Bartolomeo Bosco

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Bartolomeo Bosco a l'era nassù a Turin ël 3 ëd gené dël 1793 e a l'é mòrt a Dresda ël 7 ëd mars dël 1863.

A l'é stàit ël pì gran prestigiator dij sò temp. Sò spitàcoj a l'avìo un gran sucess, sia pr'ij sò truch, otnù ëdcò an dovrand d'angign mecànich bin ëstudià, che për soe capassità d'arsitassion.

La gioventura

Bosco a vnisìa da na famija bastansa bin butà. Ij sò a j'ero proprietari dël Café Antërnassional, ëdcò ciamà Café Catlin-a dal nòm dla mare, an cors dla Sitadela a Turin. Sò pare a meuir che Bartolomeo a l'ha set agn e soa seur, Norina, sinch agn e mes.
La mare a l'ha mandà sò fieul, ch'a l'era ciamà con ël sobrichet Meo an colege, e là chiel as fa armarché për soe capassità atlétiche.
Meo a l'é anviarà a la cariera ëd magìster dë scherma. Ma chiel a l'ha pì car dë dventé un prestigiator, mesté ch'a amprend ëdcò mersì a la vitalità dla sità, antlora sota l'ocupassion napoleònica.

La campagna 'd Russia

Dël 1812 a l'é arcrutà ant la Granda Armada napoleònica e a part për la campagna 'd Russia, fusilié ant ël regiment ëd linia nùmer 111 (ciamà daj soldà Ij tre paluch, për via dle tre gifre 1), dla quinta division dël 1^m còrp d'armada, sota 'l comand dël general piemontèis Compans de Brinchanteau.
Për passess-la un pòch mej a l'era dventà moros ëd na vivandera, Rosin-a, e a dasìa dë spitàcoj për ij soldà. A un ëd si spitàcoj a l'era vnùit ëdcò Napoleon, ch'a l'era peui complimentasse con Bosco an piemontèis.

Ferì d'un colp ëd bajonëtta a la bataja ëd Vilnius, a l'é pijà përzoné daj russ. Da përzoné a dà në spetàcol ant ël Palass dël goern a Tobolsk, tant apressià che Bosco a oten ël drit ëd bogesse an libertà ant la zòna e fin-a 'd sòld ch'a deuvra për amelioré ij sò utiss ëd sena. An col perìod a l'ha podù fé dë spitàcoj për la noblëssa e fesse dë dné.

Dël 1814 a l'é liberà, séghit a në scambi ëd përzoné antra la Russia e la Fransa. Sò viage për rintré a Turin a dventa l'ocasion për un vir durà quatr agn d'esibission artìstiche.

Ij viage artìstich

Rintrà a Turin, as fërma pòch: a part për d'esibission a Vien-a, Praga, Bùdapest, Berlin, Potsdam, Amborgh, Copenàghen, Londra. A oten vàire arconossiment, dont un diplòma spessial da l'Academia dle Bele Art d'Amborgh.

A l'ancamin dël 1833 a fa d'esibission a Paris; da là a part an sël fium për Rouen, ma ël batel a fonga ant l'eva e Bosco a perd ij sò utiss ëd sena. Antlora a torna a Turin e peui a part për n'àutr vir d'esibission a Turin, Parma, Firense, Nàpoli, Milan, Mòdena, Bològna, Venessia.
Livrà cost vir dë spetàcoj, a n'ancamin-a un ancor pì gross a travers l'Euròpa antrega; a vìsita ëdcò vàire sità dl'Àfrica dël nòrd e ëd Mérica e daspërtut a l'ha sucess.

Bartolomeo Bosco a l'é mòrt a Dresda dël 1863, cudì da sò fieul. A l'é sotrà a Dresda; soa tomba a l'é cudìa da l'Assossiassion Antërnassional dij Prestigiator.