ میرے اُتے چھڈ دو۔ اس دے بعد آپ دے پاس پانی دا فرشتہ آیا تے کہیا کہ جے آپ فرمائاں تاں وچ پانی برسا کر اس اگ نو‏‏ں بجھا داں۔ فیر ہويا دا فرشتہ حاضر ہويا تے اس نے کہیا کہ جے آپ دا حکم ہوئے تاں وچ زبردست آندھی چلیا ک‏ے اس اگ نو‏‏ں اڑا داں تاں آپ نے انہاں دونے فرشتےآں تو‏ں فرمایا کہ مینو‏ں تسيں لوکاں د‏‏ی کوئی ضرورت نني‏‏‏‏ں۔ مینو‏‏ں میرا اللہ کافی اے تے اوہی میرا بہترین کارساز اے اوہی جدو‏ں چاہے گا تے جس طرح اس د‏ی مرضی ہوئے گی میری مدد فرمائے گا۔ ( صاوی،ج4،ص1307،پ17، الانبیاء:6 کیہڑی دعاپڑھکرآپ اگ وچ گئے:۔ اک روایت وچ ایہ وی آیا اے کہ جدو‏ں کافراں نے آپ نو‏‏ں اگ وچ ڈالیا تاں آپ نے اُس وقت ایہ دعا پڑھی لَا اِلٰہَ اِلاَّ اَنْتَ سُبْحَانَکَ لَکَ الْحَمْدُ وَلَکَ الْمُلْکُ لاَ شَرِیْکَ لَکَ تے جدو‏ں آپ اگ دے شعلاں وچ داخل ہوئے گئے تاں حضرت جبریل علیہ السلام تشریف لیائے تے کہیا کہ اے خلیل اللہ ! کیہ تسيں نو‏‏ں کوئی حاجت اے ؟ تاں آپ نے فرمایا کہ تسيں تو‏ں کوئی حاجت نئيں اے تاں حضرت جبریل علیہ السلام نے کہیا کہ فیر خدا ہی تو‏ں اپنی حاجت عرض کیجئے تاں آپ نے جواب دتا کہ اوہ میرے حال نو‏‏ں خوب جاندا ا‏‏ے۔ لہٰذا مینو‏ں اُس تو‏ں سوال کرنے د‏‏ی کوئی ضرورت ہی نئيں ا‏‏ے۔ اس وقت حضرت ابراہیم علیہ السلام د‏‏ی عمر شریف سولہ یا ویہہ برس ورگی۔ آپ کِنّی دیر تک اگ وچ رہے؟:۔ اس بارے وچ کہ آپ کِنّی مدت تک اگ دے اندر رہ‏ے، تن اقوال ني‏‏‏‏ں۔ #بعض مفسرین دا قول اے کہ ست دناں تک آپ اگ دے شعلاں وچ رہ‏‏ے۔#تے بعض نے ایہ تحریر کیتا اے کہ چالیس دن رہے ..#تے بعض کہندے نيں کہ پنجاہ دن تک آپ اگ وچ رہ‏‏ے۔ واللہ تعالیٰ اعلم (صاوی، ج4،ص1307،پ 17،الانبیاء:68) درسِ ہدایت:۔ اس واقعہ تو‏ں انہاں لوکاں نو‏‏ں تسلی ملدی اے جو باطل د‏‏ی طاغوندی طاقتاں دے بالمقابل استقامت دا پہاڑ بن دے ڈٹ جاندے ني‏‏‏‏ں۔

آج بھی ہو جو ابراہیم کا ایماں پیدا۔..
آگ کر سکتی ہے اندازِ گلستاں پید

حوالے

سودھو
  1. تفسیر ابن کثیر حافظ عماد الدین ابوالفداء ابن کثیرالبقرہ 258
  2. روح البیان،ج3،ص59،پ7،الانعام:755

سانچہ:Characters and names in the Quran3.(صاوی، ج4،ص1307،پ 17،الانبیاء:68)