Zakrzów (powiat sandomierski)
50°41′14″N 21°27′55″E/50,687222 21,465278| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
248[2] |
| Strefa numeracyjna |
15 |
| Kod pocztowy |
27-640[3] |
| Tablice rejestracyjne |
TSA |
| SIMC |
0796387[4] |
Położenie na mapie gminy Klimontów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu sandomierskiego  | |
| 50°41′14″N 21°27′55″E/50,687222 21,465278[1]
| |
Zakrzów – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie sandomierskim, w gminie Klimontów[4][5]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnobrzeskiego.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0796393 | Gilówka | część wsi |
| 0796401 | Nowa Wieś | część wsi |
| 0796418 | Stara Wieś | część wsi |
Przez miejscowość przebiega droga krajowa nr 9 z Radomia do Rzeszowa.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wieś leżąca w powiecie sandomierskim województwa sandomierskiego wchodziła w XVII wieku w skład kompleksu klimontowsko-ossolińskiego dóbr Zbigniewa Ossolińskiego[6].
Zakrzów, wieś i folwark w powiecie sandomierskim, gminie Klimontów, parafii Goźlice, odległe od Sandomierza 25 wiorst[7].
W 1882 posiadał 31 domów 248 mieszkańców. W r. 1827 było 21 domów 162 mieszkańców.
Dobra Zakrzów po dopełnionej segregacji, składały się w roku 1888 z folwarku Zakrzów i Grabiny alias Wola Zakrzewska, rozległość mórg 691 z czego przypadało na:
- folwark Zakrzów grunty orne i ogrody mórg 361, łąk mórg 10, pastwisk mórg 40, nieużytki mórg ; budynków murowanych 1, drewnianych 22, płodozmian 11 polowy.
- folwark Grabina grunty orne i ogrody mórg 256, łąk mórg 8, pastwisk mórg 4, nieużytki mórg 5, budynków drewnianych 7, w okolicy pokłady kamienia piaskowego, we wsi wiatrak[7].
Oraz wsi :
- Zakrzów osad 59, mórg 327,
- Wólka Zakrzewska osad 4, mórg 59,
- Goźlice osad 22, mórg 341.
Długosz w opisie tej wsi (Goźlice) podaje za dziedziców, raz Birkowickiego Jana herbu Topór, drugi raz Andrzeja Ossowskiego też Toporczyka. Dziesięcinę z łanów kmiecych dawano kolejno, jednego roku kościołowi św. Pawła w Sandomierzu (za murami), drugiego plebanowi w Gożlioach. Dalej podaje Długosz, że wszystkich ról kmiecych dają plebanowi w Goźlicach co drugi rok, prócz pól przyległych do wsi Dwiekozy, dających kościołowi św. Pawła. Folwark rycerski, dwie karczmy i zagrodnicy dawali dziesięciny plebanowi w Goźlicach (Długosz L.B. t.II, s.315,32).
Według registru poborowego powiatu sandomierskiego r. 1578 wieś Zakrzów miała w jednej części 4 zagrodników z rolą, 1 komornika, druga część 1 osadnika 1/4 łana. Część Ossolińskich 9 osad, 2 1/2 łana, 2 komorników, 1 rzemieślnika (Pawiński Małopolska, 173)[7].
W 1925 roku w miejscowości utworzono 2 klasy szkoły powszechnej, która działała do II wojny światowej, przedszkole funkcjonowało do lat 60.
Od 1927 roku w Zakrzowie działa Ochotnicza Straż Pożarna.
W latach 1936–1938 przeprowadzono komasację[a] gruntów. Wieś się znacznie rozciągnęła, tak powstały kolonie tak zwane: Góry Zakrzowskie, Gilówka i Smykałki.
- II wojna światowa
Pod koniec okupacji niemieckiej we wsi stacjonowali kozacy, a także 2 działa dalekonośne. W 1944 roku Zakrzów znalazł się w wyzwolonym w sierpniu przyczółku Baranowsko-sandomierskim. Armia Czerwona dla bezpieczeństwa cywilów wysiedliła mieszkańców do miejscowości dalej położonych od linii frontu, takich jak Rybnica, Wólka Gieraszowska.
W 1965 roku strażacy w czynie społecznym zbudowali we wsi remizę, bardzo nowoczesną jak na owe czasy. Strażnica składa się z obszernego garażu, dużej sali widowiskowej i 2 pomieszczeń zaplecza.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Tworzenie gospodarstw o zwartej powierzchni polegające na zamianie rozproszonych działek jednego właściciela na grunty leżące wokół jego działki
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 157203
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 16-17 [dostęp 2022-05-21]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1582 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Dobra ziemskie Ossolińskich w pierwszej połowie XVII wieku, w: Folwark-wieś-latyfundium. Gospodarstwo wiejskie w Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku, red. J. Muszyńska, Sz. Kazusek, J. Pielas, Kielce 2009, s. 103.
- ↑ a b c Zakrzów(4), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 322.
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie |
|
| Kolonie | |
| Osada | |
| Część miasta |
|
| Części wsi |
|
| Kolonie wsi |
|
