Zhaozhou Congshen
 Mistrz chan Zhaozhou Congshen | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
897 |
| Szkoła |
chan, twórczy kontynuator szkoły hongzhou |
| Nauczyciel | |
| Następca | |
| Zakon | |
| Honorowy tytuł lub imię pośmiertne |
Wielki Nauczyciel Granicy Prawdy |
| Słynny cytat |
„Czy pies ma naturę buddy?” „Wu” (nie) |
Zhaozhou Congshen (chiń. 趙州從諗 pinyin Zhàozhōu Cóngshěn; kor. 조주종심 Choju Chongsim; jap. 趙州従シン Jōshū Jūshin; wiet. Triệu Châu Tòng Thẩm, ur. 778, zm. 897) – jeden z najbardziej znanych mistrzów zen (właściwie chan) w starożytnych Chinach. Znany z błyskotliwych debat słownych (wenda), za pomocą których pokazywał swoim uczniom zen.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Pochodził z rodziny He z miasteczka Hexiang w Caozhou (w pobliżu dzisiejszego miasta Heze w prowincji Shandong). Został nowicjuszem w klasztorze Hutong jeszcze jako chłopiec. Jego pierwsze oświecenie nastąpiło w wieku 18 lat.
Pewnego dnia Zhaozhou zapytał Nanquana:
- Co jest Drogą?
Nanquan odparł:
- Codzienny umysł jest Drogą.
Zhaozhou spytał:
- Czy ma ona jakiś kierunek?
Mistrz odparł:
- Jeśli ma nawet najmniejsze ukierunkowanie, to jest skrzywiona.
Zhaozhou spytał:
- Gdy osoba nie ma ukierunkowania, to jak może wiedzieć, że właśnie to jest Drogą?
Nanquan powiedział:
- Droga nie jest ani przedmiotem wiedzy, ani przedmiotem niewiedzy. Wiedza jest złudna. Niewiedza jest nihilistyczna. Gdy niezaplanowana droga zostaje naprawdę osiągnięta, jest jak wielka pustka, szeroka i rozległa. Więc gdzież może tam być coś właściwego lub złego?
Po tych słowach Zhaozhou osiągnął oświecenie.
Postanowił zostać pełnym mnichem i udał się w celu przyjęcia mnisiej ordynacji na górę Song. Po czym powrócił do mistrza chan Nanquana Puyuana do Jizhou, u którego praktykował przez kilkadziesiąt lat, aż do śmierci nauczyciela w 835 r. Był jego głównym i ulubionym uczniem[1]
Ich najsłynniejsze spotkanie jest do dziś jednym z najważniejszych koanów w zenistycznych kręgach.
- Wśród mnichów wschodniego i zachodniego skrzydła klasztoru rozgorzał spór o kota. Gdy Nanquan usłyszał wrzawę, złapał kota i powiedział: Jeśli ktoś z was powie właściwe słowo, oszczędzę życie kota. Nikt z 1000 mnichów nie potrafił powiedzieć żadnego słowa. Wtedy Nanquan brzytwą do golenia głowy przeciął kota na pół.
- Gdy wieczorem do klasztoru powrócił Zhaozhou, mistrz opowiedział mu o całym incydencie. Po jego wysłuchaniu Zhaozhou bez słowa wstał, zdjął sandały, położył je sobie na głowie i wyszedł. Mistrz powiedział: Gdybyś tam wtedy był, ocaliłbyś kota!
Po śmierci Nanquana Zhaozhou wyruszył w 20-letnią wędrówkę po Chinach w celu spotkania się z wielkimi mistrzami tego okresu. Przebywał m.in. u takich nauczycieli jak Huangbo Xiyun, Jiashan Shanhui i Yanguan Qi’an.
Po wielu latach, w wieku 80 lat, mistrz osiadł w klasztorze Guanyin (観音), przemianowanym potem na Bailin (柏林寺) w dystrykcie Zhaozhou (skąd wziął się pierwszy człon jego nazwiska) w dzisiejszej prowincji Hebei. Nauczał w nim przez 40 lat, aż do swojej śmierci.
Zhaozhou nie założył własnej szkoły, gdyż był zbyt niezależny i wolnomyślicielski. Nie wyobrażał sobie, że może być „przodkiem” dla następnych pokoleń. Jednak wszystkie szkoły chan zwane „pięcioma domami” czerpały z jego nauk i stał się on źródłem inspiracji i mądrości[2].
Gdy minął już wiek 110 lat powiedział:
|
Mistrz położył się na prawym boku[3] i zmarł 2 dnia 11 miesiąca 897 r. Otrzymał pośmiertny tytuł „Wielki Nauczyciel Granicy Prawdy”.
Pozostawił po sobie 13 oświeconych uczniów.
Niestety w jakiś po śmierci mistrza nastąpił okres niepokojów i zamieszek, co spowodowało, że linia przekazu przetrwała do ok. 1000 roku.
Występuje w gong’anach 2, 9, 30, 41, 45, 52, 57, 58, 59, 64, 80, 96 z Biyan lu, 9, 10, 18, 39, 47, 57, 63 z Congrong lu i 1, 7, 11 14, 19, 31, 37 z Bezbramnej bramy.
Dzieła literackie
[edytuj | edytuj kod]Jego nauki, mowy Dharmy został wydane jako Zhaozhou chanshi yulu (趙州禪師語錄). Mistrz chan szkoły caodong Yunmen Yanzhang (1565–1626) w swoim wstępie do wydania tego tekstu, przypisał utworzenie tego zbioru Wenyuanowi, uczniowi Zhaozhou. Jednak najpewniej jedyną przyczyną tego były kilkakrotne wzmianki w tekstach o tym uczniu.
Współcześni badacze raczej to odrzucają. Biografia bowiem zamieszczona w tej pracy została napisana przez innego ucznia mistrza Zhaozhou – Huiconga w 953 r. Ten tekst kończy się także notą zredagowaną przez Chengshi – mistrza ze szkoły chan fayan, ucznia Baizhanga Daohenga. Tekst ten był wydany już w połowie X w., a na pewno przed rokiem 1000[4].
- 35/8 Mazu Daoyi (707–788) szkoła hongzhou
- 36/9 Nanquan Puyuan (748–935)
- 37/10 Zhaozhou Congshen (778–897)
- 38/11 Yanyang Shanxin (bd)
- 38/11 Yanyang Cunsu (bd)
- 38/11 Yanyang Shanzhao (bd) zapewne jest to któryś z dwu powyższych uczniów Zhaozhou
- 38/11 Huicong (bd)
- 39/11 Guangxiao Huijiao (Jue Tiezi) (bd)
- 39/11 Guoqing Yuanfeng (bd)
- 39/11 Wenyuan (bd)
- 39/11 Muzhen Tulang (bd)
- 37/10 Zhaozhou Congshen (778–897)
- 36/9 Nanquan Puyuan (748–935)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Polskie tłumaczenie jego nauk (dokonane z przekładu angielskiego) można znaleźć w książce „Kamienny most. Nauczanie mistrza zen Chao-chou”, Miska ryżu 2004
- Andy Ferguson. Zen’s Chinese Heritage. Wisdom Publication. Boston, 2000 ISBN 0-86171-163-7.
- John C.H. Wu The Golden Age of Zen. Image Books (Doubleday). Nowy Jork, 1996 ISBN 0-385-47993-X.