Aneks:Język łaciński - Koniugacja IV
Spis treści aneksu | Język łaciński | hasła w języku łacińskim
Wedle informacji z tej strony do koniugacji IV należą czasowniki, których inf. praes. act. ma zakończenie -īre.
Odmiana czasownika audio, audire, audivi (oboczna audii), auditum:
Tryb oznajmujący – indicativus
[edytuj]- Czasy praesens, imperfectum i futurum I tworzy się od tematu praesentis.
- Czasy perfectum, plusquamperfectum i futurum II activi tworzy się od tematu perfecti.
- Czasy perfectum, plusquamperfectum i futurum II passivi tworzy się poprzez połączenie participium perfecti passivi (ppp, tworzone z tematu supini) i odpowiednio odmienionego czasownika sum, esse, fui (patrz odmiana) – dla perfectum w praesens, dla plusquamperfectum w imperfectum, dla futurum II w futurum I.
Uwaga: W 3. per. pl. ind. praes. act. i pass. dodajemy spójkę -u- (patrz: Aneks:Język łaciński - czasowniki#Koniugacja_IV_(-īre)).
| strona czynna activum |
strona bierna passivum | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| liczba pojedyncza singularis |
liczba mnoga pluralis |
liczba pojedyncza singularis |
liczba mnoga pluralis | ||
| czas teraźniejszy praesens |
1. per. | -o audio |
-mus audimus |
-or audior |
-mur audimur |
| 2. per. | -s audis |
-tis auditis |
-ris audiris |
-mini audimini | |
| 3. per. | -t audit |
-nt audiunt |
-tur auditur |
-ntur audiuntur | |
| czas przeszły niedokonany imperfectum |
1. per. | -ebam audiebam |
-ebamus audiebamus |
-ebar audiebar |
-ebamur audiebamur |
| 2. per. | -ebas audiebas |
-ebatis audiebatis |
-ebaris audiebaris |
-ebamini audiebamini | |
| 3. per. | -ebat audiebat |
-ebant audiebant |
-ebatur audiebatur |
-ebantur audiebantur | |
| czas przyszły I futurum I |
1. per. | -am audiam |
-emus audiemus |
-ar audiar |
-emur audiemur |
| 2. per. | -es audies |
-etis audietis |
-eris audieris |
-emini audiemini | |
| 3. per. | -et audiet |
-ent audient |
-etur audietur |
-entur audientur | |
| czas przeszły dokonany perfectum |
1. per. | -i audivi |
-imus audivimus |
-us, -a, -um sum auditus, -a, -um sum |
-i, -ae, -a sumus auditi, -ae, -a sumus |
| 2 per. | -isti audivisti |
-istis audivistis |
-us, -a, -um es auditus, -a, -um es |
-i, -ae, -a estis auditi, -ae, -a estis | |
| 3. per. | -it audivit |
-erunt audiverunt |
-us, -a, -um est auditus, -a, -um est |
-i, -ae, -a sunt auditi, -ae, -a sunt | |
| czas zaprzeszły plusquamperfectum |
1. per. | -eram audiveram |
-eramus audiveramus |
-us, -a, -um eram auditus, -a, -um eram |
-i, -ae, -a eramus auditi, -ae, -a eramus |
| 2. per. | -eras audiveras |
-eratis audiveratis |
-us, -a, -um eras auditus, -a, -um eras |
-i, -ae, -a eratis auditi, -ae, -a eratis | |
| 3. per. | -erat audiverat |
-erant audiverant |
-us, -a, -um erat auditus, -a, -um erat |
-i, -ae, -a erant auditi, -ae, -a erant | |
| czas przyszły II futurum II |
1. per. | -ero audivero |
-erimus audiverimus |
-us, -a, -um ero auditus, -a, -um ero |
-i, -ae, -a erimus auditi, -ae, -a erimus |
| 2. per. | -eris audiveris |
-eritis audiveritis |
-us, -a, -um eris auditus, -a, -um eris |
-i, -ae, -a eritis auditi, -ae, -a eritis | |
| 3. per. | -erit audiverit |
-erint audiverint |
-us, -a, -um erit auditus, -a, -um erit |
-i, -ae, -a erunt auditi, -ae, -a erunt | |
Tryb rozkazujący – imperativus
[edytuj]| strona czynna activum |
strona bierna passivum | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| liczba pojedyncza singularis |
liczba mnoga pluralis |
liczba pojedyncza singularis |
liczba mnoga pluralis | ||
| czas teraźniejszy praesens |
2. per. | – audi |
-te audite |
-re audire |
-mini audimini |
| czas przyszły futurum |
2. per. | -to audito |
-tote auditote |
-tor auditor |
|
| 3. per. | -to audito |
-unto audiunto |
-tor auditor |
-untor audiuntor | |
Tryb łączący (przypuszczający) – coniunctivus
[edytuj]Coniunctivus praesentis tworzymy, dodając przed końcówką cechę -a-, coniunctivus imperfecti przez cechę -re-, coniunctivus perfecti activi przez cechę -eri-, a coniunctivus plusquamperfecti activi przez cechę -isse-. Coniunctivus perfecti i plusquamperfecti passivi tworzymy z dodania do participium perfecti passivi (ppp) odmienionego czasownika sum, esse, fui (być, odmiana) w coniunctiwie praesentis (dla perfectum) i coniunctiwie imperfecti (dla plusquamperfectum).
| strona czynna activum |
strona bierna passivum | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| liczba pojedyncza singularis |
liczba mnoga pluralis |
liczba pojedyncza singularis |
liczba mnoga pluralis | ||
| czas teraźniejszy praesens |
1. per. | -m audiam |
-mus audiamus |
-r audiar |
-mur audiamur |
| 2. per. | -s audias |
-tis audiatis |
-ris audiaris |
-mini audiamini | |
| 3. per. | -t audiat |
-nt audiant |
-tur audiatur |
-ntur audiantur | |
| czas przeszły niedokonany imperfectum |
1. per. | -m audirem |
-mus audiremus |
-r audirer |
-mur audiremur |
| 2. per. | -s audires |
-tis audiretis |
-ris audireris |
-mini audiremini | |
| 3. per. | -t audiret |
-nt auderent |
-tur audiretur |
-ntur audirentur | |
| czas przeszły dokonany perfectum |
1. per. | -m audiverim |
-mus audiverimus |
-us, -a, -um sim auditus, -a, -um sim |
-i, -ae, -a simus auditi, -ae, -a simus |
| 2. per. | -s audiveris |
-tis audiveritis |
-us, -a, -um sis auditus, -a, -um sis |
-i, -ae, -a sitis auditi, -ae, -a sitis | |
| 3. per. | -t audiverit |
-nt audiverint |
-us, -a, -um sit auditus, -a, -um sit |
-i, -ae, -a sint auditi, -ae, -a sint | |
| czas zaprzeszły plusquamperfectum |
1. per. | -m audivissem |
-mus audivissemus |
-us, -a, -um essem auditus, -a, -um essem |
-i, -ae, -a essemus auditi, -ae, -a essemus |
| 2. per. | -s audivisses |
-tis audivissetis |
-us, -a, -um esses auditus, -a, -um esses |
-i, -ae, -a essetis auditi, -ae, -a essetis | |
| 3. per. | -t audivisset |
-nt audivissent |
-us, -a, -um esset auditus, -a, -um esset |
-i, -ae, -a essent auditi, -ae, -a essent | |
Bezokolicznik – infinitivus
[edytuj]| strona czynna activum |
strona bierna passivum | |
|---|---|---|
| czas teraźniejszy praesens |
-ire audire |
-ri audiri |
| czas przeszły dokonany perfectum |
-isse audiisse |
-us, -a, -um esse (NCI) auditus, -a, -um esse |
| -um, -am, -um esse (ACI) auditum, -am, -um esse | ||
| czas przyszły futurum |
-urus, -ura, -urum esse auditurus, -ura, -urum esse |
Imiesłów – participium
[edytuj]Participium perfecti passivi (ppp) i participium futuri activi (pfa) odmieniają się według I i II deklinacji. Participium praesentis activi (ppa) odmienia się według III deklinacji.
| strona czynna activum |
strona bierna passivum | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| czas teraźniejszy praesens |
-ens, -entis audiens, audientis |
||||
| czas przeszły dokonany perfectum |
-us, -a, -um auditus, -a, -um | ||||
| czas przyszły futurum |
-urus, -ura, -urum auditurus, -ura, -urum |
patrz gerundivum |
Przymiotnik odczasownikowy – gerundivum
[edytuj]Gerundivum tworzymy poprzez dodanie cechy -end- do tematu praesentis III i IV koniugacji oraz końcówek rodzajowych -us, -a, -um.
| imiesłów bierny czasu przyszłego participium futuri passivi (pfp), gerundivum | |
|---|---|
| forma | -end-us, -end-a, -end-um audiendus, -a, -um |
Rzeczownik odczasownikowy – gerundium
[edytuj]Gerundium tworzymy poprzez dodanie cechy -end- do tematu praesentis III i IV koniugacji oraz końcówek II deklinacji singularis (z wyjątkiem Voc.). Nom. sg. zastępuje się przez inf. praes. act.
| rzeczownik odczasownikowy gerundium | |
|---|---|
| mianownik nominativus |
-ire audire |
| dopełniacz genetivus |
-end-i audiendi |
| celownik dativus |
-end-o audiendo |
| biernik accusativus |
-ere audire |
| -end-um (ad) audiendum | |
| (narzędnik) ablativus |
-end-o audiendo |