Mircea Eliade

Mircea Eliade (1907–1986) – rumuński religioznawca, indolog, filozof kultury, a także eseista i pisarz.

Religia, literatura i komunizm. Dziennik emigranta

• Masa banalnych szczegółów i trywialnych obserwacji zostaje uszlachetniona przez sam fakt ich utrwalenia; przez to, że ktoś je opisał.

• Do pisania dzienników trzeba mieć talent, jak do pisania powieści czy poezji, np.: Julien Green, Gide („Cała masa rzeczy może być powiedziana tylko w dzienniku”).

• Najważniejszym fenomenem dwudziestego wieku… nie była rewolucja proletariatu… lecz odkrycie człowieka pozaeuropejskiego i jego duchowego kosmosu… dopiero dziś zaczynamy zdawać sobie sprawę z godności i duchowej autonomii tych kultur.

Inne

• Brzydota, nuda, gloryfikacja banału, co ostentacyjnie eksponują dzieła sztuki ostatniego dwudziestolecia, stanowią – obok nihilizmu w filozofii, anarchii w etyce społecznej i przemocy w polityce – wyraz tej samej, specyficznej sytuacji egzystencjalnej człowieka zachodniego.
  • Źródło: Moje życie

• Człowiek (…) pozostaje zawsze więźniem własnej intuicji archetypu.
  • Źródło: Traktat o historii religii, wyd. OPUS, Łódź 1993, s. 416.

• Czym właściwie jest „mit”? (…) Nareszcie zaczynamy poznawać i rozumieć wartość mitu taką, jaka została wypracowana przez społeczeństwa „pierwotne” i archaiczne (…). Od razu uderza nas fakt, że w takich społeczeństwach uznaje się mit za wyraz prawdy absolutnej, ponieważ opowiada on historię świętą (…).
  • Źródło: Mity, sny i misteria (1957), tłum. Krzysztof Kocjan

• Doskonałość nie należy do naszego świata. Jest czymś innym niż ten świat, przychodzi skądinąd.
  • Zobacz też: doskonałość

• Ekscesy seksualne pełnią zbawczą rolę w ekonomii spraw świętych.

• Evola jest jednym z najbardziej interesujących umysłów pokolenia wojny [światowej]. Dysponuje rzeczywiście zdumiewającą wiedzą.
  • Opis: o książce Rewolta przeciw współczesnemu światu Juliusa Evoli.
  • Źródło: gornahoor.net, 20 listopada 2012

• Gdy umysł nie jest już w stanie pojąć metafizycznego znaczenia symbolu, symbol bywa rozumiany na płaszczyznach coraz wulgarniejszych.
  • Zobacz też: umysł, symbol

• Podczas pobytu w Kalkucie otrzymywałem od niego listy, w których, otwarcie, prosił mnie, bym nie mówił mu o jodze, czy też o „magicznych siłach”, lecz relacjonował wyłącznie precyzyjne fakty, których osobiście byłem świadkiem. Również w Indiach otrzymałem od niego kilka publikacji, z których pamiętam jednakże tylko pismo Krur”.
  • Opis: o korespondencji z Juliusem Evolą.
  • Źródło: Journal III (1970–78), University of Chicago Press, Chicago 1989, s. 161.

• Mit – to prawdziwa historia, która zdarzyła się na początku.
  • Źródło: Andrzej Sapkowski, Świat króla Artura
  • Zobacz też: mit

• Myślenie symboliczne nie jest właściwością jedynie dziecka, poety czy psychopaty: jest ono konsubstancjalne z ludzkim bytem – wyprzedza mowę i rozum dyskursywny.
  • Źródło: Sacrum, mit, historia, PIW, Warszawa 1970, s. 33, tłum. Anna Tatarkiewicz.

• Wydawało mi się, że zaczynałem dostrzegać elementy jedności we wszystkich chłopskich kulturach, od Chin i południowo-wschodniej Azji do Śródziemnomorza i Portugalii. Odnajdywałem wszędzie to, co później nazwałem „kosmiczną religijnością’: to znaczy przewodnią rolę odgrywaną przez symbole i obrazy, religijny respekt dla ziemi i życia, wiarę w to, że świętość manifestuje się bezpośrednio poprzez misterium płodności i kosmicznej powtarzalności…
  • Źródło: Journey East, Journey West, s. 202.