Zamek Piastowski w Oławie

Zamek Piastowski w Oławie

nr rej. 71 z 29 marca 1949
Zamek Piastowski w Oławie
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Oława
Architekt	Carlo Rossi, Bernard Niuron, Jakub z Mediolanu
Ukończenie budowy	2. poł. XVII wieku
Położenie na mapie Oławy Zamek Piastowski w Oławie
Położenie na mapie Polski Zamek Piastowski w Oławie
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Zamek Piastowski w Oławie
Położenie na mapie powiatu oławskiego Zamek Piastowski w Oławie
50°56′39,7320″N 17°17′40,0200″E

Zamek Piastowski w Oławie – budowla renesansowo-barokowa, wybudowana w miejscu dawnego gotyckiego zameczku myśliwskiego księcia Ludwika I z końca XIV wieku jako trzeci z kolei oławski obiekt zamkowy (pierwszy, siedziba kasztelanii, istniał w południowo-wschodniej części grodu do czasu wojen husyckich). Budowlę w stylu renesansowym rozpoczął w 1541 mistrz Jakub z Mediolanu (prawdopodobnie o nazwisku Parr, budowniczy zamku w Bolkowie), a kontynuował ją od 1588 roku również Włoch, Bernard Niuron. Dzisiaj, po wielu przebudowach, ta część zamku jest plebanią kościoła pod wezwaniem świętych Apostołów Piotra i Pawła. Przebudowie uległ cały obszar gotyckiego zamku, z nieistniejącymi już skrzydłami zachodnim i północnym, gdzie znajdował się kościół zamkowy. Wieża kościelna, ostatni fragment północnej zabudowy, zawaliła się pod koniec lat. 70. XX wieku.

Dzisiejszy kościół stanowił początkowo dwukondygnacyjny pawilon w stylu wczesnobarokowym, dobudowany do części renesansowej od strony wschodniej. Wznosili go również mistrzowie włoscy, z których najbardziej znany był Carlo Rossi (druga połowa XVII wieku), za panowania księcia Chrystiana (1618-1672), żonatego z Ludwiką Anhalcką (1631-1680), stąd tę część zamku określano jako "Christianbau". Budowla zwieńczona była tarasem z ogrodem, co w warunkach polskiego klimatu nie sprawdziło się i doprowadziło do szybkiej dewastacji tego skrzydła.

Kolejną dobudowę, od strony wschodniej, przeprowadziła w latach 1673-1680 po śmierci męża sama księżna Ludwika Anhalcka, matka ostatniego Piasta, Jerzego Wilhelma. Od niemieckiej wersji jej imienia ta część zamku nosiła nazwę "Luisenbau". Herby księstwa oławskiegoKsięstwo oławskie i Anhalt-Dessau, napis na płycinie nad portalem z chronostychami w każdym wersie:

• górnym: MDCLVVVVIII – 1673
• dolnym: MDCLXVVIIIII – 1675 zawierającymi daty. Napis w j. łac. :

MoenIa sIC aVgVsta noVat LoVIsa regenDo:
finIIt; aMpLIfICet natVs ab aXe Datus
(Tę budowlę odnowiła Luisa regentka i też ją zakończyła).

Budowniczym w stylu barokowym był również Carlo Rossi. W tym czasie zlikwidowano umocnienia zamku od strony miasta, a w ich miejsce założono ogród. Teren ten z czasem zmieniał funkcje i przekształcił się w Plac Zamkowy. Za rządów Jakuba Sobieskiego zamek otrzymał nowe wyposażenie wnętrz i miał bardzo prestiżowy charakter. Po opuszczeniu Oławy przez królewicza w 1734 roku obiekt zaczął podupadać. Za czasów pruskich był tu lazaret i piekarnia. Najbardziej zdewastowany gmach Chrystiana rozebrano i w latach 1833-1835 powstał w jego miejsce kościół katolicki według projektu Karla Friedricha Schinkla, natomiast kościół w północnym skrzydle przerobiono na browar. We wschodnim skrzydle obszaru zamkowego urządzono koszary, później zaadaptowane na fabrykę cygar. W gmachu Luizy powstała szkoła, obok której postawiono niewielki budynek wartowni koszarowej - odwachu (dzisiaj tzw. "tajwan"), a na początku XX wieku wieżę ciśnień, degradując tym samym całkowicie reprezentacyjny charakter kompleksu zamkowego.

W czasie II wojny światowej najbardziej ucierpiał gmach Luizy. Odbudowano go na początku lat. 60. na siedzibę powiatu. Aktualnie mieści się w nim Urząd Miejski, chociaż od 1823 r. siedzibą władz miejskich był oławski ratusz.

• 
  Zamek w XVIII w.
• 
  Zamek w XXI w.
• 
  Herb ks. oławskiego
• 
  Herb Ludwiki Anhalckiej (odmiana)

Bibliografia

• Oława - powiat - miasta - gminy. Wrocław: Studio Wydawnicze PLAN, 2006. ISBN 83-60180-57-1. Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Wikimapia
• Zamek w Oławie (dawny) polska-org.pl