liczyć

liczyć (język polski)

kasjer liczy (1.1) pieniądze

ktoś coś liczy (1.4)

wymowa:

IPA: [ˈlʲit͡ʃɨt͡ɕ], AS: [lʹičyć], zjawiska fonetyczne: zmięk. ​

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. policzyć)

(1.1) określać liczbę elementów składających się na dany zbiór

(1.2) włączać do zbioru

(1.3) zawierać w sobie określoną ilość elementów

(1.4) wykonywać działania matematyczne, przetwarzać dane numeryczne

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. policzyć)

(2.1) wymawiać liczby

(2.2) spodziewać się

(2.3) pokładać swoje zaufanie

czasownik zwrotny niedokonany liczyć się (dk. policzyć się)

(3.1) brać pod uwagę, respektować

(3.2) mieć duże znaczenie

odmiana:

(1-3) koniugacja VIb

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		liczyć
czas teraźniejszy		liczę	liczysz	liczy	liczymy	liczycie	liczą
czas przeszły	m	liczyłem	liczyłeś	liczył	liczyliśmy	liczyliście	liczyli
	ż	liczyłam	liczyłaś	liczyła	liczyłyśmy	liczyłyście	liczyły
	n	liczyłom	liczyłoś	liczyło
tryb rozkazujący		niech liczę	licz	niech liczy	liczmy	liczcie	niech liczą
pozostałe formy czas przyszły m będę liczył, będę liczyć będziesz liczył, będziesz liczyć będzie liczył, będzie liczyć będziemy liczyli, będziemy liczyć będziecie liczyli, będziecie liczyć będą liczyli, będą liczyć ż będę liczyła, będę liczyć będziesz liczyła, będziesz liczyć będzie liczyła, będzie liczyć będziemy liczyły, będziemy liczyć będziecie liczyły, będziecie liczyć będą liczyły, będą liczyć n będę liczyło, będę liczyć będziesz liczyło, będziesz liczyć będzie liczyło, będzie liczyć czas zaprzeszły m liczyłem był liczyłeś był liczył był liczyliśmy byli liczyliście byli liczyli byli ż liczyłam była liczyłaś była liczyła była liczyłyśmy były liczyłyście były liczyły były n liczyłom było liczyłoś było liczyło było forma bezosobowa czasu przeszłego liczono tryb przypuszczający m liczyłbym, byłbym liczył liczyłbyś, byłbyś liczył liczyłby, byłby liczył liczylibyśmy, bylibyśmy liczyli liczylibyście, bylibyście liczyli liczyliby, byliby liczyli ż liczyłabym, byłabym liczyła liczyłabyś, byłabyś liczyła liczyłaby, byłaby liczyła liczyłybyśmy, byłybyśmy liczyły liczyłybyście, byłybyście liczyły liczyłyby, byłyby liczyły n liczyłobym, byłobym liczyło liczyłobyś, byłobyś liczyło liczyłoby, byłoby liczyło imiesłów przymiotnikowy czynny m liczący, nieliczący ż licząca, nielicząca liczące, nieliczące n liczące, nieliczące imiesłów przysłówkowy współczesny licząc, nie licząc rzeczownik odczasownikowy liczenie, nieliczenie

przykłady:

(1.1) Zawsze liczę pieniądze, które wypłacam z banku, żeby być pewnym, że dostałem tyle, ile trzeba.

(1.2) – Trzy osoby jadą. – Licz mnie też. – Czyli cztery, ktoś jeszcze?

(1.3) Ta grupa liczy sześć osób.

(1.4) Ten komputer liczy dwa razy szybciej niż poprzedni.

(1.4) Księgowy siedział przy biurku zawalonym papierami i liczył zawzięcie.

(2.1) Gramy w chowanego. Adam liczy na głos do dziesięciu, a my się chowamy

(2.1) Licz do dziesięciu i powiedz „szukam”!

(2.2) Musisz zrobić to sam i nie licz na moją pomoc!

(2.3) Wiem, że moja mama mnie kocha i zawsze mogę na nią liczyć.

(3.1) Licz się ze zdaniem ojca!

(3.2) Dobrze wiesz, że liczy się dla mnie tylko zdanie ojca. To on zadecyduje, czy mam wyjechać, czy nie.

składnia:

(1.1-4) liczyć B.

(2.2-3) liczyć na B.

(3.1) liczyć się z N.

kolokacje:

synonimy:

(1.4) kalkulować, rachować

(2.1) odliczać, rachować

(2.2) czekać, nastawiać się, przewidywać

(2.3) polegać, pokładać nadzieję, ufać, wierzyć, żywić zaufanie

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

(1.4) dodawać, odejmować, mnożyć, dzielić, pierwiastkować, potęgować

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. liczebność ż, licznik mrz, zliczenie n, zliczanie n, policzenie n, liczenie n, liczba, liczydło

czas. naliczyć, obliczyć, podliczyć, przeliczyć, rozliczyć, wyliczyć, zaliczyć, zliczyć, policzyć, przeliczać, zaliczać

przym. liczny, policzalny, obliczeniowy

przysł. licznie

związki frazeologiczne:

liczyć się ze słowami • kto liczy na losy, będzie nagi i bosy • kto się z groszem nie liczy, tego bieda wyćwiczy

etymologia:

prasł. *ličiti

uwagi:

w czasownikach wtórnie niedokonanych, które utworzono poprzez dodanie przedrostka temat -liczyć przechodzi w -liczać

tłumaczenia:

• albański: (1.4) llogarit
• angielski: (1.1) count; (1.4) calculate; (2.3) count, expect; (3.1) consider, take into account
• arabski: (1.1) عد, حسب, عید
• azerski: (1.1) hesablamaq
• baskijski: (1.1) zenbatu; (1.4) kalkulatu; (2.1) zenbatu
• bhodźpuri: (1.1) गिनना
• białoruski: (1.1) лічыць
• chorwacki: (1.1) brojati
• czeski: (1.1) počítat
• dolnołużycki: (1.1) licyś
• duński: (1.1) tælle; (1.3) tælle; (1.4) regne; (2.1) tælle; (2.2) regne; (3.2) tælle
• elfdalski: (1.1) rekken
• esperanto: (1.1) kalkuli
• fiński: (1.1) luku
• francuski: (1.1) compter; (1.4) calculer; (2.3) compter
• górnołużycki: (1.1) ličić
• hiszpański: (1.1) contar; (1.4) calcular; (2.1) contar
• islandzki: (1.1) telja
• japoński: (1.1) 数える(かぞえる); (1.4) 計算(けいさん)する; (2.3) 信頼(しんらい)する, 信用(しんよう)する
• jidysz: (1.1) ציילן (cejln); (3.1) קוקן (kukn); (3.2) האָבן אַן אויג (hobn an ojg)
• kaszubski: (1.1) lëczëc, rechòwac; (1.2) lëczëc; (1.4) rechòwac
• kataloński: (1.4) calcular
• litewski: (1.1) lykúoti
• łaciński: (1.1) numero, computo
• manx: (1.1) coontey
• neapolitański: (1.1) cuntà
• niderlandzki: (1.1) tellen; (1.4) rekenen; (2.3) rekenen op; (3.1) rekening houden met
• niemiecki: (1.1) zählen; (1.4) rechnen; (2.2) erwarten, zumuten, rechnen mit; (3.1) erwägen
• pali: (1.1) gaṇeti
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.4)  ,    
• rosyjski: (1.1) считать; (1.2) включать, учитывать; (1.3) насчитывать; (1.4) рассчитывать; (2.1) считать; (2.2) рассчитывать, надеяться; (2.3) рассчитывать, надеяться; (3.1) считаться; (3.2) считаться
• staroirlandzki: (1.1) ad·rími
• szwedzki: (1.1) räkna, beräkna, summera; (1.3) räkna, uppgå, utgöra, bestå; (1.4) räkna; (2.1) räkna; (2.2) räkna, förvänta, vänta sig; (3.1) räkna, fästa vikt, ta hänsyn; (3.2) räknas, betyda
• tahitański: (1.1) taiʻo
• tuvalu: (1.1) lau
• ukraiński: (1.1) лічити; (1.4) лічити
• wilamowski: (1.1) cyła; (1.4) raehiyn, rachyn
• włoski: (1.1) calcolare, contare; (1.2) includere; (2.3) fare conto
• xhosa: (1.1) ukuthelekelela

źródła: