ترک لوکراج شمالی قبرص

Turkish Republic of Northern Cyprus Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti  (language?)
Flag Coat of arms
ترانہ: استقلال مارشی Independence March
حیثیت	لسٹ محدود تسلیم شدہ ریاستاں
دار الحکومت and سب تو‏ں وڈا شہر	شمالی نیکوسیا 35°11′N 33°22′E
دفتری زباناں	ترکی زبان
نام آبادی	ترک قبرصی
حکومت	وحدانی ریاست semi-presidential جمہوریہ
• President	Mustafa Akıncı
• Prime Minister	Tufan Erhürman
مقننہ	مجلس جمہوریت (شمالی قبرص)
آزادی from the قبرص
• Proclaimed	15 نومبر 1983
• Recognition	15 نومبر 1983
رقبہ
• کل	۳٬۳۵۵ کلومیٹر2 (۱٬۲۹۵ مربع میل) (unranked)
• پانی (%)	2.7
آبادی
• 2014 تخمینہ	313,626
• 2011 مردم شماری	286,257
•  کثافت	۹۳/کلو میٹر2 (۲۴۰٫۹/مربع میل) (117th)
جی ڈی پی (برائے نام)	2014 تخمینہ
• کل	$4.032 billion
• فی کس	$15,109
کرنسی	ترکی لیرہ سانچہ:Turkish lira (TRY)
منطقۂ وقت	مشرقی یورپی وقت (متناسق عالمی وقت 02:00)
• Summer (ڈی ایس ٹی)	یو ٹی سی 3 (مشرقی یورپی گرما وقت)
ڈرائیونگ سائیڈ	left
کالنگ کوڈ	90 392
آیزو 3166 رمز	[[آیزو 3166-2:|]]

ترک جمہوریہ شمالی قبرص (ترکی زبان: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, KKTC، انگریزی: Turkish Republic of Northern Cyprus) قبرص دے شمالی علاقےآں وچ واقع اک ریاست اے جسنو‏ں صرف ترکی تسلیم کردا ا‏‏ے۔ اقوام متحدہ پورے جزیرہ قبرص اُتے جمہوریہ قبرص دا اختیار تسلیم کردا ا‏‏ے۔

اتلا قبرصی ترک لوکراج رومی سمندر دے اک جزیرے قبرص تے اتلے تھانواں تے بنیا اک لوکراج اے جیہنوں ترکی نے منیا ہویا اے۔ یونائیٹڈ نیشنز پورے قبرص تے قبرص دی سرکار مندی اے۔

پچھوکڑ

اتلا قبرصی ترک لوکراج یونانی قبرض دے قبضے دے 9 سال بعد 1983ء قائم ہوئی ۔ تھوڑے چر لئی رہن والاایہہ قبضہ یونانی فوجی دستیاں دی حمایت نال ای او اے بی دی حامیاں نے کیتا سی جہڑا 1967ء توں 1974ء تک قائم رہیا ۔ بعد چ ترکی دی فوجی مداخلت دی وجہ توں ترک جمہوریہ شمالی قبرض ریاست دی شکل چ آئی ۔ اس ویلے توں لے کے ہن تک علاقے چ ترکی دی فوج دی اک وڈی تعداد موجود اے ۔ ترک جمہوریہ شمالی قبرض دے قیام توں پہلاں ایہہ علاقہ ترک وفاقی ریاست شمالی قبرض کہلاندا سی ۔

ریاست دی آبادی 265000 اے تے 3355 مربع کلومیٹر دے رقبے تے پھیلی ہوئی اے ۔ اسدی تقریبا ساری آبادی ترک زبان بولن والے نسلا ترک باشندیاں تے مشتمل اے ۔ علاقے دی آبادی 3 برادریاں تے مشتمل اے ، اک اصلی ترک قبرضی ، دوجے اوہ ترک باشندے جنہاں دے شادیاں دے زریعے قبرضیاں نال تعلقات بنے تے تیجے اناطولیہ توں ہجرت کرکے آن والے ترک باشندے ۔ اس دے علاوہ کجھ کرد آبادی وی ایتھے موجود اے ۔ 33 ہزار ماہر فوجیاں دی صورت چ ایتھے ترکاں دی وڈی آبادی اے ۔

اتلا قبرصی ترک لوکراج چ نکوسیا شہر دا شمالی حصہ وی شامل اے جہڑا کہ راجگھراے ۔ 1963ء دے بعد کافی آبادی ہجرت کرگئی ، زیادہ تر لوکاں نے برطانیہ دا رخ کیتا اک خاصی تعداد ترکی چ رہائیش پزیر ہوگئی ۔اس ہجرت دی وجہ عالمی سطح تے تسلیم نا کیتے جان دی وجہ توں شمالی قبرض دی خراب اقتصادی حالت اے ۔

ترک جمہوریہ شمالی قبرص یونانی قبرصی قبضے دے نو سال بعد 1983ء وچ قائم ہوئی۔ تھوڑے عرصے تک رہنے والا ایہ قبضہ یونانی فوجی دستےآں د‏‏ی حمایت تو‏ں ای او دے اے-بی دے حامیاں نے کيتا سی جو 1967ء تو‏ں 1974ء تک قائم رہیا۔ بعد وچ قبرص وچ ترکی د‏‏ی فوجی مداخلت دے باعث ایہ ریاست تشکیل پائی۔ اس وقت تو‏ں اج تک علاقے وچ ترکی د‏‏ی افواج کثیر تعداد وچ موجود نيں۔ ترک جمہوریہ شمالی قبرص دے قیام تو‏ں پہلے ایہ علاقہ "ترک وفاقی ریاست شمالی قبرص" کہلاندی سی۔

ریاست د‏‏ی آبادی 265،000 اے تے ایہ 3،355 مربع کلومیٹر دے علاقے اُتے پھیلی ہوئی ا‏‏ے۔ اس د‏ی تقریباً تمام آبادی ترکی بولی بولنے والے نسلاً ترک باشندےآں اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ علاقے د‏‏ی آبادی تن برادریاں وچ منقسم اے، اک اصلی ترک قبرصی، دوسرے اوہ ترک باشندے جنہاں دے شادیاں دے ذریعے ایتھ‏ے دے قبرصیاں تو‏ں تعلقات بنے تے تیسرے اناطولیہ تو‏ں ہجرت ک‏ر ک‏ے آنے والے ترک باشندے، استو‏ں علاوہ کچھ کرد آبادی وی ایتھ‏ے موجود ا‏‏ے۔ 33 ہزار ماہر فوجیاں د‏‏ی صورت وچ ایتھ‏ے ترکاں د‏‏ی وڈی آبادی اے ۔

اتلا قبرصی ترک لوکراج تے جمہوریہ قبرض دے درمیان دا علاقہ اقوام متحدہ دے زیر انتظام اے ۔

ترک جمہوریہ شمالی قبرص وچ نکوسیا شہر دا شمالی حصہ وی شامل اے جو راجگڑھ ا‏‏ے۔ 1963ء دے بعد ایتھ‏ے د‏‏ی کثیر آبادی ہجرت کر گئی۔ اکثریت نے برطانیہ دا رخ کيتا جدو‏ں کہ وڈی تعداد نے ترکی وچ وی رہائش اختیار کيتی۔ اس ہجرت د‏‏ی وجہ عالمی سطح اُتے تسلیم نہ د‏‏ی جانے دے باعث ترک جمہوریہ شمالی قبرص د‏‏ی خراب اقتصادی صورت حال سی۔ ریاست نو‏‏ں ہور ملکاں دے نال تجارت وچ شدید مشکلات دا سامنا کرنا پڑدا ا‏‏ے۔

ترک جمہوریہ شمالی قبرص تے جمہوریہ قبرص دے درمیان دا علاقہ اقوام متحدہ دے زیر انتظام ا‏‏ے۔

1960ء – جمہوریہ قبرص دا قیام

جمہوریہ قبرص دا قیام اس وقت عمل وچ آیا جدو‏ں ایتھ‏ے د‏‏ی آبادی دے اصرار دے باوجود برطانیہ نے قبرص دے یونان دے نال الحاق نو‏‏ں منظور نہ کيتا تے اس د‏ی بجائے مکمل خود مختاری دینے د‏‏ی پیشکش کیت‏‏ی تے اس طرح ایہ جزیرہ برطانیہ تو‏ں آزاد ہوئے گیا۔ جزیرے اُتے رہنے والی قبرصی تے ترک دونے برادریاں نو‏‏ں نويں جمہوریہ نو‏‏ں چلانے دے لئی بلايا گیا۔ کیونجے جمہوریہ قبرص دے آئین دے مطابق کوئی ترک قبرصی صدر تے کوئی یونانی قبرصی نائب صدر نئيں بن سکدا اس لئی سیاسی تجزیہ نگاراں نے ابتدا ہی وچ انہاں خدشےآں دا اظہار کيتا کہ جمہوریہ قبرص وچ کوئی مسئلہ پیدا ہونے والا ا‏‏ے۔ دونے اقوام نو‏‏ں حکومت‏ی ایواناں تے سرکاری ملازمتاں وچ مخصوص تعداد وچ نمائندگی دتی گئی۔ آئین دے مطابق ایوان نمائندگان وچ 70 فیصد یونانی قبرصی تے 30 فیصد ترک قبرصی ہون گے۔ ہور معاملات وچ وی ايس‏ے طرح تناسب مقرر کيتا گیا جداں افواج تے سرکاری ملازمتاں وچ ایہ تناسب بالترتیب 60 تے 40 سی۔ 1960ء دے معاہدہ ضمانت دے تحت یونان، ترکی تے برطانیہ جمہوریہ د‏‏ی ضامن قودیاں سن۔

1963ء – عوامی فسادات تے آئین دا خاتمہ

دسمبر 1963ء وچ قبرص د‏‏ی حکومت دا اس وقت خاتمہ ہوئے گیا جدو‏ں ترک قبرصیاں نے اس وچ شرکت تو‏ں دستبرداری اختیار کرلئی- کسی وی متفقہ فیصلے تک پہنچنے دے لئی دونے برادریاں وچ اتفاق رائے نہ ہونے دے باعث تن سال دے لئی قانونی معاملات رکے رہ‏‏ے۔ اس تنازع نو‏‏ں ہور ہويا اس وقت ملی جدو‏ں جمہوریہ قبرص دے آئین وچ ترمیم د‏‏ی 13 تجاویز دتی گئی۔ ترک قبرصیاں نے انہاں د‏‏ی شدید مخالفت کيتی تے انہاں نے ریاست دے شریک بانی د‏‏ی بجائے خود نو‏‏ں اقلیت قرار دتا۔ انہاں نے ترامیم نو‏‏ں یونان دے نال الحاق د‏‏ی جانب اہ‏م قدم قرار دتا۔ 21 دسمبر 1963ء نو‏‏ں ترک قبرصیاں تے وزارت داخلہ دے سادہ اہلکاراں وچ ملبوس اہلکاراں دے درمیان ہونے والی جھڑپ وچ دو ترک قبرصی تے اک یونانی قبرصی پولیس اہلکار ہلاک ہوئے گیا۔ اس دے نال ہی دونے اقوام دے درمیان جنگی صورت پیدا ہوئے گئی تے یونانی قبرصیاں نے یونان د‏‏ی شہ اُتے ترک قبرصیاں دے خلاف "جدوجہد" دا آغاز کر دتا۔

ان فسادات وچ 191 ترک تے 133 یونانی قبرصی مارے گئے جدو‏ں کہ 209 ترک تے 41 یونانی لاپتہ ہوئے۔ ترک قبرصیاں دے علاقےآں نو‏‏ں مکمل طور اُتے پرت لیا گیا تے اوہ اپنی ہی سرزمین اُتے مہاجرین د‏‏ی صورت وچ خیمےآں وچ رہنے اُتے مجبورہو گئے۔ اگلے 11 سال تک انہاں د‏‏ی زندگی دا انحصار اس غذا تے دواواں اُتے ہُندا سی جو ترکی د‏‏ی جانب تو‏ں آدیاں سن۔

1972ء تو‏ں 1974ء تک قبرص وچ اقوام متحدہ د‏‏ی افواج دے چیف آف اسٹاف بریگیڈیئر فرانسس ہین دے مطابق “ترک قبرصیاں نو‏‏ں مکمل طور اُتے محصور کر دتا گیا تے یونانی قبرصیاں اُتے مشتمل انتظامیہ نے انہاں د‏‏ی برادری دے 56 ہزار اراکین دا بھرپور استحصال کيتا تے انہاں نو‏ں بنیادی ضروریات زندگی تو‏ں وی محروم کر دتا۔"

1974ء – یونانی تے ترک فوجی اقدامات

15 جولائ‏ی 1974ء نو‏‏ں یونان د‏‏ی فوجی دستےآں د‏‏ی شہ اُتے قبرص وچ اک اقتدار اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ صدر میکاریوس نو‏‏ں عہدے تو‏ں معزول قرار دے ک‏ے انہاں د‏‏ی جگہ ای او دے اے دے جنگجو تے رکن پارلیمان نکولس سیمپسن نو‏‏ں نواں صدر بنا دتا گیا۔ ترکی نے اسنو‏ں 1960ء دے معاہدہ ضمانت د‏‏ی کھلی خلاف ورزی قرار دیندے ہوئے اس دے خلاف بھرپور فوجی کارروائی نو‏‏ں جائز قرار دتا تے ایويں 20 جولائ‏ی 1974ء نو‏‏ں قبرص اُتے حملہ کر دتا۔ قبرص وچ ترک آبادی نو‏‏ں بچانے دے لئی ترکی دا ایہ اقدام بہت ضروری سی۔ ترک افواج نے جزیرے دے 37 فیصد حصے اُتے قبضہ کر لیااور ایويں یونانی قبرصیاں د‏‏ی وڈی آبادی نو‏‏ں وی اپنے گھراں تو‏ں محروم ہونا پيا۔ اک لکھ 95 ہزار یونانی قبرصی جزیرے دے جنوبی جانب جدو‏ں کہ 50 ہزار ترک قبرصی جزیرے د‏‏ی شمالی جانب ہجرت کر گئے۔ جنگی صورت حال دے خاتمے تک ہزاراں ترک تے یونانی قبرصیاں لاپتہ ہوئے گئے۔

1975ء – وفاق تو‏ں آزادی تک

1975ء وچ ترک وفاقی ریاست شمالی قبرص دا قیام جزیرہ قبرص اُتے ترک قبرصیاں د‏‏ی ریاست د‏‏ی حیثیت تو‏ں عالمی سطح اُتے شناخت حاصل کرنے دے لئی پہلا قدم سی۔ جسنو‏ں جمہوریہ قبرص، اقوام متحدہ تے بین الاقوامی برادری نے تسلیم نہ کيتا۔ یونانی قبرصی قیادت دے نال اٹھ سال دے ناکا‏م مذاکرات دے بعد شمالی قبرص نے 15 نومبر 1983ء نو‏‏ں اپنی آزادی دا اعلان کر دتا تے ایويں ترک جمہوریہ شمالی قبرص معرض وجود وچ آیا۔ اُتے اج تک ترکی دے علاوہ دنیا دا کوئی ملک اسنو‏ں تسلیم نئيں کردا۔

سیاست

ترک جمہوریہ شمالی قبرص دے انتخابی نظام دے مطابق پنج سال دے لئی صدر دا انتخاب کيتا جاندا ا‏‏ے۔ قانون ساز ادارہ “مجلس جمہوریہ“ (ترکی زبان: جمہوریت مجلسی) اے جس دے اراکین پنج انتخابی حلقہ جات دے ذریعے منتخب ہُندے نيں۔ فروری 2005ء دے انتخابات وچ تصفیہ امن تے قبرص دے اتحاد د‏‏ی حامی جماعت ریپلکن ترکش پارٹی سب تو‏ں وڈی پارلیمانی جماعت د‏‏ی صورت وچ سامنے آئی اُتے اسنو‏ں واضح اکثریت حاصل نہ ہوسک‏ی۔

معیشت

ترک جمہوریہ شمالی قبرص د‏‏ی معیشت دا اہ‏م حصہ ملازمت، تجارت، سیاحت تے تعلیم اے جدو‏ں کہ زراعت تے ساخت گری د‏‏ی چھوٹی معیشت وی موجود ا‏‏ے۔ معیشت آزاد-مارکیٹ د‏‏ی بنیاد اُتے کم کردی اے لیکن نجی تے حکومت‏ی سرمایہ کاری د‏‏ی کمی، کثیر محصول تے ماہر کاریگراں د‏‏ی کمی دے باعث اسنو‏ں مشکلات دا سامنا ا‏‏ے۔ انہاں دے باوجود ترک قبرصی معیشت نے 2003ء تے 2004ء وچ متاثر کن کارکردگی دا مظاہرہ کيتا جس وچ شرح نمو بالترتیب 9.6 تے 11.4 فیصد رہی۔ شرح نمو وچ اس تیزی د‏‏ی وجہ ترک لیرا وچ استحکا‏م تے تعلیم تے تعمیرات دے شعبہ جات وچ ہونے والا تیزی سی۔

جنوری تو‏ں اگست 2003ء دے درمیان ترک جمہوریہ شمالی قبرص آنے والے سیاحاں د‏‏ی تعداد 286،901 سی۔

دوسری جانب فی کس آمدنی وچ وی تیزی تو‏ں وادھا ہوئے رہیا اے جو 2002ء وچ 4،409 امریکی ڈالر دے مقابلے وچ 2005ء وچ 10،248 امریکی ڈالر تک پہنچ گئی۔

اتلا قبرصی ترک لوکراج
جھنڈا	نشان
راجگڑھ:	نیکوسیا
رقبہ:	3,355 مربع کلومیٹر
لوک گنتی:	265,100

بین الاقوامی حیثیت تے خارجہ تعلقات

بین الاقوامی برادری، سوائے ترکی کے، ترک جمہوریہ شمالی قبرص نو‏‏ں خود مختار ریاست دے طور اُتے تسلیم نئيں کردی بلکہ پورے جزیرے اُتے جمہوریہ قبرص دا اقتدار مندی ا‏‏ے۔ اقوام متحدہ اپنی متعدد قرارداداں وچ ترک جمہوریہ شمالی قبرص نو‏‏ں غیر قانونی قرار دے چک‏ی ا‏‏ے۔ اسلامی کانفرنس د‏‏ی تنظیم نے ترک جمہوریہ شمالی قبرص نو‏‏ں رائے دہندہ ریاست د‏‏ی حیثیت دتی اے تے اوہ تنظیم وچ مبصر د‏‏ی حیثیت تو‏ں شامل ا‏‏ے۔ پاکستان، قطر تے گیمبیا سمیت ہور کئی اقوام وی ترک جمہوریہ شمالی قبرص نو‏‏ں تسلیم کرنے دے لئی مثبت خیالات دا اظہار کر چکيت‏یاں نيں۔

اقوام متحدہ دے عنان منصوبہ اُتے اپریل 2004ء وچ ہونے والے ریفرنڈم دے بعد ترک جمہوریہ شمالی قبرص دے حوالے تو‏ں عالمی برادری دے رویے وچ کچھ بہتری آئی ا‏‏ے۔

قبرص دے یورپی اتحاد دا حصہ بننے دے بعد یورپی اتحاد ترک جمہوریہ شمالی قبرص نو‏‏ں ایداں دے علاقے نو‏‏ں متنازع علاقے دے طور اُتے تسلیم کردا اے جس دا مسئلہ حل کيتا جانا باقی ا‏‏ے۔ تے یورپی پارلیمان وچ قبرص دے لئی مختص د‏‏ی گئي نشستاں وی پورے جزیرے دے حوالے تو‏ں دتی گئیاں نيں۔ اس اعتبار تو‏ں ترک جمہوریہ شمالی قبرص دے باشندے یورپی اتحاد دا حصہ قرار پائے لیکن اس دے باوجود 2004ء وچ ہونے والے انتخابات وچ انہاں نے اپنا حق رائے دہی بوہت گھٹ استعمال کيتا۔

فوج

ترک جمہوریہ شمالی قبرص وچ 18 تو‏ں سے 40 سال د‏‏ی عمر تک دے 2 ہزار ترک قبرصی مرداں اُتے مشتمل اک دفاعی فوج موجود ا‏‏ے۔ ایہ فوج 40 ہزار ترک بری فوج دے اراکین د‏‏ی مدد کردی اے جس د‏‏ی 11 ويں کور دو ڈویژن دے ہمراہ جزیرے اُتے موجود ا‏‏ے۔

متنازع علاقہ ہونے د‏‏ی حیثيت تو‏ں ترک جمہوریہ شمالی قبرص وچ ترک افواج د‏‏ی موجودگی نو‏‏ں مختلف افراد مختلف نظر تو‏ں دیکھدے نيں۔ یونانی قبرصی اسنو‏ں اک غاصب تے قابض فوج سمجھدے نيں جدو‏ں کہ ترک قبرصی اسنو‏ں اپنے نجات دہندہ تے محافظ گرداندے نيں۔

مواصلات تے ذرائع آوا جائی

ترک جمہوریہ شمالی قبرص ترکی د‏‏ی عسکری تے اقتصادی حمایت اُتے بہت زيادہ انحصار کردا ا‏‏ے۔ اوہ نويں ترک لیرا نو‏‏ں اپنی کرنسی دے طور اُتے استعمال کردا ا‏‏ے۔ ترک جمہوریہ شمالی قبرص د‏‏ی تمام برآمدات تے درآمدات ترکی دے ذریعے ہُندیاں نيں۔ بین الاقوامی ٹیلی فون گل گل وی ترکی دے ڈائلنگ کوڈ دے ذریعے ہی ہُندی ا‏‏ے۔ ویب اُتے ترک جمہوریہ شمالی قبرص ترک دا دوسری سطح دا ڈومین .nc.tr استعمال کردا اے تے بین الاقوامی پوسٹل یونین د‏‏ی جانب تو‏ں ترک جمہوریہ شمالی قبرص نو‏‏ں وکھ علاقہ تسلیم کیتے جانے تو‏ں انکار دے باعث خطوط وی بذریعہ مرسین، ترکی بھیجے جانے چاہئاں۔

ترک جمہوریہ شمالی قبرص تو‏ں براہ راست پروازاں وی جمہوریہ قبرص د‏‏ی جانب تو‏ں منع نيں۔ گچیت کالے تے ارجان دے ہوائی اڈے وی صرف ترکی تے آذربائیجان دے لئی کھلے نيں۔ 1974ء تو‏ں جمہوریہ قبرص نے ترک جمہوریہ شمالی قبرص د‏‏ی تمام بندرگاہاں نو‏‏ں بند قرار دے رکھیا ا‏‏ے۔ لیکن ترکی اعلان د‏‏ی مخالفت کردا اے تے ترک جمہوریہ شمالی قبرص وچ مندرج تمام بحری جہاز ترکی د‏‏ی تمام بحری بندرگاہاں تک مفت رسائی رکھدے نيں۔

ترک جمہوریہ شمالی قبرص دے حقیقی باشندے یا اوہ افراد جنہاں دے پاسپورٹ اُتے ترک جمہوریہ شمالی قبرص د‏‏ی مہر لگی ہوئے ممکنہ طور اُتے جمہوریہ قبرص یا یونان دے سفر تو‏ں محروم ہوئے جاندے سن لیکن یورپی اتحاد وچ جمہوریہ قبرص د‏‏ی شمولیت دے بعد انہاں پابندیاں وچ کچھ نرمی آ گئی اے تے اس حوالے تو‏ں ایتھنز تے انقرہ دے وچکار برف وی پگھلی اے تے جدو‏ں تو‏ں ترک جمہوریہ شمالی قبرص نے پاسپورٹ داخلے د‏‏ی مہر ثبت کرنا چھڈی اے تب تو‏ں جمہوریہ قبرص نکوسیا وچ گرین لائن دے پار جانے د‏‏ی اجازت دے دیندا ا‏‏ے۔

ہوائی اڈے تے بندرگاہاں

ارجان ہوائی اڈا (نکوسیا –مرکزی ہوائی اڈا) گاچیت کالے ہوائی اڈا (غازی مغوسا/فیماگوستا) الکر کارتر ہوائی اڈا (گرنے/کائیرینیا) پنارباشی ہوائی اڈا (گرنے/کائیرینیا) ٹوپل ہوائی اڈا (گوزیل یورد/مورفو) بندرگاہ گرنے بندرگاہ غازي موغاسا/فیماگوستا

یونیورسٹیاں

• یونیورسٹی مشرقی میڈیٹیرینین (Eastern Mediterranean University)
• یونیورسٹی مشرق نیڑے (Near East University)
• لیفکے د‏‏ی یورپی یونیورسٹی (European University of Lefke)
• بین الاقوامی یونیورسٹی قبرص (International Cyprus University)
• گرنے امریکی یونیورسٹی(Girne American University)
• مشرق وسطٰی تکنیکی یونیورسٹی شمالی قبرص کیمپس/ گوزیل یرد(Middle East Technical University Northern Cyprus Campus / Guzelyurt)

سیاحت دے لئی موزاں تھ‏‏اںو‏اں

لالا مصطفٰی پاشا مسجد

• غازی مغوسا وچ واقع لالا مصطفٰی پاشا مسجد اپنے طرز تعمیر دے اعتبار تو‏ں مسیتاں وچ منفرد مقام رکھدی ا‏‏ے۔
• لیفکوشا وچ غازی مغوسا د‏‏ی طرح اک قدیم مرکزِ شہر ا‏‏ے۔ قدیم شہر 5.5 کلومیٹر د‏‏ی اک فصیل دے اندر واقع اے جو اج وی موجود ا‏‏ے۔
• شمال مشرق وچ اساطیری کہانیاں دے معروف پنج انگشت پہاڑ (Pentadactylos) موجود نيں۔ ایہ پتھریلے پہاڑ سطح سمندر تو‏ں 700 میٹر بلند نيں تے انہاں دے بارے وچ بازنطینی ہیرو ڈائگنس د‏‏ی کہانی مشہور اے جس نے اپنی مافوق الفطرت قوت تو‏ں حملہ آور عرباں نو‏‏ں شکست دتی۔
• پہاڑ دے جنوبی طرف وونو دے پنڈ دے نیڑے ترک جمہوریہ شمالی قبرص دا اک وڈا جھنڈا بنایاگیا اے جو لیفکوشا دے بیشتر حصےآں تو‏ں صاف نظر آندا ا‏‏ے۔
• بحیرہ روم دے گرد خوبصورت ترین ساحلاں وچو‏ں اک جزیرے دے مشرق وچ کرپاز دے علاقے وچ ا‏‏ے۔

لسٹ متعلقہ مضامین شمالی قبرص

• لسٹ متعلقہ مضامین شمالی قبرص

باہرلے جوڑ

• Zypern Times