Syriusz

Syriusz (język polski)

Syriusz (1.2) – ta najjaśniejsza gwiazda

wymowa:

IPA: [ˈsɨrʲjuʃ], AS: [syrʹi ̯uš], zjawiska fonetyczne: zmięk.• i → j  ​

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

(1.1) mit. gr. pies Oriona, przeniesiony na firmament jako gwiazda Syriusz (1.2); zob. też Syriusz (mitologia) w Wikipedii

(1.2) astr. najjaśniejsza gwiazda na nocnym niebie, znajdująca się w gwiazdozbiorze Wielkiego Psa; zob. też Syriusz w Wikipedii

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

(2.1) rzad. imię męskie; zob. też Syriusz (imię) w Wikipedii

odmiana:

(1.1-2)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	Syriusz	Syriusze
dopełniacz	Syriusza	Syriuszów / Syriuszy
celownik	Syriuszowi	Syriuszom
biernik	Syriusza	Syriusze
narzędnik	Syriuszem	Syriuszami
miejscownik	Syriuszu	Syriuszach
wołacz	Syriuszu	Syriusze

(2.1)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	Syriusz	Syriuszowie
dopełniacz	Syriusza	Syriuszów
celownik	Syriuszowi	Syriuszom
biernik	Syriusza	Syriuszów
narzędnik	Syriuszem	Syriuszami
miejscownik	Syriuszu	Syriuszach
wołacz	Syriuszu	Syriuszowie
depr. M. i W. lm: (te) Syriusze

przykłady:

(1.1) Orionowi podczas polowania towarzyszył pies Syriusz.

(1.1) Myśliwy Orion został po śmierci przeniesiony między gwiazdy wraz z psem Syriuszem.

(1.2) Syriusz, zwany także Psią Gwiazdą lub Kanikułą, jest gwiazdą podwójną i jedną z gwiazd położonych najbliżej Ziemi.

(1.2) Gwiazdozbiór Oriona widnieje na niebie niedaleko Syriusza, który jest z nim mitologicznie powiązany.

składnia:

kolokacje:

(1.2) gwiazda Syriusz • światło Syriusza • przyglądać się Syriuszowi • obserwować / widzieć Syriusza

(2.1) pan Syriusz • brat / kuzyn / wujek / dziadek Syriusz • mężczyzna imieniem (o imieniu) Syriusz • święty / błogosławiony Syriusz • mieć na imię / nosić imię / używać imienia Syriusz • dać na imię / nadać imię / ochrzcić imieniem Syriusz • otrzymać / dostać / przybrać imię Syriusz • dzień imienin / imieniny Syriusza • na Syriusza (o dniu)

synonimy:

(1.2) Psia Gwiazda, Kanikuła, α CMa

(2.1) zdrobn. Syriuszek

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz.

zdrobn. Syriuszek mos

przym. Syriuszowy

związki frazeologiczne:

etymologia:

(1.1) gr. Σείριος (Seirios) < gr. σείριος (seirios) → gorący, ognisty

(1.2, 2.1) od (1.1)

uwagi:

zob. też Syriusz (ujednoznacznienie) w Wikipedii

(1.1) zobacz też: Argos • Cerber • Lelaps • Majra • Ortros • Procjon • Indeks:Polski - Mitologia grecka

(1.2) Jednowyrazowe nazwy gwiazd piszemy wielką literą.

(1.2) por. Psia Gwiazda • Kanikuła; zobacz też: Indeks:Polski - Astronomia • Indeks:Polski - Indeks terminów astronomicznych

(2.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona

tłumaczenia:

• angielski: (1.2) Sirius, Dog Star
• arabski: (1.2) الشعرى ,الشعرى اليمانية
• czeski: (1.1) Sirius m; (1.2) Sirius m
• kaszubski: (1.2) Zwiérzowô Gwiôzda ż
• łaciński: (1.1) Sirius m; (1.2) Sirius m; (2.1) Sirius m
• niemiecki: (1.1) Sirius m; (1.2) Sirius m
• nowogrecki: (1.1) Σείριος m; (1.2) Σείριος m
• słowacki: (1.1) Sírius m; (1.2) Sírius m; (2.1) Sírius m
• staroegipski: (1.2) (Spdt)
• starogrecki: (1.1) Σείριος m
• szwedzki: (1.2) Sirius w, hundstjärna w
• turecki: (1.2) Sirius, Akyıldız

źródła: