lato
Wygląd
lato (język polski)
[edytuj]- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj nijaki
- (1.1) pora roku, charakteryzująca się najwyższymi temperaturami; zob. też lato w Wikipedii
- (1.2) daw. rok[1][2]
- odmiana:
- (1.1-2)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik lato lata dopełniacz lata lat celownik latu latom biernik lato lata narzędnik latem latami miejscownik lecie latach wołacz lato lata
- przykłady:
- (1.1) Lato to najgorętsza pora roku.
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) chłodne / deszczowe / gorące / skwarne / upalne / zimne lato • długie / krótkie lato • latem / w lecie[3]
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- (1.1) pora roku
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. polecie n, letnik m, letnisko n, lata nmos, letniość ż
- przym. letni, leciwy, letniskowy
- przysł. letnio, latoś
- przyr. -letni
- związki frazeologiczne:
- babie lato • na to jak na lato • przysłowia: gdy na Wincentego i nawrócenie Pawła pogoda świeci, spodziewajcie się dobrego lata, dzieci • gdy słońce przygrzewa na Jana Dobrego, spodziewać się można lata pogodnego • kiedy w styczniu lato, w lecie zimno za to • kiedy w styczniu rośnie trawa, marna w lecie jest potrawa • kwiecień plecień, bo przeplata trochę zimy, trochę lata • kwiecień plecień, bo przeplata: trochę zimy, trochę lata • po styczniu jasnym i białym będą w lato upały • święty Michał lato przekichał
- etymologia:
- prasł. *lěto[4]
- por. białor. лета, bośn. ljeto, bułg. лято, chorw. ljeto, czes. léto, kasz. lato, ros. лето, scs. лѣто, słc. leto i ukr. лі́то
- uwagi:
- (1.1) zobacz też: przedwiośnie • wiosna • przedlecie • lato • polecie • babie lato • jesień • przedzimie • zima
- zob. też lato w Wikicytatach
- tłumaczenia:
- (1.2) zobacz listę tłumaczeń w haśle: rok
- abazyński: (1.1) пхны
- abchaski: (1.1) аԥхын (āpxən), stara pisownia аҧхын (āpxən)
- adygejski: (1.1) гъэмафэ (ġămāfă)
- afrykanerski: (1.1) somer
- alabama: (1.1) lokba, lokbaha; (1.2) lokbaha
- albański: (1.1) verë ż
- aleucki: (1.1) saqudaq, saaqudax
- amharski: (1.1) በጋ (bäga)
- angielski: (1.1) summer
- arabski: (1.1) صيف (ʂaif) m
- aramejski: (1.1) ܩܝܛܐ m (qayta)
- arumuński: (1.1) vearã ż
- asamski: (1.1) গ্ৰীষ্ম (grishmô)
- asturyjski: (1.1) veranu m
- awarski: (1.1) рии (rii)
- azerski: (1.1) yay
- baskijski: (1.1) uda
- baszkirski: (1.1) йәй (yäy)
- bengalski: (1.1) গ্রীষ্ম (grisshô)
- białoruski: (1.1) лета n (ljeta)
- birmański: (1.1) နွေရာသီ (nwerasi)
- bośniacki: (1.1) ljeto n
- bretoński: (1.1) hañv m -où
- bułgarski: (1.1) лято n (ljato)
- chiński standardowy: (1.1) 夏天 (xiàtiān), 夏季 (xiàjì)
- chorwacki: (1.1) ljeto n
- czeczeński: (1.1) аьхке (äχke)
- czeski: (1.1) léto n
- czirokeski: (1.1) ᎪᎨᏱ (gogeyi)
- czuwaski: (1.1) ҫу (śu), ҫулла (śulla)
- dalmatyński: (1.1) instuat m
- dolnołużycki: (1.1) lěśe n
- dolnoniemiecki: (1.1) Sommer m
- duński: (1.1) sommer w
- erzja: (1.1) кизэ (kize)
- esperanto: (1.1) somero
- estoński: (1.1) suvi
- farerski: (1.1) summar n
- fiński: (1.1) kesä
- francuski: (1.1) été m
- franko-prowansalski: (1.1) chôd-temps m, bon-temps m, étif m, étâf m, bôna sêson ż
- friulski: (1.1) istât ż
- fryzyjski: (1.1) simmer w
- gagauski: (1.1) yaz
- galicyjski: (1.1) verán m, vran m
- gocki: (1.1) 𐌰𐍃𐌰𐌽𐍃 (asans) ż
- górnołużycki: (1.1) lěćo n
- grenlandzki: (1.1) aasaq, stara pisownia aussaĸ
- gruziński: (1.1) ზაფხული (zapkhuli)
- gudźarati: (1.1) ઉનાળો m (unāḷō)
- hebrajski: (1.1) קיץ m (kajic)
- hindi: (1.1) ग्रीष्म m (grīśm), गर्मी ż (garmī)
- hiszpański: (1.1) verano m, estío m
- ido: (1.1) somero
- indonezyjski: (1.1) musim panas
- inguski: (1.1) ахка (aχka)
- interlingua: (1.1) estate
- inuktitut: (1.1) ᐊᐅᔭ (auja)
- inupiak: (1.1) auraq
- irlandzki: (1.1) samhradh m
- islandzki: (1.1) sumar n
- japoński: (1.1) 夏 (なつ, natsu)
- jèrriais: (1.1) êté m
- jidysz: (1.1) זומער m (zumer)
- joruba: (1.1) ìgbà é̩rùnìgbà oru
- kabardyjski: (1.1) гъэмахуэ (ġămāx°ă)
- kałmucki: (1.1) зан (zan)
- kannada: (1.1) ಬೇಸಗೆ (bēsage)
- kantoński: (1.1) 夏天 (haa6 tin1), 夏季 (haa6 gwai3)
- karelski: (1.1) kezä
- karpatorusiński: (1.1) лїто n (ljito)
- kaszubski: (1.1) lato
- kataloński: (1.1) estiu m
- kazachski: (1.1) жаз (jaz)
- keczua: (1.1) ruphay killa
- khmerski: (1.1) គិម្ហន្ត (kɨmhɑn)
- kirgiski: (1.1) жай (cay)
- komi-permiacki: (1.1) гожӧм (gožöm)
- koreański: (1.1) 여름 (yeoreum)
- kornijski: (1.1) hav m
- krymskotatarski: (1.1) yaz
- laotański: (1.1) ຣະດູຮ້ອນ (ra dū hǭn)
- lezgiński: (1.1) гад (gad)
- litewski: (1.1) vasara ż
- lojban: (1.1) crisa
- luksemburski: (1.1) Summer m
- łaciński: (1.1) aestas ż
- łatgalski: (1.1) vosora ż
- łotewski: (1.1) vasara ż
- macedoński: (1.1) лето n (leto)
- malajalam: (1.1) വേനല്ക്കാലം (vēnalkkālaṃ)
- malajski: (1.1) musim panas
- malediwski: (1.1) ހޫނު މޫސުން (hūnu mūsun)
- malgaski: (1.1) fahavaratra
- maltański: (1.1) sajf m
- maoryski: (1.1) raumati
- marathi: (1.1) उन्हाळा m (unhāḷā)
- maryjski: (1.1) кеҥеж
- mirandyjski: (1.1) berano m
- moksza: (1.1) киза (kiza)
- mongolski: (1.1) зун (zun)
- nawaho: (1.1) shį́
- nepalski: (1.1) गमीर (gamīr)
- niderlandzki: (1.1) zomer m
- niemiecki: (1.1) Sommer m
- normandzki: (1.1) étaï m
- norweski (bokmål): (1.1) sommer m
- norweski (nynorsk): (1.1) sommar m, sumar m
- nowogrecki: (1.1) καλοκαίρι n (kalokaíri), θέρος n (théros)
- occidental: (1.1) estive
- orija: (1.1) ଖରାଦିନ (kharādina)
- ormiański: (1.1) ամառ (amaṙ)
- osetyjski: (1.1) сӕрд (særd)
- pendżabski: (1.1) ਗਰਮੀ ż (garmī)
- perski: (1.1) تابستان (tâbestân), هامین (hâmin)
- polski język migowy: (w zapisie SignWriting)
- południowoałtajski: (1.1) јай (cay)
- portugalski: (1.1) verão m
- północnolapoński: (1.1) geassi
- prowansalski: (1.1) estiu m
- romansz: (1.1) stad m, sted m
- rosyjski: (1.1) лето
- rumuński: (1.1) vară
- sanskryt: (1.1) ऊष्ण (ūṣṇa)
- serbski: (1.1) лето n (leto)
- sindhi: (1.1) اوُنہارو (ūnhārō)
- skolt: (1.1) ǩieʹss
- slovio: (1.1) Leto (Лето)
- słowacki: (1.1) leto n
- słoweński: (1.1) poletje n
- staroangielski: (1.1) sumor m
- staro-cerkiewno-słowiański: (1.1) лѣто n
- starofrancuski: (1.1) esté m
- starogrecki: (1.1) θέρος n (théros)
- staronordyjski: (1.1) sumar n
- staroormiański: (1.1) ամառն (amaṙn)
- staroruski: (1.1) лѣто n
- starosaksoński: (1.1) sumar m
- staro-wysoko-niemiecki: (1.1) sumar m
- suahili: (1.1) kiangazi
- syngaleski: (1.1) ගිම්හාන ඍතුව (gimhāna ṛtuva)
- szkocki: (1.1) simmer
- szkocki gaelicki: (1.1) samhradh m
- szorski: (1.1) чайғы (çayğı)
- szwedzki: (1.1) sommar w
- średnio-wysoko-niemiecki: (1.1) sumer m
- tadżycki: (1.1) тобистон (tobiston)
- tagalski: (1.1) tag-aráw
- tajski: (1.1) ฤดูร้อน (ruedu ron)
- tamilski: (1.1) கோடை காலம் (kōṭai kālam)
- taos: (1.1) pȉléna
- telugu: (1.1) ఎండకాలము (eṃḍakālamu)
- tigrinia: (1.1) ሓጋይ (ḥagay)
- turecki: (1.1) yaz
- turkmeński: (1.1) tomus
- tybetański: (1.1) དབྱར་ཀ (dbyar.ka), དབྱར་ཁ (dbyar.kha)
- udmurcki: (1.1) гужем (gužem)
- ujgurski: (1.1) از (yaz)
- ukraiński: (1.1) літо n
- urdu: (1.1) گرمی ż (garmī), گریشم m (grīśm), گرما ż (garmā), صيف m (ṣaif)
- uzbecki: (1.1) yoz
- volapük: (1.1) hitüp
- walijski: (1.1) haf m
- waloński: (1.1) esté m
- wenecki: (1.1) istà ż
- węgierski: (1.1) nyár
- wietnamski: (1.1) mùa hè
- wilamowski: (1.1) zummer m, zumer m
- włoski: (1.1) estate ż
- wolof: (1.1) nawet
- xhosa: (1.1) ihlobo
- zulu: (1.1) ihlobo
- źródła:
- ↑ Hasło „Lato, czyli ‚rok’” w: Maciej Malinowski, Obcy język polski.
- ↑ Hasło „lato” w: Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków 1927.
- ↑ Porada „latem, czyli w lecie” w: Poradnia językowa PWN.
- ↑ Czy znane jest pochodzenie nazw pór roku? w: Poradnia językowa UŚ.
lato (język fiński)
[edytuj]- wymowa:
- znaczenia:
rzeczownik
- (1.1) stodoła
- przykłady:
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- uwagi:
- zobacz też: Indeks:Fiński - Fałszywi przyjaciele
- źródła:
lato (język hiszpański)
[edytuj]- wymowa:
- IPA: [ˈla.to]
- znaczenia:
przymiotnik
- (1.1) (o pojęciu, znaczeniu) szeroki, rozległy
- (1.2) obszerny, przestrzenny[1]
czasownik, forma fleksyjna
- przykłady:
- składnia:
- antonimy:
- (1.2) breve
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- związki frazeologiczne:
- uwagi:
- zobacz też: Indeks:Hiszpański - Fałszywi przyjaciele
- źródła:
- ↑ Stanisław Wawrzkowicz, Kazimierz Hiszpański, Podręczny słownik hiszpańsko-polski, Wiedza Powszechna, Warszawa 1993, ISBN 83-214-0925-3, s. 467.
lato (język kaszubski)
[edytuj]- wymowa:
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj nijaki
- przykłady:
- (1.1) Òb lato lubi mie jachac na ferije do Wiôldżi Wsë. → Latem lubię jechać na wakacje do Władysławowa.
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- (1.1) cząd rokù
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- związki frazeologiczne:
- babie lato
- etymologia:
- źródła:
- ↑ Roman Drzeżdżon, Grzegorz J. Schramke, Słowniczek polsko-kaszubski, Region, Gdynia 2003-2012, ISBN 978-83-7591-191-6.
lato (język włoski)
[edytuj]- wymowa:
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męski
- (1.1) bok, strona
- (1.2) mat. bok
- (1.3) przen. aspekt, strona
- (1.4) rzad. przen. polit. stronnictwo[1]
przymiotnik
- przykłady:
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) da tutti i lati → ze wszystkich stron, zewsząd • il lato di una medaglia → strona medalu • parenti dal lato di madre → krewni ze strony matki
- (1.2) il lato di un triangolo → bok trójkąta
- (1.3) il lato debole → słaba strona, słaby punkt • il lato politico di un romanzo → polityczny aspekt powieści
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- uwagi:
- zobacz też: Indeks:Włoski - Fałszywi przyjaciele
- źródła:
- ↑ W. Meisels, Podręczny słownik włosko-polski. Wiedza Powszechna, Warszawa 2005.