Zenon Przesmycki

Zenon Przesmycki

Miriam

Imię i nazwisko	Zenon Franciszek Przesmycki
Data i miejsce urodzenia	22 grudnia 1861 Radzyń Podlaski
Data i miejsce śmierci	17 października 1944 Warszawa
Narodowość	Polak
Dziedzina sztuki	literatura
Odznaczenia

Grób Zenona Przesmyckiego na cmentarzu Powązkowskim przed renowacją

Zenon Franciszek Przesmycki ps. „Miriam”, (ur. 22 grudnia 1861 w Radzyniu Podlaskim, zm. 17 października 1944 w Warszawie) – polski poeta i tłumacz, przedstawiciel parnasizmu, krytyk literacki i artystyczny okresu Młodej Polski, odkrywca i wydawca twórczości Cypriana Kamila Norwida.

Życie

Pochodził z rodziny szlacheckiej pieczętującej się herbem Paprzyca. Gimnazjum ukończył ze złotym medalem, następnie studiował we Włoszech, Czechach, Francji, Anglii. W Warszawie ukończył studia prawnicze. W latach 1887–1888 był redaktorem warszawskiego "Życia", wywierającego wpływ na rozwój modernizmu w Polsce.

W latach 1889–1900 przebywał w Paryżu i Wiedniu. W latach 1901–1907 redagował pismo literackie "Chimera", co jest uważane za jego największe osiągnięcie. Od 1905 był żonaty z Anielą Hoene (1867–1938), potomkinią Wilhelma Hoene – znanego zegarmistrza lubelskiego; dzieci nie miał.

W dwudziestoleciu międzywojennym był ministrem kultury i sztuki (1919-1920) w rządach Ignacego Jana Paderewskiego oraz Leopolda Skulskiego, a także prezesem Polskiego Towarzystwa Ochrony Prawa Autorskiego.

Był członkiem Polskiej Akademii Literatury, tłumaczem poezji i prozy, popularyzatorem twórczości Norwida. Sztukę uważał za środek uszlachetniania ludzkości.

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 46-1-29/30).

Grób Zenona Przesmyckiego na cmentarzu Powązkowskim po renowacji

W 2022 roku z inicjatywy Premiera RP Mateusza Morawieckiego grób Przesmyckiego został odrestaurowany. Cały projekt był realizowany przez Fundację Stare Powązki we współpracy z Kancelarią Prezesa Rady Ministrów.

Twórczość

Autor m.in. zbioru poezji Z czary młodości (1893), a także wierszy takich jak W twych cudnych oczach... oraz słynnego W co wierzyć? – będącego sztandarowym, a zarazem dramatycznym przykładem polskiego dekadentyzmu. Wiersze Miriama są wyrafinowane formalnie. Poeta pisał między innymi ronda. Zenon Przesmycki był też bardzo pracowitym tłumaczem. Przekładał z francuskiego, czeskiego i angielskiego. Tłumaczył m.in. wiersze Rimbauda, Poego, Mallarmégo, dramaty Maeterlincka. Przyswoił kulturze polskiej także tomik Duch i świat Jaroslava Vrchlickiego. Miriam przetłumaczył też wiersz Roberta Browninga The Last Ride Together (Ostatnia przejażdżka we dwoje).

Odznaczenia

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)
• Komandoria Legii Honorowej (Francja)
• Komandoria Orderu Leopolda (Belgia)
• Komandoria Orderu Białego Lwa (Czechosłowacja)

Bibliografia

• Czy wiesz kto to jest? (pod red. Stanisława Łozy). Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938
• Stanisław Piotr Koczorowski, Zenon Przesmycki (Miriam), Pamiętnik Literacki : czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej 36/3-4 (1946), s. 358-368.
• Ewa Korzeniewska: Wstęp [w:] Zenon Przesmycki, Wybór pism krytycznych, tom I. Kraków 1967

Linki zewnętrzne

• Zenon Przesmycki – zbiór prac poety
• Dzieła Zenona Przesmyckiego (w tym rękopisy) w bibliotece Polona
• Zenon Przesmycki, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2022-04-12].